Chị Bùi Thị Trí (thôn Đông, xã An Vĩnh, Lý Sơn) thẫn thờ cho biết: Những ngày này tôi phải túc trực để cứu tỏi, một phần do thời tiết diễn biến thất thường, một phần do nắng nóng kéo dài, nguồn nước cạn kiệt khiến tỏi sắp vào vụ thu hoạch chết khô hàng loạt. Tôi cố vớt vát thu hoạch, được đồng nào hay đồng đó. Mọi năm bình quân thu 500 - 600kg tỏi/sào thì nay chỉ được 50kg.

“Trong vụ Đông Xuân 2018 - 2019, gia đình tôi trồng 5 sào tỏi nhưng đến nay đã có 2 sào gần như mất trắng. Năm nay thời tiết nắng nóng quá, lại có sương mù nên tỏi hư hại nhiều. Vừa bị sâu bệnh, vừa bị thiếu nước tưới, vụ này xem như đói”- chị Trí nói thêm.

Người dân Lý Sơn cố gắng vớt vát số tỏi ít ỏi trên ruộng để bù lại chi phí phần nào

Không riêng gì chị Trí mà gần 4.000 ngàn hộ nông dân trồng tỏi ở Lý Sơn cũng cùng chung cảnh ngộ - tỏi chết khô vì khát nước. Mỗi sào tỏi người nông dân đầu tư trên dưới 15 triệu đồng. Thế nhưng tại thời điểm này cây tỏi gặp nắng hạn, kèm sương muối và sâu bệnh gây hại dài ngày nên cây tỏi khô lá và tóp củ, giảm cả năng suất lẫn sản lượng.

Những ngày này đồng tỏi đang chống chọn trong nắng hạn, nông dân phải thường xuyên chầu chực trên đồng để canh nước, thế nhưng có nhiều đồng ở xa, không có nước để mà tưới. Bình quân 4 - 5 ngày lại tưới một lần, mỗi lần khoảng 1,5 giờ với chi phí từ 150 - 200 ngàn đồng/sào.

Ông Nguyễn Hòa (trú xã An Hải) cho hay, vụ trước ông trồng 4 sào tỏi thu hơn 1 tấn nhưng vụ này chỉ được khoảng 400kg. Hiện giá tỏi 30 ngàn đồng/kg (thấp hơn 20.000 đồng/kg so với năm trước), gia đình lỗ nặng. Bán tỏi không đủ bù đắp cho chi phí tưới tiêu, thuốc, phân, cát trắng và tiền giống. Trồng tỏi 2 ngày phải tưới nước 1 lần, chi phí tốn kém cùng nhiều công sức bỏ ra. Tỏi xuống giá khiến nhiều gia đình thất thu nghiêm trọng. Bây giờ chỉ biết cố gắng vớt vát số tỏi ít ỏi trên ruộng, được đồng nào hay đồng đó, bù lại chi phí phần nào đó.

Chị Nguyễn Thị Thúy (thôn Tây, xã An Hải) buồn bã nói: “Từ sau Tết đến nay, nhà nào ít thì tưới 7 lần, nhiều thì tưới 10 lần, vậy mà tỏi vẫn không trụ nổi. Chưa có năm nào thấy sản xuất khó khăn như thế, năm ngoái được mùa mất giá, năm nay thì vừa mất mùa vừa mất giá. Với tình hình này có lẽ phải tìm kiếm thêm kế sinh nhai, chứ chỉ bám vào cây tỏi thì không thể đủ chi phí để lo cho gia đình”.

Người dân đang nỗ lực tưới nước cứu diện tích tỏi còn lại

Bà Phạm Thị Hương - Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết: “Năm nay nắng hạn đến sớm trong khi thời gian xuống giống sản xuất vụ tỏi Đông Xuân trễ hơn mọi năm nên ảnh hưởng đến sản xuất của nông dân. Hiện tại tỏi phát triển không đồng đều, có nhiều diện tích bị hư hại. Huyện đã có văn bản chỉ đạo Hội Kinh doanh sản xuất chế biến hành tỏi Lý Sơn và các ngành kiểm soát đầu bến Sa Kỳ và các tư thương là không đưa tỏi nơi khác về Lý Sơn để giả mạo, đánh mất đi thương hiệu tỏi Lý Sơn”.

Theo người trồng tỏi, từ cuối tháng 12 Âm lịch đến nay nắng nóng liên tục kéo dài, trong khi đây là giai đoạn cây tỏi cần có đủ nguồn nước để tạo và nuôi củ, do vậy thời tiết nắng hạn như hiện nay sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất và chất lượng cây tỏi.

Ngọc Toàn