Bà Laura Codruta Kovesi đã bị thẩm vấn trong 5 giờ liền tại Thủ đô Bucharest hôm qua (7/3) - cùng ngày Nghị viện Châu Âu đề cử bà trở thành người đứng đầu Văn phòng Công tố Châu Âu.

Những động thái trái ngược này càng làm nổi bật cách mà bà Kovesi trở thành ứng cử viên lãnh đạo chống tham nhũng của EU, cũng như cho thấy sự đối lập của Chính phủ Romania.

“Điều này chỉ cho thấy Chính phủ Romania và phần đông các nhà cầm quyền đang thực sự hoảng loạn như thế nào", ông Oana Popescu, Giám đốc Trung tâm Tư duy Toàn cầu Tập trung có trụ sở tại Bucharest nhận định và cho rằng: "Đây là trò chơi có tổng bằng không (zero-sum game) đối với họ: Nếu Kovesi thắng, họ thua”.

Bà Kovesi bị thẩm vấn liên quan đến việc tài trợ cho một chuyến bay để trả một người bị kết án trở lại Romania cách đây hơn 1 thập kỷ, khi bà còn là một công tố viên nhà nước. Bà đã phủ nhận mọi hành động sai trái.

Việc thẩm vấn thực hiện bởi một cơ quan gây tranh cãi, được thành lập vào tháng trước để điều tra các thẩm phán và công tố viên. Các nhà phân tích cho rằng, tổ chức này là một "sáng tạo chính trị", vì nó nằm ngoài phạm vi quyền lực pháp lý của Tổng Công tố. 

Bà Kovesi tố cáo, việc thẩm tra bà là sự tiếp tục của một chiến dịch quấy rối đang diễn ra suốt 2 năm nay, và bà không hề có quyền mời luật sư đại diện. Bên cạnh việc thẩm vấn nêu trên, bà cũng đang bị điều tra vì nghi ngờ có hành động phi pháp, hối lộ và khai man - những cáo buộc mà bà đã lên tiếng phủ nhận.

“Có một sự dồn ép để ngăn cản tôi trong mọi việc tôi làm bởi tôi được là ứng viên (của Văn phòng Công tố mới của Châu Âu)", bà Kovesi nói với các nhà báo và những người ủng hộ khi bà xuất hiện sau cuộc thẩm tra ngày 7/3. “Họ đã triệu tập tôi vào ngày 7/3 và biết chính xác rằng đây là ngày Nghị viện Châu Âu sẽ bỏ phiếu cho tôi".

Trong khi đó, Chính phủ do Đảng Dân chủ Xã hội Romania lãnh đạo khẳng định, các vụ kiện chống lại bà Kovesi không mang tính chính trị và đang được tiến hành theo quy định pháp lý bình thường.

Bucharest hiện đang giữ chức Chủ tịch luân phiên EU.

Bà Kovesi giành được nhiều sự ủng hộ từ các thành viên Nghị viện Châu Âu trong việc trở thành người đứng đầu Văn phòng Công tố mới của Châu Âu, nơi sẽ chịu trách nhiệm điều tra các cáo buộc gian lận đối với các quỹ của EU.

Các quan chức EU cho biết, không có lý do chính thức nào về cuộc điều tra đối với bà Kovesi sẽ làm hỏng việc ứng cử của bà cho vị trí tại Văn phòng Công tố, thậm chí, ngay cả khi bà bị truy tố.

Các đại diện của Nghị viện Châu Âu cũng cho biết, sẽ liên lạc với Hội đồng Bộ trưởng của Khối để bàn bạc về việc có nên bổ nhiệm bà hay không, sau khi các quốc gia thành viên ủng hộ một ứng cử viên cạnh tranh người Pháp

Bà Kovesi có được sự ủng hộ của nhiều người trên khắp Châu Âu vì đã mang về niềm tin trong việc chống lại các quan chức cấp cao trong suốt 5 năm trên cương vị Trưởng Công tố chống tham nhũng của Romania. Tuy nhiên, những người chỉ trích cho rằng, bà được trao quá nhiều quyền lực và nhiệt tình chống tham nhũng đã biến bà thành “kẻ săn phù thủy” đáng sợ. Bà bị sa thải vào tháng 7 năm ngoái.

Bucharest đã nhận được sự chỉ trích ngày càng gia tăng từ phía EU vì những thay đổi trong hệ thống pháp luật. Các nhà phê bình cho rằng, Đảng Dân chủ Xã hội muốn tăng quyền kiểm soát đối với ngành Tư pháp, làm suy yếu cuộc chiến chống tham nhũng tại quốc gia này.

Đức Anh