Tiền lương mới bước đầu khắc phục tình trạng cào bằng

Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, thời gian qua, chính sách tiền lương được điều chỉnh tương đối phù hợp với nhu cầu của người lao động và sự phát triển của kinh tế, xã hội, bước đầu khắc phục tình trạng bình quân, cào bằng trong phân phối tiền lương, thu nhập.

Song những cải cách về tiền lương vẫn chưa thực sự là đòn bẩy kinh tế để tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả lao động. Thang, bảng và ngạch, bậc lương không khuyến khích được đội ngũ công chức, viên chức trong thực thi công vụ, thậm chí gây ra bất công bằng trong chi trả lương.

Đi liền với đó, là sự tồn tại của nhiều loại phụ cấp tính theo lương ở nhiều ngành nghề, nhiều loại đối tượng với nhiều mức khác nhau. Tiền lương chưa phát huy được vai trò là động lực cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng; chính sách tiền lương khu vực doanh nghiệp chưa phản ánh đúng thu nhập thực tế…

BHXH Việt Nam cho rằng, cải cách chính sách tiền lương sẽ là giải pháp quan trọng nhằm tạo động lực lao động cho đội ngũ công chức, viên chức, người lao động. Quá trình cải cách muốn thành công thì phải thực hiện tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập.

Cũng theo BHXH Việt Nam, đối tượng tham gia BHXH ngày một gia tăng. Nếu như năm 1995, số người tham gia mới chỉ đạt hơn 2,2 triệu người, đối tượng chủ yếu là lao động trong khu vực Nhà nước, thì đến hết tháng 9/2017, số người tham gia là hơn 14,6 triệu người với độ bao phủ tới cả các khu vực lao động trong và ngoài Nhà nước, khối lao động chính thức và phi chính thức,…

Việc giải quyết, chi trả các chế độ BHXH luôn được ngành BHXH bảm đảm thực hiện đúng, đủ, kịp thời, với các thủ tục hành chính ngày càng được tinh giản, tạo thuận lợi cho người tham gia và các đơn vị khi thực hiện giao dịch với cơ quan BHXH.

Tuy nhiên, chính sách BHXH hiện chưa theo đúng nguyên tắc đóng - hưởng mà còn mang tính bao cấp, quyền lợi được hưởng ở mức cao hơn mức đóng góp. Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH vẫn thấp hơn nhiều so với thu nhập thực tế của người lao động; tỷ lệ hưởng lương hưu cao, trong khi thời gian hưởng dài. Tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH ngày một tăng cao tại các địa phương làm ảnh hưởng trực tiếp tới việc thụ hưởng các chế độ BHXH của người lao động…

Không thể vỡ quỹ BHXH

Trong buổi khảo sát mới đây tại BHXH Việt Nam, các ý kiến thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về cải cách chính sách tiền lương, BHXH và ưu đãi người có công đều cho rằng, cơ quan quản lý, người dân và doanh nghiệp ngày càng nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của BHXH đối với an sinh xã hội.

“BHXH Việt Nam là cơ quan đầu tiên của Nhà nước hoàn thành xác định vị trí việc làm để sắp xếp lại bộ máy, tạo cơ sở cho việc thực hiện tốt hơn chính sách tiền lương với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động”, Trưởng Ban chỉ đạo, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ ghi nhận, BHXH Việt Nam đã triển khai thực hiện tốt các chính sách liên quan tới tiền lương và BHXH.

Theo Trưởng Ban chỉ đạo, chính sách BHXH là một trụ cột quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội của nước ta, chúng ta phải tập trung truyền thông, làm rõ để người dân, người lao động và toàn xã hội nhận thức đúng rằng, quỹ BHXH là quỹ tập trung lớn nhất của Nhà nước (chỉ đứng sau ngân sách Nhà nước). “Quỹ này là quỹ độc lập nhưng được Nhà nước bảo trợ, không thể có câu chuyện vỡ quỹ xảy ra”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu, BHXH Việt Nam tiếp tục nghiên cứu, đề xuất xây dựng chính sách BHXH theo hướng đa tầng (tầng do ngân sách Nhà nước đảm bảo; tầng bảo đảm nguyên tắc đóng - hưởng; tầng BHXH tự nguyện có sự hỗ trợ của Nhà nước).

Khi tiến hành phân tích, đánh giá và xây dựng định hướng phát triển chính sách BHXH phải bảo đảm nguyên tắc: Đóng - hưởng, chia sẻ rủi ro, bảo đảm cân đối quỹ BHXH; thiết kế chính sách hướng tới từng giai đoạn, với lộ trình phát triển cụ thể, trong đó cần tham khảo kinh nghiệm quản lý, đầu tư và phát triển quỹ BHXH của các nước khác trên thế giới, vận dụng để có hướng phát triển phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của nước ta...

Trần Kiên