Thanh tra Bộ đã phát hiện 259 sai phạm tại tổng số 19 DN; lập biên bản vi phạm hành chính, giao Chánh Thanh tra Sở xử lý 4 trường hợp DN với các hành vi: Không kiểm định thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động; không thực hiện nguyên tắc xây dựng và đăng ký hệ thống thang, bảng lương; đóng bảo hiểm xã hội không đủ mức quy định; không xây dựng và đăng ký nội quy lao động. Trong đó, riêng khu kinh tế Chu Lai có 4 DN được thanh tra thì tới 3 DN bị xử lý.

Thanh tra nội dung ký kết hợp đồng lao động của 19 DN, đoàn thanh tra nhận thấy, hầu hết các DN đã giao kết hợp đồng lao động đúng loại. Tuy nhiên, với các trường hợp thử việc thì thường chỉ ký biên bản thỏa thuận hoặc giao kết miệng, khi nhận làm việc chính thức mới ký hợp đồng. Trong đó, cá biệt có Cty Cổ phần Khoáng sản Đất Quảng thực hiện giao kết hợp đồng miệng với số lượng lớn, tới 204/250 lao động. Ngoài ra, hầu hết các hợp đồng lao động được ký không ghi cụ thể công việc người lao động (NLĐ) phải làm cũng như các chế độ về bảo hiểm xã hội, phương tiện bảo vệ cá nhân.

Về chế độ chi trả tiền lương, Thanh tra Bộ cho biết, các DN đã bám sát mức lương tối thiểu vùng Nhà nước quy định. Mặc dù vậy, lương của NLĐ chỉ từ 1,5 - 2 triệu đồng/tháng. Những lao động được thu nhập trên 2 triệu đồng chủ yếu là do làm thêm giờ. Các DN đã thực hiện đóng bảo hiểm cho NLĐ, nhưng hầu hết không đóng bảo hiểm xã hội phần tiền phụ cấp lương độc hại. Vì vậy, NLĐ bị thiệt về thâm niên nghề nặng nhọc, độc hại và chế độ giảm tuổi hưu nếu đủ 15 năm làm công việc nặng nhọc, độc hại.

Thanh tra, kiểm tra nội dung an toàn vệ sinh lao động, Thanh tra Bộ khẳng định, từ việc tổ chức bộ máy, việc tự kiểm tra, việc huấn luyện cấp thẻ an toàn lao động, đến việc kiểm định thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động và quản lý sức khỏe, môi trường lao động, bệnh nghề nghiệp đều chỉ được các DN làm qua loa, hình thức. Kiểm tra tại nơi làm việc của các DN, đoàn thanh tra phát hiện nhiều nguy cơ gây tai nạn lao động như thiết bị không bảo đảm an toàn, không kiểm định, không thực nối đất, nối không thiết bị điện, hệ thống điện không an toàn… Một số DN không biết nguyên tắc kiểm định và đăng ký sử dụng máy, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động. Rất ít DN tổ chức khám sức khỏe định kỳ, khám bệnh nghề nghiệp.

Tại kết luận thanh tra, Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH đã chỉ ra những thiếu sót từ phía Sở LĐ-TB&XH tỉnh Quảng Nam cũng như Ban Quản lý các khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, Sở LĐ-TB&XH tỉnh đã ủy quyền cho Ban Quản lý các KCN phê duyệt nội quy lao động và thỏa ước lao động tập thể. Riêng, hệ thống thang, bảng lương vẫn do Sở LĐ-TB&XH thẩm định. Việc thừa nhận đăng ký hệ thống thang, bảng lương của DN nhưng thiếu kiểm soát chế độ lương các nghề, công việc nặng nhọc độc hại của Sở đã gây nên tình trạng DN trả thiếu phần tiền lương độc hại cho NLĐ. Điều này cũng là nguyên nhân dẫn đến việc DN đóng bảo hiểm xã hội không đủ định mức. Việc, Sở phê duyệt đăng ký lại hệ thống thang, bảng lương mỗi khi Nhà nước thay đổi mức lương tối thiểu vùng được nhận định là không cần thiết và phiền hà cho DN.

Riêng, với Ban Quản lý khu kinh tế mở Chu Lai, Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH cho biết, việc kiểm tra tại DN kém là lý do khiến DN mắc nhiều sai phạm mặc dù đã hoạt động từ 3 - 5 năm.

Thanh tra Bộ đã ban hành nhiều kiến nghị đối với Sở LĐ-TB&XH tỉnh Quảng Nam và các DN được thanh tra để khắc phục các hạn chế được chỉ ra tại kết luận thanh tra.

Khánh Linh