Từ thông điệp đầu năm của Thủ tướng về thực hiện hiệu quả 3 đột phá chiến lược nhằm tăng thêm động lực để lấy lại đà tăng trưởng nhanh và phát triển bền vững, khắc phục những cải cách không đủ mạnh trước đây; về tái cơ cấu nền kinh tế; về trách nhiệm người đứng đầu; về quyền dân chủ của người dân gắn với trách nhiệm pháp luật; về phát triển bền vững gắn xây dựng nông thôn mới…, các doanh nghiệp Việt Nam như vừa gượng dậy sau đợt “kiệt sức”, sửa soạn cho những bươn chải trong năm mới.

Tuy có lạc quan, nhưng chúng ta chưa hoàn toàn bước ra khỏi khó khăn. Vẫn còn đó nhiều lo ngại: Nợ xấu ngân hàng chưa được giải quyết triệt để, Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) gom nợ lại thành “cục” để gỡ không phải là dễ gỡ. Hệ thống ngân hàng có đủ mạnh thực sự để cấp vốn hiệu quả cho các doanh nghiệp? Nhu cầu thị trường chưa mạnh, hàng tồn còn nhiều, giá thành còn cao. Chặng đường tiếp cận vốn của các doanh nghiệp còn gian truân vì cho dù có hạ lãi suất thì so với sức khỏe của doanh nghiệp, lãi suất ấy vẫn còn khó với. Số lượng doanh nghiệp phải đóng cửa vẫn tăng. Gói “giải cứu” giải ngân theo tiến độ “rùa” sẽ giúp được ai? Nội lực được thúc đẩy nhưng vẫn còn yếu…

Các chuyên gia kinh tế nhìn nhận, nền kinh tế Việt Nam năm 2014 cần tập trung quan tâm về cấu trúc. Trong cấu trúc hiện nay, sự tăng trưởng còn phụ thuộc vào việc khai thác tài nguyên khoáng sản theo kiểu “đào, cuốc, xúc, chặt”; vào việc bơm tín dụng với nhiều tiềm ẩn bất công, thiếu minh bạch. Đẳng cấp của nền công nghiệp vẫn ở mức gia công, lắp ráp. Các lực lượng kinh tế còn “ngồi nhầm chỗ”, sai chức năng với cách “đi lạc” đến 30% đầu tư ngoài ngành, khiến nền kinh tế bị méo mó, bất bình đẳng. Thể chế kinh tế thị trường thiếu đồng bộ. Hệ thống kết cấu hạ tầng yếu kém… Nhiều hệ lụy đã xuất hiện từ những bất cập này, dẫn đến doanh nghiệp suy kiệt, người lao động vất vả thiếu thốn, người nông dân trắng tay, chưa kể niềm tin của nhân dân bị tổn thương…

Sự hiện diện của Hiến pháp sửa đổi 2013 trong đời sống xã hội đã đi vào thông điệp đầu năm của Thủ tướng, theo đó Nhà nước có nhiều cơ sở để thay đổi việc tái cấu trúc nền kinh tế, từ tái cấu trúc giá, tái cấu trúc doanh nghiệp Nhà nước đến sự quan tâm đối với người nông dân và đất đai của họ. 

Thông điệp mới, dự cảm mới, các doanh nghiệp Việt Nam vượt lên khó khăn, niềm tự hào doanh nhân và số phận của bao nhiêu lao động đã khiến họ “ló cái khôn”, tự bung ra, tự tìm đến nhiều kênh vốn đầu tư, tự cứu lấy mình.

Một chuyên gia nước ngoài nhận định: “Việt Nam hiện đã có nhiều doanh nhân có tầm cỡ quốc tế. Nhiều doanh nhân đã thành công trong việc xây dựng và phát triển những lĩnh vực kinh doanh sáng tạo trong bối cảnh kinh tế Việt Nam còn nhiều khó khăn. Nếu năng lực của họ được khai thác hết, thì họ chính là những người sẽ phát triển một nền kinh tế Việt Nam đầy năng động và sáng tạo trong tương lai”.

Còn nhà Sử học Dương Trung Quốc thì tin tưởng, “Với những doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong 2 năm vừa qua, năm 2014 và kể cả sau khi Việt Nam gia nhập Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) - sân chơi có độ mở cao nhất mà Việt Nam chuẩn bị tham gia - họ sẽ tồn tại và phát triển, đương đầu, hợp tác với các đối tác lớn trên thế giới như những gì mà nhà tư bản Bạch Thái Bưởi đã làm được cách đây gần một thế kỷ”.

Bút Chì