Phạt cứ phạt…
Như Báo Thanh tra đã thông tin trước đó, chưa đầy 6 tháng đầu năm 2021, Cty Đức Giang đã bị các cơ quan chức năng xử phạt vi phạm hành chính 3 lần với số tiền 600 triệu đồng, cụ thể:
Ngày 24/5/2021, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) tỉnh Lào Cai đã có Quyết định số 15 xử phạt Cty Đức Giang với lỗi thực hiện hành vi vi phạm hành chính: Không lắp đặt hệ thống camera giám sát và trạm cân tại các kho chứa, nơi vận chuyển khoáng sản nguyên khai ra khỏi mỏ để theo dõi, lưu trữ thông tin liên quan trong quá trình triển khai dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác quặng apatit khai trường 25, tại xã Kim Quang và xã Bản Qua, huyện Bát Xát, 80 triệu đồng.
Một ngày sau (25/5/2021), UBND tỉnh Lào Cai ban hành Quyết định 1737/QĐ-XPVPHC về xử phạt vi phạm hành chính đối với Cty Đức Giang 120 triệu đồng do thực hiện đổ thải không đúng theo vị trí đã xác định trong thiết kế mỏ được Sở Công thương phê duyệt trong quá trình hoạt động dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác quặng apatit khai trường 25, địa điểm tại xã Quang Kim và xã Bản Qua, huyện Bát Xát.
UBND tỉnh Lào Cai yêu cầu Cty Đức Giang thực hiện đổ thải đúng theo vị trí đã xác định trong thiết kế mỏ được phê duyệt. Phải nghiêm chỉnh chấp hành quyết định xử phạt này. Nếu quá thời hạn mà Cty Đức Giang không tự nguyện chấp hành thì sẽ bị cưỡng chế thi hành theo quy định của pháp luật.
Trước đó, ngày 31/3/2021, Tổng cục Môi trường, Bộ TNMT, đã ban hành quyết định xử phạt hành chính đối với Công ty TNHH Một thành viên Hóa chất Đức Giang Lào Cai (có địa chỉ tại Khu công nghiệp Tằng Loỏng, huyện Bảo Thắng) do thực hiện hành vi vi phạm hành chính không có báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt theo quy định đối với Dự án "Xưởng Sản xuất axit photphoric điện tử công suất 60.000 tấn/năm" với số tiền 400 triệu đồng. Hình phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động đầu tư xưởng sản xuất axit photphoric điện tử công suất 60 nghìn tấn/năm trong thời gian 6 tháng kể từ ngày ký quyết định.
… Nhưng vẫn “bất chấp”
Theo Báo cáo số 400 ngày 28/7/2021 của UBND huyện Bát Xát về kết quả kiểm tra tình hình lắp đặt trạm cân đối với các dự án khai thác khoáng sản trên địa bàn huyện Bát Xát theo chỉ đạo tại Văn bản số 2456 ngày 9/6/2021 của UBND tỉnh Lào Cai về yêu cầu các dự án khai thác khoáng sản lắp đặt trạm cân và camera giám sát cho biết:
Dự án khai thác quặng apatit khai trường 25 tại tổ 9, thị trấn Bát Xát, huyện Bát Xát của Cty Đức Giang đã thực hiện việc lắp đặt hệ thống camera tại trạm cân, khu vực nhà điều hành, kho chứa theo quy định.
Việc lắp đặt trạm cân: Chủ đầu tư đã thực hiện việc lắp đặt trạm cân. Tuy nhiên, qua kiểm tra hiện nay, chủ đầu tư thực hiện việc lắp đặt trạm cân nằm ngoài phạm vi dự án tại vị trí ven đường giao thông nông thôn từ thôn Làng Hang, xã Quang Kim đi tổ 8, thị trấn Bát Xát cách khai trường khoảng 200m, tuyến đường trên là tuyến đường duy nhất kết nối với phạm vi của khai trường 25.
UBND huyện Bát Xát đề nghị Sở TNMT tỉnh Lào Cai kiểm tra đối với vị trí lắp đặt trạm cân của Cty Đức Giang tại dự án khai thác quặng apatit khai trường 25 về các điều kiện theo quy định tại khoản 2 Điều 42 Nghị định số 158 ngày 29/11/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản.
Vi phạm của Cty Đức Giang diễn ra trong thời gian dài và ngay tại thị trấn Bát Xát, huyện Bát Xát nhưng các cơ quan chức năng chỉ thực sự vào cuộc xử lý khi phóng viên Báo Thanh tra phản ánh quyết liệt trong thời gian dài.
Mới nhất, theo biên bản kiểm tra vào hồi 15 giờ ngày 18/8/2021 của Sở TNMT tỉnh Lào Cai: Tại thời điểm kiểm tra hiện trạng cho thấy mặc dù công ty đã vận chuyển quặng apatit qua trạm và sử dụng trạm cân để xác định trọng lượng quặng vận chuyển ra khỏi mỏ, tuy nhiên, việc lắp đặt trạm cân nằm ngoài phạm vi dự án, tại vị trí ven đường giao thông nông thôn từ thôn Làng Hang, xã Quang Kim đi tổ 8, thị trấn Bát Xát cách khai trường khoảng 200m.
Ý kiến của Cty Đức Giang là: Công ty cam kết thực hiện dừng hoạt động khai thác, vận chuyển quặng tại khai trường 25, xã Quang Kim và thị trấn Bát Xát, huyện Bát Xát. Chỉ hoạt động sau khi đã lắp đặt trạm cân về vị trí đưa khoáng sản khai nguyên ra khỏi khu vực khai thác và có biên bản xác nhận đã thực hiện lắp đặt trạm cân của cấp có thẩm quyền.
Biên bản này cũng cho biết, trong thời gian từ tháng 4 - 7/2021, phía Cty Đức Giang đã khai thác và vận chuyển tổng cộng 333.600 tấn quặng 1 và 3 ra khỏi khai trường. Trong khi đó, Nghị định 158 ngày 29/11/2016 bắt đầu có hiệu lực thi hành từ ngày 15/1/2017, tức là Cty Đức Giang đã hoạt động mà quên việc có nghị định này cũng như việc các cơ quan chức năng quản lý theo dạng “làm ngơ”!.
Theo Điều 81 Luật Khoáng sản năm 2010 đã nêu phần trách nhiệm quản lý Nhà nước về khoáng sản của UBND các cấp: UBND cấp tỉnh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm: Ban hành theo thẩm quyền văn bản hướng dẫn thực hiện các quy định của Nhà nước về quản lý, bảo vệ khoáng sản và quản lý hoạt động khoáng sản tại địa phương; thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về khoáng sản theo thẩm quyền.
Điều 42 Nghị định 158 ngày 29/11/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản quy định căn cứ xác định sản lượng khoáng sản khai thác thực tế:
….
2. Tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản, trừ hộ kinh doanh phải lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác; lắp đặt camera giám sát tại các kho chứa để lưu trữ thông tin, số liệu liên quan.
3. Định kỳ hàng tháng, tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản phải thống kê, tính toán, cập nhật số liệu trong sổ sách, tài liệu quy định tại Điều 41 Nghị định này để khai báo sản lượng tính thuế tài nguyên khoáng sản và xác định sản lượng khai thác hàng năm trong báo cáo định kỳ khai thác khoáng sản để gửi cơ quan thuế theo quy định của pháp luật về thuế.
Để tránh việc thất thu thuế tài nguyên, khoáng sản cũng như việc ảnh hưởng đến ô nhiễm môi trường tại các dự án của Cty Đức Giang, luật thì quy định rõ như vậy, nhưng không biết địa phương đã thực hiện đúng luật hay chưa?.
Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin.