Việc nghiên cứu, sáng tạo, ứng dụng để phục vụ dân xem chừng rất bị động, yếu kém về ý thức, thiếu khách quan; có nơi triển khai tùy tiện, thiếu đồng bộ, vì lợi ích cục bộ.

Có việc, nhiều bộ, ngành triển khai, rồi chỉnh sửa, năm này sửa, năm sau sửa, mỗi ông lên lại một lần sửa nữa; nhưng rồi vẫn phải sửa! Vì thế, việc “dậm chân tại chỗ”, hoặc chạy theo dân để chỉnh sửa ở một số vụ việc hơi bị nhiều.

Ví dụ, gần đây là việc mũ bảo hiểm phải có chất lượng, đạt chuẩn. Dư luận đang râm ran, bất bình… Chắc chỉ có ở nước ta mới làm đi, làm lại một vấn đề con con, không phải tiến lên “hiện đại hóa” như thế? Việc đi xe máy phải đội mũ bảo hiểm là đúng, là cần thiết, nhằm bảo vệ tính mạng khi tham gia giao thông. Vậy mà, trước đó, khi triển khai, bộ, ngành lại nơm nớp, cứ tuyên truyền, cứ cổ động cho thấu đáo đã. Sau đó, theo chỉ đạo của Chính phủ, tất cả đồng loạt làm. Mua và đội mũ bảo hiểm chứ không ai bàn về chất lượng. Báo chí đề cập không ai quan tâm… Vậy mà, cũng đã 6 năm trời.

Tư thương thì nhanh lắm, lập tức triển khai tràn lan, bán đủ loại mũ, giá cao có, giá thấp có, mẫu mã thì ngút ngàn luôn, kể cả thời trang. Thật là nhanh hơn lúa đại trà. Anh quản lý Nhà nước được dịp cấp phép, mệt nghỉ. Anh quản lý thị trường thì tha hồ kiểm tra, xử phạt. Anh chặn bắt thì tha hồ rượt đuổi những ai không đội mũ để phạt (cũng là để thu tiền)… Nhiều người dân chưa thấy được hữu ích của việc đội mũ bảo hiểm (chủ yếu là mũ dởm) để thoát nạn, thoát hiểm, khi tai nạn xảy ra không vỡ đầu; nhưng vì “sợ phạt” nên phải mua, nhà ít cũng 2, 3 cái, nhà nhiều cũng phải có 5, 6 cái. Vậy là, dân bán hàng hùa nhau bán, quan quản lý, quan kiểm tra, thanh tra thu được bộn tiền. Nhà nước có lợi nhiều. Nhưng, tính ra cứ nhân số xe máy lên, sẽ thấy hàng triệu triệu mũ bảo hiểm được bán ra, vỡ lại mua, lại thay, có khi thay cho hợp thời trang…

Sau 5, 6 năm mua bán mũ tùm lum, dân tình đua nhau mua mũ bảo hiểm, những tưởng đã được Nhà nước bảo hộ, hóa ra… đều đang ăn theo thị trường, dân buôn tiểu ngạch, chính ngạch. Hàng mình 1, hàng Trung Quốc 2, 3… Dân cúi đầu mua. Và nay, các bộ lại đang ăn theo dân. Số mũ đã mua phần lớn sẽ bị vứt bỏ vì không bảo đảm chất lượng. Hàng triệu người dân mất tiền bạc, thời gian chọn mua, có người đã nguy đến tính mạng vì mua phải đồ dởm, đồ kém chất lượng, dù có dán tem hẵn hoi. Tiền mất, tật mang, tính ra có lẽ mất hàng ngàn tỷ đồng lãng phí, chưa kể công sức xây dựng nhà máy kiểu “nhanh, nhiều, tốt, rẻ”, tốn điện năng, lãng phí nguyên vật liệu, nguồn nước, vô ích.

Lẽ ra, cách đây 6 năm, các bộ cũng ngồi lại với nhau (4 bộ như bây giờ), có yêu cầu chỉ đạo về chất lượng sản xuất mũ bảo hiểm (như thế giới đã có) và cấm tiệt việc sản xuất, mua bán mũ dởm, giả thì đỡ cho dân biết bao nhiêu. Đi trước dân là việc của khoa học quản lý, vậy mà…

Hiện nay, một số ngành như: Giao thông, giáo dục, văn hóa, y tế, công thương… cũng đang mắc rất nặng bệnh “đi theo, ăn theo dân” là do thiếu dự báo, thiếu thanh tra, kiểm tra. Việc mua bán sữa dê chế tạo từ bột mì vừa qua là một ví dụ điển hình, đau xót cho nhiều ngành trong việc quản lý chủ quan, lơ là, thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng.

Hoàng Trí