Việc quản lý, SDĐ tại TP Cần Thơ có nhiều vi phạm đã được TTCP chỉ rõ tại Kết luận thanh tra số 3790/KL-TTCP: Ảnh minh họa (pcworld.com.vn)

* Tổng sai phạm và nợ đọng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của các chủ đầu tư phải truy thu, xử lý trên 543,3 tỉ đồng.

Kết luận thanh tra đã chỉ ra một danh sách dài những sai phạm trong công tác quản lý, SDĐ, đầu tư xây dựng cơ bản của địa phương này  từ năm 2004 - 2009.

Xin phê duyệt một đằng, quy hoạch một nẻo

Đây là một trong nhiều sai phạm trong công tác quản lý, SDĐ tại TP Cần Thơ đã được chỉ ra tại kết luận thanh tra của  TTCP.

Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ và quy hoạch đã được duyệt, TP Cần Thơ chỉ có 10 khu công nghiệp (KCN), tiểu thủ công nghiệp (TTCN) với tổng diện tích 6.417ha. Thế nhưng, TP lại quy hoạch tới 14 KCN, cụm TTCN, khu chế xuất, khu công nghệ cao, trong đó có 7 KCN, khu công nghệ cao với diện tích trên 650ha không có trong danh mục được Thủ tướng phê duyệt. Ngoài ra, tất cả các đơn vị hành chính cấp quận, huyện; các đơn vị hành chính cấp xã đều chưa có quy hoạch SDĐ và kế hoạch SDĐ năm 2006 - 2010.

TTCP nhận định, việc quy hoạch các KCN, cụm công nghiệp, TTCN của địa phương này dàn trải. Diện tích đất thực tế đã triển khai so với chỉ tiêu quy hoạch SDĐ được duyệt đạt tỉ lệ thấp, gây lãng phí về tài nguyên đất đai. Điển hình có tới 7.120ha đất sản xuất nông nghiệp (chủ yếu là đất trồng lúa) được quy hoạch vào mục đích sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp, nhưng trên thực tế không được sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả. Đất đai bị bỏ hoang vì người dân không an tâm để đầu tư sản xuất. Một số chỉ tiêu đất dùng cho mục đích công cộng còn có tỷ lệ thấp hơn như: Đất cơ sở văn hóa đạt 18,7%; đất cho hoạt động khoáng sản đạt 5,68%; đặc biệt đất dùng cho mục đích bãi thải, xử lý chất thải chỉ đạt 1,06%.

TTCP khẳng định, công tác quản lý, SDĐ ở TP Cần Thơ còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra, có dấu hiệu buông lỏng quản lý trong thời gian dài, dẫn đến việc SDĐ sai mục đích, để đất công bị lấn chiếm, chuyển nhượng trái phép, sử dụng lãng phí tài nguyên đất.

Qua thanh tra, kiểm tra 11 D.A đầu tư theo hình thức giao đất có thu tiền SDĐ không thông qua hình thức đấu giá quyền SDĐ, đoàn thanh tra của TTCP đều phát hiện có sai phạm. Tại D.A khu dân cư Hưng Phú I do Cty Phát triển và Kinh doanh nhà TP Cần Thơ làm chủ đầu tư, quy mô D.A 591.384,10m2, tổng mức đầu tư trên 460 tỉ đồng; D.A khu dân cư lô số 8A thuộc khu đô thị mới Nam Cần Thơ, quy mô D.A 134.064 m2, tổng mức đầu tư 89,5 tỉ đồng; D.A khu dân cư lô số 13A thuộc khu đô thị mới Nam Cần Thơ, quy mô D.A 426.271,10m2, tổng mức đầu tư 205 tỉ đồng... và các D.A còn lại, TTCP đều phát hiện Sở Tài nguyên và Môi trường xác định diện tích đất phải trả tiền SDĐ qua từng giai đoạn bàn giao đất thực tế chưa chính xác, chưa chuyển thông tin địa chính kịp thời để cơ quan thuế thu tiền SDĐ.

Tất cả D.A này đều phải truy thu tiền thuế với giá trị đặc biệt lớn. Cụ thể: D.A của Cty Phát triển và Kinh doanh nhà TP Cần Thơ trên 27 tỉ đồng; D.A của Cty Cổ phần Xây dựng TP Cần Thơ bị truy thu trên 1 tỉ đồng; D.A của Cty TNHH Thiên Lộc bị truy thu trên 9 tỉ đồng; D.A của Cty Cổ phần Xây dựng công trình giao thông 586 bị truy thu trên 39 tỉ đồng.

Sai phạm hơn 543 tỉ đồng

Theo kết luận thanh tra, hầu hết các khâu trong công tác quản lý, SDĐ tại TP Cần Thơ đều để xảy ra sai phạm.

Khi tiến hành thanh tra việc giao đất có thu tiền SDĐ thông qua hình thức đấu giá quyền SDĐ, TTCP nhận định: Việc tạo quỹ đất để đấu giá quyền SDĐ chưa được chú trọng. Nhiều D.A vẫn còn áp dụng hình thức giao đất có thu tiền SDĐ nhưng lại không sát giá thị trường nên không huy động được nguồn thu từ đất cho ngân sách.

Kiểm tra tại Trung tâm Dịch vụ bán đất đấu giá tài sản thuộc Sở Tư pháp TP Cần Thơ từ tháng 9/2009, cơ quan thanh tra nhận thấy, đơn vị này đã bán đấu giá thành công quyền sử dụng 10 khu đất, thu hơn 450 tỷ đồng, tăng thu cho ngân sách Nhà nước hơn 20 tỷ đồng. Tuy nhiên, hầu hết các đơn vị trúng thầu lại chậm nộp tiền sử dụng do UBND TP chưa làm đúng cam kết. Tính đến 4/2010, các đơn vị này còn nợ hơn 360 tỷ đồng tiền SDĐ.

Điều này cũng lặp lại trong công tác triển khai thu tiền thuê đất năm đối với các chủ đầu tư được Nhà nước cho thuê đất. Thống kê, kiểm tra của TTCP cho thấy, từ 2004 - 2007, trên địa bàn TP Cần Thơ có 133 doanh nghiệp thuê đất với tổng diện tích 9.598.508,69m2, tổng số tiền thuê đất phải thu là 223,6 tỉ đồng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này còn nợ  đọng tới trên 75 tỉ đồng, chiếm 33,62% số tiền thuê đất phải thu.

Theo TTCP, Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ chưa thực hiện đúng trình tự, thủ tục luân chuyển hồ sơ thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định, dẫn đến việc xác định nghĩa vụ tài chính cho người SDĐ khi được giao, cho thuê đất chưa kịp thời.

Qua thanh tra, phát hiện tổng số tiền sai phạm và nợ đọng về tiền SDĐ và tiền thuê đất của các chủ đầu tư phải truy thu, xử lý trên 543,3 tỉ đồng. TTCP đã ban hành 10 quyết định truy thu tiền SDĐ của 10 đơn vị với tổng số tiền trên 104,3 tỉ đồng. Để xảy ra các tồn tại này, trách nhiệm thuộc về Cục Thuế, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND TP Cần Thơ giai đoạn từ năm 2004 - 2007.

Phát hiện dấu hiệu cố ý làm trái quy định

Đáng chú ý nhất trong các doanh nghiệp được thanh tra tại TP Cần Thơ là vụ chuyển nhượng tại D.A kho bãi cảng ICD do Cty Cổ phần Năng lượng kho ngoại quan CAWACO làm chủ đầu tư (nay là Cty Cổ phần Dầu khí năng lượng Cần Thơ - CAPECO). Theo TTCP, việc chuyển nhượng này có dấu hiệu vi phạm pháp luật khi làm thất thoát ngân sách Nhà nước hàng chục tỷ đồng.

Tháng 4/2003, tỉnh Cần Thơ (cũ) cho CAWACO thuê gần 70.000m2 đất để xây dựng kho bãi - cảng ICD Cần Thơ với thời hạn cho thuê 50 năm và cấp giấy đỏ cho CAWACO. Thuê được đất, CAWACO chỉ đầu tư vài hạng mục, chưa hình thành kho bãi đã xin chuyển từ thuê đất sang giao đất. Đến ngày 11/9/2009, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ  đã có Công văn số 4599/UBND-KT về việc xác định đơn giá thu tiền SDĐ của Cty này là 230.000 đồng/m2. Sau đó, CAWACO đã nộp gần 15 tỉ đồng tiền SDĐ, thanh lý hợp đồng thuê đất với Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ. Khi những thủ tục này hoàn tất, CAWACO ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng toàn bộ khu đất cho Tổng Cty Phân bón và Hóa chất dầu khí với giá 1,4 triệu đồng/m2.

TTCP xác định: Thời điểm tháng 5/2009, CAWACO chưa nộp tiền SDĐ cho ngân sách nhưng đã ký hợp đồng đặt cọc để chuyển nhượng cho Tổng Cty Phân bón và Hóa chất dầu khí là chuyển nhượng cái chưa thuộc về mình. Bên cạnh đó, tại thời điểm tháng 6/2009, Cty Cổ phần Thẩm định giá miền Nam có chứng thư thẩm định giá của khu đất là 1,4 triệu đồng/m2 nhưng các cơ quan chức năng Cần Thơ xác định chỉ có 230.000 đồng/m2. Điều này là vi phạm Luật Đất đai, gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước số tiền lớn. CAWACO có hành vi chuyển nhượng đất trái phép, có tổ chức khi chưa có giấy chứng nhận quyền SDĐ... Số tiền mà CAWACO thu lợi trái quy định của pháp luật cần phải thu hồi về cho ngân sách là trên 54 tỉ đồng.

Tại kết luận thanh tra, TTCP đã yêu cầu: Việc chuyển nhượng đất trái pháp luật thu lợi bất chính số tiền lớn, có dấu hiệu cố ý làm trái quy định của Nhà nước tại D.A kho bãi cảng ICD của Cty CAWACO cần được UBND TP tiến hành các bước thủ tục thu hồi khu đất đã giao cho Cty. Đồng thời, tiến hành xử lý hành chính về vi phạm pháp luật đất đai đối với Cty này, thu hồi số tiền hưởng lợi bất chính về ngân sách Nhà nước.

Trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày ban hành kết luận thanh tra, nếu UBND TP Cần Thơ không thực hiện các nội dung trên, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chuyển vụ việc sang Cơ quan Điều tra Bộ Công an làm rõ hành vi vi phạm pháp luật về quản lý SDĐ của tổ chức và cá nhân có liên quan để xử lý theo quy định của pháp luật hình sự.

Từ kết luận thanh tra, ngày 15/3/2011 Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng đã có ý kiến chỉ đạo về việc xử lý sau thanh tra công tác quản lý SDĐ, quản lý đầu tư xây dựng và một số D.A tại TP Cần Thơ. Theo đó, Phó Thủ tướng giao Chủ tịch UBND TP Cần Thơ chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện nghiêm túc, trong đó kiểm điểm nghiêm khắc, có hình thức xử lý kỷ luật thích hợp đối với các đơn vị, cá nhân sai phạm, đồng thời xử lý triệt để những nội dung về tài chính. Riêng đối với nội dung chuyển nhượng quyền SDĐ của Cty CAWACO, Phó Thủ tướng yêu cầu TP Cần Thơ xin ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính để việc thu hồi bảo đảm đúng quy định.

Tuy nhiên, đã 7 tháng kể từ ngày kết luận thanh tra của TTCP được ban hành, việc thực hiện các kiến nghị của TTCP cũng như chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng vẫn chưa được thực hiện. Câu hỏi đặt ra là: Nguyên nhân gì khiến việc thực hiện các kiến nghị bị chậm trễ? Và, việc chậm trễ sẽ kéo dài tới khi nào? Chúng tôi rất mong sớm nhận được sự hồi đáp của lãnh đạo TP Cần Thơ.

Khánh Linh