QH dành trọn 2 ngày (30 - 31/10) làm việc ở hội trường thảo luận về kinh tế - xã hội, ngân sách năm 2019 và kế hoạch năm 2020. 

Bức tranh sáng không phải chỉ trên giấy, nhưng…

“Với người viết sử chúng tôi, báo cáo định kỳ của Chính phủ trước mỗi kỳ họp QH rất quan trọng. Nó không chỉ là cơ sở để QH, cử tri đánh giá tình hình đất nước, hoạt động của Chính phủ giữa hai kỳ họp mà còn là sử liệu cho đời sau. Hậu duệ của chúng ta sẽ tiếp cận để hiểu hơn về thời chúng ta đang sống”, ĐB Dương Trung Quốc đặt vấn đề.

Dẫn lại báo cáo của Chính phủ như đạt và vượt 12 chỉ tiêu QH đề ra, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng… theo ông Quốc, “ĐBQH cũng như cử tri có thể cảm nhận được điều đó không phải chỉ trên giấy tờ mà trong chính cuộc sống của mình và sự đánh giá tích cực càng được khẳng định khi chúng ta nhìn nhận trong một thế giới đầy biến động, rủi ro, có chiều hướng nảy sinh nhiều tác động tiêu cực”.

Nhưng, ông Quốc cho hay, vẫn có những “điểm tối” làm xấu bức tranh sáng của những thành tựu tích cực mà Chính phủ và nhân dân dày công phấn đấu và khoét sâu hơn sự mất mát lòng tin của nhân dân vốn chưa được phục hồi.

Những “điểm tối” được ĐB đoàn Đồng Nai nhắc đến như thu phí BOT tự động trầy trật mãi vẫn không thực hiện được với những lý do người dân đều hiểu là “câu giờ” để kiếm lời; vụ Alibaba lừa dân bán bất động sản “ảo” diễn ra nhiều năm, số nạn nhân lên đến hàng ngàn người mà chính quyền cơ sở vẫn “ngơ ngác” như chưa có gì nghiêm trọng cho đến khi dư luận, người dân lên tiếng.

ĐBQH Dương Trung Quốc (đoàn Đồng Nai). Ảnh: Hương Giang

 

“Cử tri đặt vấn đề có hay không sự buông lỏng quản lý, tiếp tay của cán bộ công quyền cho các dự án ma, dự án xây dựng đồ sộ, trái pháp luật tồn tại trong thời gian qua?”, ĐB Nguyễn Thanh Thủy (Hậu Giang) nói và cũng nhắc đến vụ lừa đảo của Công ty Địa ốc Alibaba.

Nữ ĐB kiến nghị Chính phủ chỉ đạo, xử lý nghiêm trách nhiệm quản lý của cơ quan có thẩm quyền, nhất là trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra sai phạm ở địa phương.

“Không chạy theo con số đo bằng tiền và tăng trưởng”

Trong khi đó, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) quan tâm đến chỉ số GDP.  Theo ông, nhiều chuyên gia đã cảnh báo, nếu không kèm theo những đánh giá khác là GDP trả bằng giá nào, hệ lụy gì và được phân phối, phân bổ thế nào, có bền vững không thì sẽ chệch hướng, không chuẩn mực.

Theo ông Nghĩa, Chính phủ cần nghiên cứu báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế, ý kiến của ĐBQH để nhìn nhận, đánh giá tổng thể hơn. Ví dụ, con số doanh nghiệp (DN) đăng ký thành lập mới thì cần xem lại DN giải thể, chờ giải thể, DN trốn thuế, làm ăn không đàng hoàng, đóng cửa, tạm ngưng…

“GDP không nên là tiêu chuẩn duy nhất để đánh giá năng lực lãnh đạo của các địa phương. Các vùng phên dậu của đất nước thì đánh giá khác, không nên chạy theo GDP, không chạy theo con số đo bằng tiền và tăng trưởng mà không quan tâm đến nhiệm vụ chính của địa phương. Những nơi cần bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng mà để tàn phá rừng thì lãnh đạo địa phương đó không hoàn thành nhiệm vụ”, ĐB Nghĩa thẳng thắn. 

Theo ĐB đoàn TP Hồ Chí Minh, phát triển bền vững là phải “xoay trục” xuyên suốt trên 3 trụ cột là: Nâng cao văn hóa, bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản để bảo vệ bản sắc Việt Nam, cũng như bảo vệ chủ quyền của đất nước.

Trước đó, trong phiên thảo luận ngày 30/10, ĐB Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cũng cho rằng, thu hút FDI một cách chọn lọc là cần thiết. Tuy nhiên, cần bổ sung thêm chỉ tiêu đánh giá để nhìn nhận sát đúng hơn tình hình và có giải pháp phù hợp.

“Đề nghị QH ngoài việc giao chỉ tiêu GDP như trước đây cần giao thêm chỉ tiêu thu nhập quốc dân (GNI) để phản ánh nội lực thực sự của nền kinh tế, thu nhập của người dân”, ông Hàm nói và đánh giá, kinh tế phát triển nhanh, ổn định nhưng Việt Nam vẫn là quốc gia có thu nhập trung bình thấp, chưa "hóa rồng, hóa hổ". 

Đi được nhiều bước vẫn tụt hậu so với nhiều quốc gia

Theo ông Hàm, cách đây hơn 30 năm, khi bắt đầu đổi mới mở cửa, Việt Nam có GDP bình quân đầu người là 100 USD thì thế giới bình quân là hơn 4.000 USD. Năm 2018, Việt Nam khoảng 2.590 USD thì thế giới khoảng 11.000 USD. Dù Việt Nam tăng trưởng khá nhanh, thì xét về số tuyệt đối, GDP của thế giới ngày một vượt xa so với Việt Nam.

“Việt Nam đi được nhiều bước, có lúc tốc độ tăng trưởng cao vào tốp đầu của khu vực và thế giới, song đó là những bước ngắn nên vẫn tụt hậu so với nhiều quốc gia khác trên thế giới - dù bước chậm nhưng lại đi được những bước dài hơn”, ĐB Hàm nói và đề nghị, Chính phủ có giải pháp nâng cao trình độ lao động, phát triển ứng dụng khoa học công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo; nâng cao đời sống của người dân và đẩy nhanh giải ngân nguồn vốn ODA đang bị tắc nghẽn hiện nay.

Về thu ngân sách, theo đánh giá của ĐB Bùi Thanh Tùng (đoàn TP Hải Phòng), kết quả năm 2019 đáng khích lệ, nhưng cơ cấu thu chưa bền vững vì thu tiền sử dụng đất, xổ số kiến thiết tăng mạnh, còn thu từ 3 khối DN (FDI, DN Nhà nước và DN tư nhân) đều không đạt kế hoạch. 

ĐB Trần Hoàng Ngân (đoàn TP Hồ Chí Minh) cũng cho rằng, những kết quả mang lại từ các DN FDI chưa trọn vẹn dù nguồn vốn đầu tư nước ngoài, giải ngân 4 năm qua liên tiếp tăng (từ 2016 đến tháng 10/2019 đã giải ngân được 68,6 tỷ USD đóng góp 23% trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội và 20% GDP). Theo ông Ngân, khi cấp phép cần quan tâm đến vấn đề quốc phòng an ninh, bảo vệ môi trường và yếu tố công nghệ làm tiêu chí hàng đầu. 

ĐBQH Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh). Ảnh: Hương Giang

 

Ngoài ra, để kinh tế tiếp tục tăng trưởng bền vững, ĐB Ngân kiến nghị, Chính phủ tiếp tục dành nguồn lực cho công tác xây dựng pháp luật, thể chế, đặc biệt là thể chế cho cách mạng công nghiệp 4.0. Ông còn nhấn mạnh đến pháp luật liên quan đến kinh tế số, bảo vệ tài sản, phát triển mô hình kinh doanh mới. 

Lo cán bộ “thu mình” cải thiện vị thế làm chậm tiến độ dự án Sân bay Long Thành

Là ĐBQH đoàn Đồng Nai, ông Quốc còn thấy những trọng trách nặng nề để hoàn thành trách nhiệm liên quan đến dự án Sân bay Long Thành. Theo ông, từ giờ đến hết nhiệm kỳ QH, Chính phủ (giữa năm 2021) lại là cao điểm của nhiệm vụ gian nan là giải phóng mặt bằng, tái định cư vùng dự án.

“Vào thời điểm chuyển giao bộ máy quyền lực giữa 2 nhiệm kỳ, nhất là vào thời điểm “tiền” Đại hội Đảng, bộ máy công quyền dễ “đóng băng”, “thu mình”, “bất động” bởi sự trì trệ bắt nguồn từ mục tiêu an toàn để giữ vững hay cải thiện vị thế trong bộ máy quyền lực. Điều đó rất phương hại đối với hoạt động chỉ đạo, dịch vụ công liên quan đến dự án và quyền lợi của người dân”, ông Quốc nói.

Ông Quốc cho rằng với dự án lớn, nếu không khắc phục được điều đó, nếu không có sự năng động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm thì việc xây dựng Sân bay Long Thành khó hoàn thành.

“Hi vọng rằng, Đảng vào thời điểm đang đổi mới quyết liệt này sẽ hành động để phá đi cái “dớp” trong nhận thức xã hội về nguy cơ trì trệ trong thời điểm chuyển giao giữa 2 nhiệm kỳ, cũng có nghĩa tạo điều kiện để Đồng Nai hoàn thành trách nhiệm với dự án quan trọng này”, ông Quốc nói.


Hương Giang