Năm 1992, ông Nguyễn Văn Tôn làm giấy tay cho ông Bùi Thanh Phúc (chồng của bà Nguyễn Thị Hiền) thuê một phần đất có chiều ngang 13m, chiều dài 18m (diện tích 284m² trong phần diện tích 1.601m² đất trên), thời hạn thuê là 6 năm (từ ngày 20/6/1992 - 20/6/1998). Sau khi thuê, vợ chồng ông Phúc, bà Hiền cất nhà ở trên phần đất này.

Ngày 7/7/1994, ông Nguyễn Văn Tôn làm giấy sang nhượng cho ông Bùi Thanh Phúc phần đất đang thuê với diện tích 368m² đất thổ cư (chiều ngang 16m, chiều dài 23m), với giá 7 chỉ vàng 24k. Theo nội dung giấy sang nhượng đất, ông Phúc có trách nhiệm trả cho ông Tôn 7 chỉ vàng và trả 1 lần. Đồng thời, ông Tôn cam kết: Nếu có ai tranh chấp đòi lại đất, ông Tôn sẽ hoàn trả cho ông Phúc gấp đôi số vàng nêu trên. Sau đó, ông Phúc, bà Hiền trả cho ông Tôn số tiền trị giá bằng 4 chỉ vàng 24k, còn nợ lại 3 chỉ. Cũng trong năm 1994, Nhà nước đo đạc đất, ông Bùi Thanh Phúc kê khai đăng ký phần đất đang ở có diện tích 356m² (loại đất CLN), thuộc thửa 232, tờ bản đồ số 5, xã An Phú Trung.

Năm 1996, do làm ăn thua lỗ, ông Phúc đi đến nơi khác làm ăn sinh sống. Sau đó, bà Hiền dự định sang nhượng diện tích 356m² đất đang ở để lấy tiền trả nợ. Ông Tôn biết tin nên ngăn cản và phát sinh tranh chấp vì cho rằng, trước đây ông có thỏa thuận sang nhượng đất cho ông Phúc, nhưng chưa làm xong thủ tục và ông Phúc cũng chưa trả hết tiền. Ông Tôn xin chuộc lại phần đất trên.

Ngày 18/11/1996, UBND xã An Phú Trung tổ chức hòa giải, động viên bà Hiền cho ông Tôn chuộc lại đất. Bà Hiền không đồng ý và tiếp tục khiếu nại (KN).

Ngày 28/4/1997, UBND huyện Ba Tri ban hành Quyết định số 68/QĐ-UB công nhận diện tích 356m², tọa lạc tại ấp 5, xã An Phú Trung cho bà Nguyễn Thị Hiền, đồng thời yêu cầu bà Hiền trả tiếp cho ông Nguyễn Văn Tôn 3 chỉ vàng 24k. Ông Tôn không đồng ý quyết định trên và tiếp tục KN lên UBND tỉnh Bến Tre.

Ngày 24/12/1998, Sở Địa chính (nay là Sở Tài nguyên và Môi trường) làm việc với bà Hiền. Bà Hiền đã đồng ý trả thêm cho ông Tôn 6 chỉ vàng, nhưng trả bằng tiền.

Ngày 15/6/1999, UBND tỉnh Bến Tre ban hành Quyết định số 1283/QĐ-UBND công nhận Quyết định số 68/QĐ-UB, ngày 28/4/1997 của UBND huyện Ba Tri; giữ nguyên hiện trạng cho bà Nguyễn Thị Hiền được sử dụng diện tích 356m² đất thổ cư thuộc thửa 232, tờ bản đồ số 5, tọa lạc tại ấp 5, xã An Phú Trung. Bà Hiền có trách nhiệm trả cho ông Nguyễn Văn Tôn số tiền tương đương 6 chỉ vàng 24k trong thời hạn 30 ngày (kể từ ngày nhận quyết định của UBND tỉnh). Ông Tôn không đồng ý quyết định trên và tiếp tục KN yêu cầu được chuộc lại diện tích 356m² đất mà bà Hiền đang sử dụng.

Ngày 9/12/2010, Thanh tra tỉnh Bến Tre đã kết hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường và các ngành chức năng của huyện Ba Tri tiếp tục hòa giải giữa 2 bên đương sự. Trong cuộc hòa giải này, bà Hiền đề nghị tính phần diện tích đất trên theo tỷ lệ vàng để giải quyết và yêu cầu được tiếp tục sử dụng phần đất có căn nhà bà đang ở, với diện tích tương đương 4 chỉ vàng trước đây mà vợ chồng bà đã trả cho ông Tôn. Phần diện tích còn lại tương đương 3 chỉ vàng còn nợ, bà Hiền đồng ý giao trả cho ông Nguyễn Văn Tôn sử dụng. Ông Tôn yêu cầu giải quyết chia đôi diện tích 356m² đất trên và giao cho mỗi bên sử dụng một nửa.

Theo kết luận của cơ quan chức năng tỉnh Bến Tre, diện tích 356m² đất tranh chấp (đo đạc thực tế là 315,9m²), thửa 232, tờ bản đồ số 5, tọa lạc tại ấp 5, xã An Phú Trung, huyện Ba Tri, có nguồn gốc của ông Nguyễn Văn Tôn. Năm 1994, ông Tôn làm giấy tay sang nhượng diện tích 356m² đất trên cho ông Bùi Thanh Phúc (chồng của bà Nguyễn Thị Hiền) sử dụng, với giá 7 chỉ vàng 24k.

Việc chuyển nhượng đất giữa ông Nguyễn Văn Tôn với ông Bùi Thanh Phúc chỉ làm bằng giấy tay, không thông qua chính quyền địa phương. Căn cứ theo quy định của Luật Đất đai năm 1993, việc chuyển nhượng đất giữa ông Tôn với ông Phúc chưa thực hiện theo thủ tục quy định. Tuy nhiên, trên thực tế, ông Tôn đã đồng ý thỏa thuận sang nhượng phần đất trên cho ông Phúc từ năm 1994. Ông Tôn cũng đã nhận của ông Phúc 4 chỉ vàng 24k. Vợ chồng ông Phúc, bà Hiền đã sử dụng đất cất nhà ở từ trước năm 1994. Hiện nay, bà Hiền vẫn ở tại phần đất này nên cần giữ y hiện trạng cho bà được tiếp tục sử dụng phần đất đang ở là có cơ sở.

Theo kết quả hòa giải ngày 9/12/2010, bà Hiền đề nghị giải quyết phân chia phần đất trên theo hướng: Bà Hiền được sử dụng theo hiện trạng phần đất đang ở, tương ứng với số vàng mà trước đây vợ chồng bà đã giao trả cho ông Tôn. Phần đất trống còn lại (tương ứng với 3 chỉ vàng còn nợ) bà đồng ý giao trả lại cho ông Tôn sử dụng là có cơ sở, cần được ghi nhận. Theo kết quả đo đạc ngày 27/12/2010, phần đất tranh chấp có diện tích là 315,9m² nên công nhận cho bà Hiền được sử dụng là 180,6m² đất theo hiện trạng nhà ở; công nhận cho ông Tôn được sử dụng phần diện tích 135,3m² đất còn lại là phù hợp thực tế. Việc ông Tôn yêu cầu giải quyết chia đôi diện tích 356m² đất trên để ông sử dụng ½ diện tích đất là chưa hợp lý.

Từ những cơ sở nêu trên, tại Quyết định số 284/QĐ-UBND, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Cao Văn Trọng đã công nhận một phần nội dung đơn KN của ông Nguyễn Văn Tôn (ở ấp 5, xã An Phú Trung, huyện Ba Tri) đối với Quyết định số 1283/QĐ-UBND, ngày 15/6/1999 của UBND tỉnh; hủy Quyết định số 68/QĐ-UB, ngày 28/4/1997 của UBND huyện Ba Tri và thu hồi Quyết định số 1283/QĐ-UBND, ngày 15/6/1999 của UBND tỉnh.

Tại Quyết định số 284/QĐ-UBND, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre cũng đã công nhận cho bà Nguyễn Thị Hiền (cư ngụ số 356/ATH, ấp 5, xã An Phú Trung, huyện Ba Tri) được sử dụng diện tích 180,6m² đất CNL thuộc thửa 232 (1), tờ bản đồ số 5, tọa lạc tại ấp 5, xã An Phú Trung, huyện Ba Tri. (Kèm theo họa đồ đo đạc ngày 27/12/2010).

Bà Nguyễn Thị Hiền và ông Nguyễn Văn Tôn có trách nhiệm liên hệ với UBND xã An Phú Trung, huyện Ba Tri để làm thủ tục đăng ký quyền sử dụng đất theo quy định.

Quyết định số 284/QĐ-UBND là quyết định giải quyết KN cuối cùng và có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký -14/2/2011.

Hàn Ngọc