Báo cáo Đánh giá mối đe dọa của tội phạm có tổ chức nghiêm trọng của EU (SOCTA) năm 2021 do Cơ quan Cảnh sát châu Âu (Europol) công bố, đã thảo luận về khả năng thích ứng của tội phạm, đặc biệt là trong khuôn khổ đại dịch COVID-19 chứng kiến các nhân vật và nhóm tội phạm thay đổi hoạt động của họ để đối phó với bối cảnh thay đổi của EU, ghi nhận sự gia tăng các phần mềm độc hại và những cuộc tấn công mạng.
Báo cáo cho biết: “Trong khi một số hoạt động tội phạm sẽ hoặc đã trở lại trạng thái trước đại dịch, những hoạt động khác sẽ bị thay đổi cơ bản bởi đại dịch COVID-19”.
Khả năng thích ứng này, cùng với mạng lưới phức tạp và linh hoạt của các nhóm tội phạm có tổ chức, và các hệ thống hỗ trợ tinh vi thường liên quan đến những cấu trúc kinh doanh hợp pháp và tham nhũng, khiến việc kiểm soát tội phạm có tổ chức ở EU trở nên khó khăn.
“Kinh nghiệm của các cơ quan thực thi pháp luật đã chỉ ra rằng, việc thành công trong phá vỡ mạng lưới tội phạm về lâu dài cũng để lại ít ảnh hưởng đối với các hoạt động chung của tội phạm có tổ chức... Giống như Hydra trong thần thoại Hy Lạp, bỏ một đầu không giết được quái vật”, báo cáo viết.
Theo SOCTA, buôn bán ma túy bất hợp pháp tiếp tục “thống trị” thế giới tội phạm có tổ chức ở EU, chiếm một phần lớn lợi nhuận từ tội phạm, rửa tiền và bạo lực. Báo cáo đặc biệt đề cập đến hoạt động buôn bán cocaine đã được vận chuyển vào EU từ Châu Mỹ với “số lượng chưa từng có”.
    |
 |
| Cảnh sát Bỉ tịch thu hàng chục tấn cocaine tại cảng Antwerp trong 6 tuần kể từ ngày 20/2/2021. Ảnh: BELGIAN FEDERAL POLICE |
Gần 40% mạng lưới tội phạm hoạt động trong lĩnh vực buôn bán ma túy. Mới đây, hồi tháng 2, cảnh sát Đức và Bỉ đã thu giữ 23 tấn cocaine có tổng trị giá lên đến vài tỷ USD trên một tàu chở hàng tại cảng Hamburg, Đức. Đây là lượng cocaine bị thu giữ lớn nhất tại châu Âu từ trước đến nay và là một trong những vụ thu giữ lớn nhất trên thế giới.
Cũng theo SOCTA, tác động của COVID-19 đối với tội phạm có tổ chức là rất lớn và được dự đoán sẽ tiếp tục với suy thoái kinh tế đã được báo trước. Đại dịch đã tạo ra cơ hội mới cho tội phạm trong không gian trực tuyến, gian lận và hàng giả đang có nhu cầu cao như thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE).
Theo Giám đốc Europol Catherine De Bolle, ở giai đoạn đầu, "chúng ta chứng kiến làn sóng buôn bán khẩu trang và nước sát khuẩn tay giả. Giờ đây, chúng ta thấy sự gia tăng trong hoạt động buôn bán vắc xin và các bộ dụng cụ xét nghiệm giả. Những vắc xin giả này là nguy cơ đối với sức khỏe của mọi người".
Với khả năng xuất hiện một cuộc suy thoái kinh tế lớn, SOCTA cảnh báo về nhiều cơ hội hơn cho tội phạm khai thác những đối tượng đang gặp khó khăn để phục hồi.
Báo cáo cho biết: “Có khả năng bọn tội phạm sẽ khai thác những lỗ hổng trong nền kinh tế để xâm nhập vào các doanh nghiệp hợp pháp nhằm tạo điều kiện cho hoạt động tội phạm của chúng... Điều này có thể dẫn đến việc cho các doanh nghiệp đang gặp khó khăn vay vốn và khiến họ phụ thuộc vào các nhà tài trợ tội phạm hoặc trực tiếp mua lại các công ty đang gặp khó khăn về tài chính”.
Sự quan tâm đặc biệt được nêu ra là sự gia tăng và sẵn có của tội phạm mạng. “Mối đe dọa từ các tội phạm phụ thuộc vào mạng sẽ tiếp tục gia tăng về số lượng và mức độ tinh vi trong những năm tới... Tội phạm mạng rất năng động, khai thác các công nghệ tiến bộ nhanh chóng. Các cơ sở hạ tầng quan trọng sẽ tiếp tục là mục tiêu của tội phạm mạng trong những năm tới, điều này gây ra nhiều rủi ro đáng kể”, báo cáo lưu ý.
Đáng chú ý, tội phạm có tổ chức được hỗ trợ bởi tham nhũng với hơn một nửa số nhóm tội phạm được báo cáo trong SOCTA 2021 tham gia vào một số hình thức tham nhũng.
Báo cáo gọi tình trạng lạm dụng quyền lực là “phổ biến” ở EU và nhận xét rằng, do chế độ báo cáo không đầy đủ, tham nhũng thường không bị phát hiện. Điều này khiến Europol xác định rằng, tham nhũng ở EU phổ biến hơn so với suy nghĩ ban đầu.
“Tham nhũng diễn ra ở mọi cấp độ xã hội và có thể bao gồm từ hối lộ nhỏ đến các âm mưu tham nhũng phức tạp trị giá hàng triệu euro... Tham nhũng làm xói mòn nhà nước pháp quyền, làm suy yếu thể chế của các nhà nước và cản trở sự phát triển kinh tế”, báo cáo nhấn mạnh.