Năm 2011, các đối tác phát triển cam kết sẽ hỗ trợ vốn ODA 7,9 tỷ USD cho sự phát triển của VN. Trong đó, các nhà tài trợ đa phương là 4,6 tỷ USD và số vốn của các nhà tài trợ song phương là 3,3 tỷ USD. Theo Ngân hàng Thế giới (WB), cứ 1-2 năm/lần, WB cùng Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) tiến hành phân tích tình hình nợ của các quốc gia, tính bền vững, tỷ trọng nợ... Những phân tích mà hai bên mới tiến hành với VN cho thấy, vị thế nợ của VN vẫn bền vững. Tuy nhiên, các đánh giá của WB và IMF cũng cho rằng, trong giai đoạn này, cách tốt nhất để ổn định nợ công là tăng tỷ lệ tiết kiệm trong nền kinh tế, sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay cũng như khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân trong các lĩnh vực đầu tư phát triển (đặc biệt là cơ sở hạ tầng).

Năm 2010, nợ công (gồm nợ Chính phủ, nợ Chính phủ bảo lãnh, nợ của chính quyền địa phương) lên đến 52,6% GDP, dư nợ nước ngoài chiếm 38,8% GDP. Và năm 2011 dự kiến lên đến 57,1% GDP. Như vậy, nợ công liên tục tăng trong những năm qua, trong khi hiệu quả sử dụng vốn vay được đánh giá là chưa cao. Hệ số ICOR cao gấp 3 lần so với mức được cho là có hiệu quả đầu tư cao. Vấn đề ở đây là nợ công của VN rất khó tính, vì thu chi ngân sách và thuế thì Nhà nước được gộp lại với nhau, bên cạnh đó lại không rõ ràng hiệu quả sử dụng vốn của khối doanh nghiệp Nhà nước. Một số liệu được công bố trước đây cho thấy, tỷ lệ thất thoát lãng phí trong đầu tư công ước khoảng 30% tổng vốn đầu tư. Điều này giải thích tại sao siết chặt đầu tư công là một trong những biện pháp Chính phủ áp dụng trong tình hình lạm phát hiện nay.

Làm gì để tránh làm vấn đề nợ công trở nên trầm trọng hơn? Thách thức lớn hiện nay là thâm hụt ngân sách cao kéo dài, áp lực chi tiêu ngân sách vẫn không ngừng tăng lên, trong khi nền kinh tế gặp khó khăn về vốn, tạo áp lực lớn đối với chính sách tiền tệ. Bởi phải vừa đối phó lạm phát, vừa nỗ lực cung ứng vốn cho nền kinh tế. Từ nhiều năm qua, nguồn đầu tư do không bù đắp bằng tiết kiệm nội địa, nên phải dựa nhiều vào bên ngoài. Vì vậy, cần kiểm soát vốn đầu tư từ Ngân sách Nhà nước và phát hành trái phiếu Chính phủ. Theo các chuyên gia kinh tế, áp dụng các biện pháp chống lạm phát đang thực hiện thì cần thiết phải giảm mạnh việc mở rộng đầu tư ồ ạt của các tập đoàn và các doanh nghiệp lớn của Nhà nước. Bởi, điều này đang gây ảnh hưởng tiêu cực đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hạn chế tính năng động và sức sáng tạo không chỉ của các doanh nghiệp này mà còn của cả nền kinh tế.

                                                                                                           
Duy Khanh