Sáng nay (29/9), diễn ra Diễn đàn Cải cách và Phát triển Việt Nam 2020 với chủ đề “Việt Nam: Hành động để phục hồi tăng trưởng nhanh theo hướng bền vững và bao trùm trong kỷ nguyên Covid-19” (VRDF 2020).

Việt Nam chịu thiệt hại lớn từ đại dịch

Mở đầu, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, VRDF 2020 diễn ra trong “bối cảnh hết sức đặc biệt”.

Theo Bộ trưởng Dũng, trước thềm Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam, đất nước đã có những bước phát triển mạnh mẽ, vững chắc, đạt được nhiều thành tựu to lớn và toàn diện.

Quy mô nền kinh tế hiện nay đã tăng hơn 40 lần so với năm 1990. Thu nhập bình quân đầu người đã tăng từ khoảng 100 USD trước năm 1990 lên gần 2.800 USD. Chất lượng cuộc sống của nhân dân ngày càng được cải thiện rõ rệt.

“Tuy nhiên, những thành tựu trên đang bị đe dọa bởi thách thức lớn đến từ đại dịch Covid-19”, Bộ trưởng Dũng nói.

Covid -19 đã ảnh hưởng tới tất cả các ngành lĩnh vực, đặc biệt tới ngành dịch vụ, vận tải, du lịch, ăn uống, lưu trú… Nhiều doanh nghiệp đã buộc phải thu hẹp quy mô sản xuất hoặc tạm ngừng hoạt động; hàng loạt lao động bị mất, thiếu việc làm, thu nhập bị giảm sâu, gây khó khăn cho việc bảo đảm an sinh, ổn định xã hội.

“Việt Nam có độ mở lớn về kinh tế và giao lưu thương mại, chúng tôi đang chịu những thiệt hại lớn từ đại dịch”, Bộ trưởng Dũng cho hay.

Theo Bộ trưởng, với sự chung sức, đồng lòng, sáng tạo, nỗ lực của Chính phủ và nhân dân Việt Nam trong thực hiện “mục tiêu kéo”, kinh tế Việt Nam vẫn ổn định.

GDP 6 tháng đầu năm 2020 vẫn đạt mức tăng trưởng dương, đạt gần 2%; cán cân thương mại hàng hóa thặng dư 11,9 tỷ USD. Sau những tháng đầu năm 2020 bị chững lại, dòng vốn đầu tư FDI vào Việt Nam đã tăng mạnh trong những tháng vừa qua.

Vốn thực hiện của dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài ước đạt 11,35 tỷ USD, bằng 94,9% so với cùng kỳ năm 2019…

Đổi mới tư duy để tiến cùng sự phát triển của thế giới

Bên cạnh những thành tựu đáng tự hào, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thừa nhận, dự báo Việt Nam vẫn phải đối mặt với những khó khăn, thách thức không nhỏ trong thời gian tới.

“Trong trung và dài hạn, vượt qua bẫy thu nhập trung bình, thu hẹp khoảng cách phát triển với các quốc gia khác, giải quyết các thách thức môi trường, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ... là những nhiệm vụ phát triển lớn đặt ra với Việt Nam”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Còn trong ngắn hạn, theo Bộ trưởng Dũng, vấn đề đặt ra là: Cần nhanh chóng phục hồi tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, tận dụng hiệu quả các cơ hội phát triển xuất hiện từ khi xảy ra đại dịch Covid-19.

leftcenterrightdel
Toàn cảnh VRDF 2020 . Ảnh: Lê Tiên

Từ góc độ của Việt Nam cũng như đánh giá của giới phân tích quốc tế, Bộ trưởng cho hay, Việt Nam đang ở thời điểm quan trọng để chuyển mình phát triển nhanh và bền vững.

“Tiềm năng đất nước, bối cảnh phát triển mới, đặc biệt là bối cảnh “hậu Covid-19” và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang tạo ra cơ hội thuận lợi để tái cơ cấu, chuyển đổi số, chuyển đổi mô hình hướng tới tăng trưởng nhanh, bền vững và bao trùm”, Tư lệnh ngành Kế hoạch và Đầu tư nói.

Các cơ hội thuận lợi nữa là việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA và CPTPP, Việt Nam đang có cơ hội lớn để hội nhập, tham gia sâu hơn vào mạng sản xuất thế giới, lựa chọn các dự án FDI có chất lượng để tiến lên các nấc thang cao hơn của chuỗi giá trị toàn cầu…

“Đặc biệt, để khắc phục tồn tại, khó khăn và tận dụng được những tiềm năng và cơ hội trên, chúng ta nhất thiết cần có được tư duy đột phá, quyết tâm và táo bạo, dám nghĩ, dám làm; phải có tư duy vượt lên trước chứ nhất quyết không chịu đi theo, đi sau”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, làm điều đó, mới có thể nắm chặt lấy các cơ hội, bắt kịp, tiến cùng sự phát triển của thế giới.

“Ngược lại, nếu không nhanh chóng tận dụng thời cơ và đổi mới tư duy, thì nguy cơ tụt hậu, khoảng cách phát triển của Việt Nam với các quốc gia sẽ ngày càng lớn hơn”, Bộ trưởng phát biểu.

“Công thức bánh Trung thu” cho thành công của Việt Nam

Bà Carolyn Turk, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cũng nhận định, thế giới và Việt Nam đang phải đối mặt với “cú sốc lớn nhất” kể từ sau thế chiến thứ hai.

Nêu cụ thể hơn, theo TS Victoria Kwakwa, Phó Chủ tịch phụ trách Khu vực Đông Á và Thái Bình Dương của WB, đại dịch Covid -19 khiến các nước đang phát triển đối mặt với những “cơn gió ngược mạnh” trên 5 kênh chính gồm: Tăng trưởng, thương mại, năng suất; nguồn vốn cho phát triển; chủ nghĩa bảo hộ; các mạng sản xuất toàn cầu bị đứt gãy; tự động hóa.

leftcenterrightdel
 Bà Carolyn Turk, Giám đốc Quốc gia WB tại Việt Nam. Ảnh: Lê Tiên

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Ngân hàng thế giới, luôn có cơ hội từ các cuộc khủng hoảng.

Theo bà Carolyn Turk, thách thức đối với Việt Nam là không nhất thiết thu nhiều vốn FDI mà phải tối ưu hóa sử dụng FDI, chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực. Việt Nam đã bắt tay vào chuyển đổi số và có thể cần làm nhiều việc hơn thế nữa.

“Chính phủ Việt Nam cần đẩy mạnh quá trình này thông qua đề án dịch vụ công quốc gia, xây dựng cơ sở dữ liệu, xây dựng hệ sinh thái bao trùm”, bà Carolyn Turk nói.

Bà Kwakwa thì cho rằng, Việt Nam cần chuẩn bị cho sự dịch chuyển tương lai trong các chuỗi cung ứng và giảm thiểu tác động tiêu cực tiềm ẩn của việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ đối với thị trường lao động.

“Tôi muốn đưa ra một công thức bánh Trung thu cho thành công của Việt Nam. Công thức này bao gồm: Một khu vực tư nhân sôi động và sáng tạo có mối liên kết chặt chẽ với FDI, các thể chế hữu hiệu và giáo dục có chất lượng”, bà Kwakwa chia sẻ và bày tỏ hi vọng rằng tất cả mọi người đều nhận được phần bánh công bằng.

Mang đến VRDF 2020 thông điệp “Đừng nhầm lẫn - Covid-19 là một cơ hội cho Việt Nam” trong chuỗi giá trị toàn cầu, TS Jacques Morisset, Chuyên gia Kinh tế trưởng WB khuyến nghị Việt Nam cần tập trung vào 5 giải pháp dài hạn.

Theo đó, cần thúc đẩy giáo dục và đào tạo sau trung học để có lực lượng lao động với năng lực tốt hơn; tập trụng vào công nghệ mới; cải thiện liên kết giữa các doanh nghiệp tại Việt Nam; xoá bỏ các rào cản gia nhập và sự thiên vị dành cho các doanh nghiệp nhà nước; quan tâm đến khả năng chống chịu của môi trường để ứng phó với biến đổi khí hậu và cải thiện điều kiện sống.

TS Jacques Morisset nhìn nhận, Covid-19 đã nâng cao nhận thức về mức độ cấp thiết. “Chính phủ Việt Nam cần hành động dứt khoát với việc triển khai các giải pháp trong ngắn hạn - mà tôi gọi là các xúc tác cho thay đổi”, ông nói.

Hương Giang