Theo lịch sử ghi lại, gần 600 năm trước, khi dân tộc Đại Việt còn chìm trong ách đô hộ của giặc Minh, từ vùng đất Lam Sơn, người anh hùng Lê Lợi cùng nhiều nghĩa sĩ đã dấy cờ khởi nghĩa.

Khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427) do Lê Lợi lãnh đạo chống lại ách thống trị tàn bạo của giặc Minh. Trong đó, địa điểm Chiến thắng Xương Giang với hai lần chiến thắng có giá trị to lớn trong cuộc kháng chiến này. Lần thứ nhất: Sau khoảng 30 trận đọ sức kéo dài 6 tháng, ngày 28/9/1427, quân ta hạ được thành Xương Giang. Lần thứ hai, sau chiến thắng Cần Trạm, Phố Cát đến tháng 11/1427, quân ta ở Xương Giang tiến hành chốt chặn, bao vây tiêu diệt lực lượng lớn gần 7 vạn quân địch, làm phá sản hoàn toàn kế hoạch cứu viện của quân Minh, giáng một đòn quyết định buộc Vương Thông ở Đông Quan phải xin hoà, giành lại độc lập trọn vẹn cho Đại Việt.

Chiến thắng Xương Giang đã ghi thêm chiến công chói lọi trong lịch sử dân tộc Việt Nam, đập tan âm mưu đồng hóa văn hóa, chấm dứt 20 năm đô hộ của nhà Minh đối với nước Đại Việt, mở ra thời kỳ độc lập. Chiến thắng Xương Giang đã ghi thêm chiến công chói lọi trong lịch sử dân tộc Việt Nam, là niềm tự hào của nhân dân cả nước.

Địa điểm Chiến thắng Xương Giang bao gồm 12 địa điểm đã được cắm mốc địa giới hành chính và khoanh vùng khu vực bảo vệ. Hiện nay, các địa điểm di tích này nằm rải rác ở các vị trí bao gồm khu trung tâm thành Xương Giang và vị trí xen kẽ với các khu dân cư tổ dân phố Đông Giang, Nam Giang, thuộc phường Xương Giang, thành phố Bắc Giang.

Để ghi nhớ công lao của các bậc tiền nhân có công với nước, tại di tích thành Xương Giang, thành phố Bắc Giang đã xây dựng ngôi đền Xương Giang uy nghi, bề thế, từ lâu đã trở thành điểm đến của đông đảo nhân dân, du khách. Lễ hội chiến thắng Xương Giang cũng được địa phương tổ chức trọng thể vào ngày mùng 6 tháng Giêng hàng năm.

Ngày 31/12/2019, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 1954/QĐ-TTg về việc xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 10) cho 7 di tích. Theo đó, Di tích Địa điểm Chiến thắng Xương Giang, thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang được xếp hạng là di tích lịch sử quốc gia đặc biệt.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hiền, Giám đốc Trung tâm Văn hóa Thông tin và Thể thao thành phố Bắc Giang chia sẻ, những địa điểm này sẽ góp phần vào việc thu hút du khách thập phương về tỉnh Bắc Giang để trải nghiệm cùng các lễ hội nổi tiếng như chùa Bổ Đà ở huyện Việt Yên, chùa Vĩnh Nghiêm ở huyện Yên Dũng, Tây Yên Tử ở huyện Sơn Động các điểm du lịch đầy thơ mộng trong tỉnh.

Cùng với Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Địa điểm chiến thắng Xương Giang, tỉnh Bắc Giang tổ chức khai mạc Tuần Văn hóa - Du lịch năm 2020 với chủ đề “Bắc Giang - vùng đất thiêng Tây Yên Tử”. Trong khuôn khổ Tuần Văn hóa - Du lịch diễn ra hơn 20 hoạt động được tổ chức trên địa bàn 10 huyện, thành phố trong tỉnh từ ngày 29/1 đến ngày 12/2 như: Trưng bày Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm, Mộc bản chùa Bổ Đà; triển lãm trưng bày và giới thiệu không gian văn hóa Phật giáo Trúc Lâm vùng Tây Yên Tử; Lễ hội Xuân Tây Yên Tử 2020…

Hoàng Long