Theo báo cáo tình hình vi phạm, xử lý vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi năm 2021 của 61/63 tỉnh, thành phố thuộc Trung ương, tính đến ngày 31/12/2021, tổng số các vụ vi phạm đã được phát hiện là 51.827 vụ, chủ yếu liên quan đến xây dựng công trình, lập bến bãi tập kết vật liệu, đào, lấp, xả rác thải, nước thải vào công trình thủy lợi.
Quá trình triển khai, các địa phương đã có nhiều cố gắng trong phát hiện, xử lý vi phạm. Tuy vậy, tình hình vi phạm công trình thủy lợi còn diễn biến phức tạp, một số địa phương có số vụ vi phạm lớn (trên 1.000 vụ), tỉ lệ các vụ vi phạm đã được xử lý chưa cao (34.395 vụ /51.828 vụ vi phạm, chiếm trên 66%), nhiều vụ vi phạm chưa được xử lý kịp thời làm ảnh hưởng đến việc vận hành, an toàn công trình và làm ô nhiễm nước trong công trình thủy lợi.
Nguyên nhân chủ yếu của tồn tại nêu trên là do sự phối hợp của các cơ quan chức năng trong kiểm tra, xử lý vi phạm còn hạn chế, thiếu sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền các cấp, nhiều công trình thủy lợi chưa được cắm mốc chỉ giới bảo vệ, công tác phổ biến, tuyên truyền pháp luật về bảo vệ công trình thủy lợi chưa được quan tâm.
Để tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước và thực thi pháp luật trong quản lý, xử lý vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi, bảo đảm chất lượng nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, bảo đảm an toàn công trình thủy lợi, đặc biệt trong mùa mưa lũ 2022, Bộ NNPTNT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các sở, ngành liên quan, UBND các huyện và công ty khai thác công trình thủy lợi trên địa bàn tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá và xử lý các vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi thuộc địa bàn được giao phụ trách; kiên quyết xử lý dứt điểm, đúng quy định của pháp luật các vụ việc tồn đọng, đặc biệt các vụ việc vi phạm nghiêm trọng ảnh hưởng đến an toàn công trình thủy lợi, gây bức xúc trong dư luận.
Tăng cường giám sát, kiểm tra trách nhiệm người đứng đầu các cấp, các ngành trong việc thực hiện công tác bảo vệ, xử lý vi phạm công trình thủy lợi theo quy định.
Tiếp tục triển khai thực hiện việc cắm mốc chỉ giới phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi và bàn giao mốc chỉ giới cho UBND cấp xã nơi có công trình để phối hợp quản lý, bảo vệ.
Chỉ đạo, tổ chức thực hiện việc thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt của các khu đô thị, khu dân cư nông thôn tập trung, cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ, sản xuất tiểu thủ công nghiệp, làng nghề trên địa bàn theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường trước khi xả vào công trình thủy lợi.
Bộ NNPTNT cũng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố giao sở NNPTNT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan, UBND các huyện và các công ty khai thác công trình thủy lợi trên địa bàn tăng cường kiểm tra, đánh giá tình hình vi phạm công trình thủy lợi về hình thức, số lượng và mức độ ảnh hưởng đến phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi.
Tăng cường phối hợp với Phòng Cảnh sát môi trường thuộc Công an các tỉnh, thành phố trong công tác phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, xử lý vi phạm công trình thủy lợi theo quy chế Phối hợp số 06/QC-BCA-BNN&PTNT ngày 30/12/2020 giữa Bộ Công an và Bộ NNPTNT và Kế hoạch phối hợp số 1052/KHPH-TL-CSMTr ngày 12/6/2020 giữa Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường và Tổng cục Thủy lợi.
Tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện việc cấp, cấp lại, gia hạn, điều chỉnh, thu hồi giấy phép hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi; tổ chức kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm về các nội dung được cấp phép theo quy định của pháp luật về thủy lợi.
Tham gia việc cấp giấy phép môi trường và kiểm tra, giám sát hoạt động xả nước thải vào công trình thủy lợi theo quy định của pháp luật.
Đồng thời, tổ chức xây dựng cơ sở dữ liệu về tình hình vi phạm và xử lý vi phạm công trình thủy lợi trên địa bàn. Báo cáo UBND tỉnh, thành phố và Bộ NNPTNT về tình hình vi phạm và xử lý vi phạm công trình thủy lợi theo quy định; công khai tình hình và kết quả xử lý vi phạm công trình thủy lợi trên các phương tiện truyền thông; kịp thời biểu dương các tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác bảo vệ an toàn công trình thủy lợi.