Không có gì bảo đảm cuộc sống khi về già

Luật BHXH quy định tuổi nghỉ hưu với nữ là 55 và 60 với nam. Trong một số lĩnh vực, ngành nghề sức khỏe người lao động vẫn còn thì vẫn tiếp tục làm việc. 

Chính sách BHXH đã có nhiều thay đổi theo hướng có lợi cho người tham gia. Ngoài quy định về chế độ hưởng lương hưu, người lao động có thể được hưởng chế độ BHXH một lần. 

BHXH Việt Nam cho hay, đến nay, số người tham gia BHXH bắt buộc là 14,48 triệu người; BHXH tự nguyện 405 nghìn người; bảo hiểm thất nghiệp 12,7 triệu người; bảo hiểm y tế (BHYT) là 84,7 triệu người, đạt tỷ lệ bao phủ BHYT 89,3% dân số.

6 tháng đầu năm 2019, toàn ngành đã giải quyết 57.939 hồ sơ hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng; giải quyết gần 470 nghìn người hưởng trợ cấp 1 lần và 5.182.232 lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức, phục hồi sức khỏe.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia lao động, người lao động cần suy nghĩ thấu đáo khi quyết định nhận BHXH 1 lần. Vì nhận BHXH 1 lần, người lao động sẽ mất đi cơ hội được hưởng lương hưu, không có gì bảo đảm cho cuộc sống lúc tuổi già, lúc ốm đau, bệnh tất, sẽ trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. 

Ông Mai Đức Thắng, Phó Trưởng ban Thu, BHXH Việt Nam nhấn mạnh, người lao động cần xác định khoản tiền đóng vào Quỹ BHXH là “của để dành” quý giá của chính mình, nó không mất đi mà ngược lại, được cơ quan BHXH quản lý và đầu tư tăng trưởng.

Ở lại hệ thống BHXH lâu hơn, quyền lợi tốt hơn

Ngay khi nhận BHXH 1 lần, người lao động đã phải nhận thiệt thòi rất lớn. Với mức 22% tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương, trong khi mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 2 tháng lương. Như vậy, người lao động bị thiệt mất 0,64 tháng lương.

“Chưa nói đến việc hưởng 1 lần có lợi hay không có lợi nhưng chắc chắn, nếu người lao động ở lại hệ thống BHXH lâu hơn, tham gia BHXH nhiều hơn, sẽ được hưởng quyền lợi tốt hơn”, ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam nói.

So sánh nhận lương hưu hàng tháng và nhận BHXH 1 lần. Nguồn: BHXH Việt Nam

Mục tiêu của chính sách BHXH là BHXH toàn dân; quỹ BHXH được xây dựng từ sự đóng góp của người lao động cùng người sử dụng lao động nhằm đảm bảo an sinh lâu dài cho người lao động.

Hưởng BHXH 1 lần cũng là quyền lợi của người lao động. Tuy nhiên, ông Đào Ngọc Ánh cho rằng, không có lý do gì khi còn trẻ, còn sức lao động, còn cơ hội lao động để trang trải cuộc sống lại nhận BHXH một lần - tiêu trước phần để dành cho lúc ốm đau, bệnh tật, không còn sức lao động khi về già của bản thân. 

“Quyền quyết định thuộc về cá nhân người lao động. Nhưng từ góc độ cơ quan làm chính sách, tôi mong muốn, người lao động sẽ tham gia lâu dài để được hưởng quyền lợi hưu trí lâu dài, bảo đảm”, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam chia sẻ.

Nên bảo lưu thời gian đóng để khi có điều kiện tiếp tục tham gia

Để hạn chế tình trạng người lao động có xu hướng nhận BHXH 1 lần, các chuyên gia cho rằng, các cấp, ngành cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động, BHXH. 

Cùng với đó, cần tiếp nghiên cứu, tăng cường đào tạo nghề, chuyển hướng nghề nghiệp cho nhóm người lao động sau 35 tuổi có khả năng bị đào thải khỏi thị trường lao động, để họ tiếp tục có cơ hội việc làm thích hợp.

Cần đẩy mạnh công tác truyền thông để người lao động biết được lợi ích ưu việt của việc tham gia BHXH để nhận lương hưu khi về già. Thực tế cho thấy, đang có rất nhiều người đã nhận chế độ BHXH 1 lần muốn xin nộp lại, tiếp tục tham gia BHXH cho số năm còn thiếu để hưởng lương hưu. Nhưng, luật hiện hành chưa có quy định hồi tố cho việc này. 

“Chúng ta phải tuyên truyền cho người dân, người lao động tự nhận thức thấy việc hưởng BHXH 1 lần là không nên và việc bảo lưu thời gian đóng, sau khi có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH để được đảm bảo an sinh xã hội khi về già là tối ưu nhất”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh. 

Người lao động hoàn toàn có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc BHXH tự nguyện với sự hỗ trợ một phần kinh phí từ Nhà nước hoặc nếu chẳng may bị chết thì gia đình được hưởng trợ cấp mai táng phí; thân nhân tùy theo điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng hoặc trợ cấp tuất một lần.

Khánh Vân