Theo Vụ Bảo hiểm Xã hội (Bộ LĐTB&XH), sau 6 năm thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội,  nhận thức của người lao động, người sử dụng lao động và xã hội đã có những chuyển biến tích cực, mọi người lao động đều có thể tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) với hình thức bắt buộc và tự nguyện, các chế độ BHXH được thiết kế phù hợp hơn, bảo đảm tốt hơn nguyên tắc đóng - hưởng, việc chi trả các chế độ được bảo đảm đầy đủ...

          Tuy nhiên, Luật Bảo hiểm xã hội khi triển khai cũng xuất hiện nhiều hạn chế cần được khắc phục như chưa quản lý được đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Số người tham gia BHXH chỉ chiếm khoảng 20% lực lượng lao động; số người tham gia tự nguyện chỉ chiếm khoảng 0,22% số đối tượng thuộc diện tham gia BHXH tự nguyện.  Tình trạng nợ đóng, chậm đóng còn khá phổ biến, đặc biệt ở các doanh nghiệp ngoài nhà nước và các doanh nghiệp FDI (chiếm hơn 70% tổng số nợ)...  Một số quy định trong chế độ BHXH bộc lộ nhiều bất cập, quy định về thủ tục, hồ sơ tham gia, thụ hưởng chưa thuận tiện.

          Theo ý kiến của nhiều đại biểu, cần khắc phục kịp thời những bất cập, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện, nhất là bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHXH; cần tăng cường quy định về chế tài xử lý vi phạm pháp luật về BHXH, đảm bảo tính răn đe, hạn chế vi phạm, bảo vệ pháp chế về BHXH; việc thực hiện phải đơn giản, dễ dàng, thuận tiện, bảo đảm kịp thời và đầy đủ quyền lợi của người tham gia BHXH. Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Phạm Minh Huân cũng cho rằng, cần có những cải cách mạnh mẽ hơn để hỗ trợ cho người nghèo, nông dân tham gia BHXH, góp phần tăng tỷ lệ bao phủ BHXH và xây dựng được hệ thống bảo hiểm linh hoạt.

          Trước tình trạng chậm đóng và nợ BHXH ngày càng gia tăng, dự thảo Luật đề xuất tăng mức lãi suất doanh nghiệp chậm đóng BHXH phải đóng lên gấp 3 lần mức hiện hành. Tại Hội thảo Giới thiệu về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) tổ chức ngày 4-5/6 tại Hà Nội, bà Trần Thị Thúy Nga, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội cho biết, hiện tại, lãi suất doanh nghiệp chậm đóng BHXH phải trả thấp nên ngày càng nhiều doanh nghiệp chậm, nợ BHXH để lấy vốn kinh doanh, khiến người lao động không được hưởng các chế độ BHXH đầy đủ. Vì vậy, việc tăng mức lãi suất sẽ khiến các doanh nghiệp tuân thủ nghiêm túc quy định về thời hạn đóng BHXH.

          Cũng theo bà Trần Thị Thuý Nga: Dự thảo luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) bỏ một chương về bảo hiểm thất nghiệp, gộp và bổ sung một số điều cho phù hợp. Sau khi chỉnh lý, kết cấu còn 10 chương 120 điều thay vì 11 chương, 141 điều như luật hiện hành. Nội dung Dự thảo cũng quy định lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu đối với từng nhóm đối tượng cho đến tuổi nghỉ hưu của nam và nữ là như nhau (62 tuổi); đồng thời nâng thêm 5 tuổi đối với người nghỉ hưu do suy giảm khả năng lao động. Dự thảo cũng sửa đổi cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu theo hướng có lộ trình tăng dần số năm đóng BHXH tương ứng với 45% từ 15 năm lên 20 năm đóng BHXH...

          Theo các chuyên gia trong ngành, dự án luật cần tăng cường quy định về chế tài  xử lý vi phạm pháp luật về  BHXH, đảm bảo tính răn đe, hạn chế vi phạm, bảo vệ pháp chế về BHXH; việc thực hiện BHXH phải đơn giản, dễ dàng, thuận tiện, bảo đảm kịp thời và đầy đủ quyền lợi của người tham gia BHXH.

          Dự kiến, dự thảo sẽ được đưa ra Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6 cuối năm 2013.

Phương Anh