Người đứng đầu cơ quan thanh tra có quyền quyết định tạm hoãn xuất cảnh

Quá trình thảo luận Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam trước khi được Quốc hội thông qua mới đây, trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh với người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh là một trong những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm.

“Để phòng ngừa bỏ trốn sau khi kiểm tra, thanh tra nên quy định vi phạm pháp luật có dấu hiệu bỏ trốn hoặc xét thấy cần thiết ngăn chặn thì quyết định tạm hoãn xuất cảnh ngay không cần phải là hành vi vi phạm đặc biệt nghiêm trọng”, đại biểu Y Nhàn (đoàn Kon Tum) đề nghị.

Tuy nhiên, theo giải trình của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, người đang bị thanh tra, kiểm tra, xác minh không thuộc các giai đoạn của tố tụng hình sự, nên phải căn cứ vào mức độ vi phạm “đặc biệt nghiêm trọng” để tạm hoãn xuất cảnh, nếu không sẽ ảnh hưởng đến quyền của nhiều công dân.

Theo quy định của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam, người đứng đầu cơ quan thanh tra, kiểm tra Trung ương có thẩm quyền quyết định tạm hoãn xuất cảnh đối với trường hợp trên.

Để thực hiện tạm hoãn xuất cảnh, người có thẩm quyền quyết định có trách nhiệm gửi văn bản theo mẫu đến Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an, đồng thời thông báo ngay bằng văn bản theo mẫu cho người bị tạm hoãn xuất cảnh.

Thời hạn tạm hoãn xuất cảnh với “người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó vi phạm đặc biệt nghiêm trọng và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn” là không quá 1 năm và có thể gia hạn, mỗi lần không quá 1 năm.

Khi có đủ căn cứ để huỷ bỏ quyết định tạm hoãn xuất cảnh, người có thẩm quyền gửi văn bản huỷ bỏ quyết định tạm hoãn xuất cảnh theo mẫu đến cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an; đồng thời thông báo ngay bằng văn bản theo mẫu cho người đã bị tạm hoãn xuất cảnh biết.

Luật cũng quy định rõ, trường hợp đã bị tạm hoãn xuất cảnh, nếu không được hủy bỏ tạm hoãn xuất cảnh và không bị gia hạn tạm hoãn xuất cảnh, khi hết thời hạn quy định thì đương nhiên được hủy bỏ tạm hoãn xuất cảnh.

9 trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh

Bên cạnh “người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó vi phạm đặc biệt nghiêm trọng và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn” bị tạm hoãn xuất cảnh, luật cũng quy định rõ 8 trường hợp khác.

Đó là, bị can, bị cáo; người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố mà qua kiểm tra, xác minh có căn cứ xác định người đó bị nghi thực hiện tội phạm và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn hoặc tiêu hủy chứng cứ theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Người được hoãn chấp hành án phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện trong thời gian thử thách, người được hưởng án treo trong thời gian thử thách, người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ trong thời gian chấp hành án theo quy định của Luật Thi hành án hình sự.

Người có nghĩa vụ theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự nếu có căn cứ cho thấy việc giải quyết vụ án có liên quan đến nghĩa vụ của họ đối với Nhà nước, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác và việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác hoặc để bảo đảm việc thi hành án.

Người phải thi hành án dân sự, người đại diện theo pháp luật của cơ quan, tổ chức đang có nghĩa vụ thi hành bản án, quyết định được thi hành theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự nếu có căn cứ cho thấy việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc để bảo đảm việc thi hành án.

Người nộp thuế, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế, người Việt Nam xuất cảnh để định cư ở nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài trước khi xuất cảnh chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Người đang bị cưỡng chế, người đại diện cho tổ chức đang bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn.

Người đang bị dịch bệnh nguy hiểm lây lan, truyền nhiễm và xét thấy cần ngăn chặn ngay, không để dịch bệnh lây lan, truyền nhiễm ra cộng đồng, trừ trường hợp được phía nước ngoài cho phép nhập cảnh.

Người mà cơ quan chức năng có căn cứ cho rằng việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh.

Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2020.

Thảo Nguyên