Sau khi bị cưỡng chế, vợ chồng bà Cải dựng lại căn phòng nhỏ để sinh sống tạm bợ

Đánh xuôi…

Theo bà Cải, năm 2000, vợ chồng bà có mua lô đất diện tích 78m2 (thực tế đo đạc là 84,7m2) tại chợ Km 86 của ông Nguyễn Văn Sơn viết giấy tay nhượng lại và được ông Y Giáp Ksơr, Phó Chủ tịch UBND xã Ea Răl (hiện là Chủ tịch HĐND xã)  ký xác nhận; trên lô đất còn có một ngôi nhà gỗ diện tích khoảng 40m2. Bà Cải sử dụng yên ổn và cho thuê đến ngày 23/07/2009 thì bị UBND xã cưỡng chế, tháo dỡ nhà quán, nhưng không có quyết định cưỡng chế, không kiểm kê tài sản, đồ dùng, riêng toàn bộ dàn cột, xà gồ…, xã cho xe chở đi nơi khác; tổng giá trị thiệt hại hơn 35,5 triệu đồng. Trước khi cưỡng chế, xã mời bà 3 lần lên giao giấy tờ gốc, nhưng bà sợ mất và chỉ chịu giao bản sao giấy tờ có công chứng.

Sau khi nhận được đơn, UBND huyện Ea H’leo lập Đoàn Thanh tra số 2114 do Chánh Thanh tra huyện làm Trưởng đoàn, tiến hành xác minh xem xét và ngày 6/10/2009, Chủ tịch UBND huyện Lê Đức Quang ký Quyết định số 3710/QĐ-UBND về giải quyết KN của bà Cải. Nội dung quyết định đã công nhận KN là đúng, vì bà Cải sử dụng ổn định, không ai tranh chấp, khi quy hoạch chợ Km 86 thì UBND xã không có quyết định thu hồi đất cũng như không đền bù thiệt hại nhà đất mà tiến hành cưỡng chế là sai.

Việc UBND xã cho rằng bà Cải có ký hợp đồng thuê đất với xã vào năm 2000 là đúng. Tuy nhiên, theo hồ sơ lưu trữ chỉ thể hiện diện tích thuê chỉ là 24m2, còn lại là đất bà Cải mua của ông Sơn, do đó 60,7m2 đất còn lại cần phải được công nhận cho bà Cải. Trong khi chưa làm rõ nguồn gốc đất, chưa có quyết định của cấp thẩm quyền thu hồi đất, xã vội vàng cưỡng chế là trái với quy định về xử phạt vi phạm hành chính.

Ông Nguyễn Kịch Tường, Chủ tịch UBND xã cho rằng, trước khi cưỡng chế nhà bà Cải, xã đã có văn bản đề nghị UBND huyện nhưng quá 15 ngày không có trả lời và xã tự triển khai, sau đó huyện bảo là làm trái thẩm quyền và ra quyết định xử lý kỷ luật đối với Chủ tịch, cán bộ Địa chính và Tư pháp xã (?). Lãnh đạo xã còn cung cấp Nghị quyết của HĐND xã khóa VII, Kỳ họp thứ III ngày 26/01/2005 về “Chủ trương xây dựng chợ 86”, Quyết định của UBND xã về thống nhất chủ trương trên và Quyết định số 360/QĐ-UBND ngày 17/09/2008 của UBND xã Ea Răl về “Phê duyệt báo cáo kinh tế - kỹ thuật, bản vẽ thiết kế kỹ thuật dự toán - thi công công trình dãy 28 ki ốt chợ Km 86”.

Như vậy, UBND xã đã tự cho mình “cái quyền” cao hơn các cấp, là tự quy hoạch, thu hồi đất, phê duyệt xây dựng chợ… Mãi đến ngày 9/12/2009, UBND tỉnh mới có quyết định thu hồi đất khu vực này cho UBND xã (?). Quyết định của UBND huyện công nhận 60,7m2 đất còn lại cho bà Cải và yêu cầu UBND xã chủ động tự thoả thuận để bồi thường cho nguyên đơn, nếu không thỏa thuận được thì bà Cải có quyền khởi kiện ra Tòa.

Rồi... thổi ngược?

Tiếp đó, UBND xã Ea Răl có văn bản kiến nghị xem xét lại quyết định trên và UBND huyện lại lập Đoàn Thanh tra số 4780, do Trưởng phòng TN&MT huyện làm Trưởng đoàn, để xem xét lại sự việc. Vào ngày 20/09/2010, cũng chính Chủ tịch UBND huyện Lê Đức Quang ký lại Quyết định số 3165/QĐ-UBND về giải quyết KN của bà Cải (trong khi bà Cải không tiếp khiếu). Nội dung của quyết định lần này có nhiều điểm “ngược” với quyết định trước đó. Cụ thể là: Không công nhận diện tích đất bà Cải nhận sang nhượng của ông Sơn vào năm 2000, vì ông Sơn thuê 24m2 đất của xã năm 2000, sang năm 2002 ông chưa trả tiền thuê đất như thoả thuận và lấn chiếm đất phía sau, nên không thể có việc ông Sơn nhượng lô đất trên cho bà Cải vào năm 2000. Bà Nga (vợ ông Sơn) không công nhận chữ viết, chữ ký của ông Sơn trong giấy sang nhượng đất (ông Sơn đã chết)…

Riêng ông Y Giáp Ksơr lại giải trình với Đoàn Thanh tra số 2114 một cách vô trách nhiệm, lúc thì cho rằng giấy tờ sang nhượng đất giữa đôi bên do ông Nguyễn Văn Tâm (cán bộ địa chính xã) mang đến nhờ ký giúp, lúc bảo không nhớ ai đưa cho để ký…, nên dù không bị hạn chế về năng lực hành vi nhưng do giải trình mâu thuẫn nhau, giấy sang nhượng đất giữa ông Sơn và bà Cải được ông Y Giáp Ksơr  ký năm 2000 được coi là không đúng sự thật.

Từ đó, huyện công nhận nội dung UBND xã Ea Răl kiến nghị Chủ tịch UBND huyện, không công nhận phần diện tích 60,7m2 đất còn lại cho bà Cải, yêu cầu bà giao đất cho xã quản lý, sử dụng vào mục đích xây dựng chợ.
 
Chính quyền sai, dân chịu?

Có nhiều bất cập rất cần được làm rõ như Quyết định số 3710 của UBND huyện về giải quyết KN của bà Cải được ban hành trước khi UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận QSDĐ số AP138613 vào ngày 09/12/2009 cho xã Ea Răl sử dụng 5.714m2 đất để làm chợ, còn trước đó UBND xã tự quy hoạch chợ, tự thu hồi đất, cưỡng chế trái phép…, thì không thể khẳng định đất bà Cải thuê là đất của chợ do UBND xã quản lý! UBND xã không có quyền và lợi ích liên quan đến lô đất trên, ngoại trừ 24m2 đất cho thuê và chưa được giao đất. Quyết định số 3710 của UBND huyện công nhận 60,7m2 đất cho bà Cải là dựa vào thực tế quá trình sử dụng đất ổn định lâu dài, tuy việc ông Y Giáp Ksơr ký xác nhận là trái pháp luật, nhưng người dân nhận thức thiếu và việc ký tên đóng dấu của Phó Chủ tịch xã là ngay tình, nên chỉ thu hồi cho xã 24m2 đất, còn lại là giao cho bà Cải là hợp tình, hợp lý.

Dư luận đề nghị UBND tỉnh Đắk Lắk cần xem xét lại vụ việc trên, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của công dân và phù hợp với pháp luật về đất đai.

Ngọc Phó – Tư Chính