Luật sư Nguyễn Huy Thiệp, Trưởng Văn phòng Luật sư Nguyễn Huy Thiệp và cộng sự cho rằng, việc Cơ quan Điều tra giao Khu đất 43ha cho UBND phường Hòa Phú và UBND tỉnh Bình Dương quản lý là trường hợp rất hy hữu. Việc Cơ quan Điều tra đã bàn giao 43 ha tại phường Hòa Phú, TP. Thủ Dầu Một cho UBND phường Hòa Phú và UBND tỉnh Bình Dương là không phù hợp với trình tự quy định trong điều luật đã viện dẫn (Điều 90, BLTTHS). Đồng thời không đảm bảo quyền quản lý tài sản thuộc sở hữu của Công ty Kim Oanh – Tân Phú.
Luật sư Thiệp cho rằng, căn cứ Điều 89 Bộ luật Tố tụng hình sự, 2 GCNQSDĐ và khu 43 ha đất nói trên thì đều được xác định là “Vật chứng” của vụ án.
Việc Cơ quan điều tra ra “Quyết định tạm giữ đồ vật, tài liệu” đối với 2 GCNQSDĐ này là đúng quy định pháp luật (khoản 1 Điều 88 và điểm c khoản 2 Điều 36 Bộ luật Tố tụng hình sự). Việc Cơ quan Điều tra giao Khu đất 43ha cho UBND phường Hòa Phú và UBND tỉnh Bình Dương quản lý là trường hợp rất hy hữu.
    |
 |
| Buổi họp báo do Công an tỉnh Bình Dương tổ chức |
Cắt nghĩa điều này, luật sư Thiệp cho rằng cần xác định rõ về khái niệm “Quyền sở hữu” và “Quyền sử dụng” đất đai để có phán quyết đúng.
Tại Điều 4 Luật Đất đai năm 2013 (gọi tắt là Luật Đất đai) quy định “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý”. Điều 5 Luật đất đai quy định “Người sử dụng đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất…”.
Căn cứ các qui định của pháp luật thì Khu đất 43 ha thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu còn Quyền sử dụng khu đất lại là của doanh nghiệp.
Tổng Công ty Sản xuất và Xuất nhập khẩu Bình Dương (TCT Bình Dương) là Doanh nghiệp có vốn nhà nước 100%, được UBND tỉnh Bình Dương giao khu đất 43 ha có thu tiền sử dụng đất. Tại thời điểm thực hiện quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất, TCT Bình Dương đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính nộp Ngân sách Nhà nước và được cấp GCNQSDĐ vào ngày 06/2/2013. Căn cứ điểm a khoản 2 Điều 174 và Khoản 1 Điều 188 Luật Đất đai năm 2013 thì TCT Bình Dương có quyền được chuyển nhượng quyền sử dụng khu đất nói trên, ngày 08/12/2016, TCT Bình Dương đã chuyển nhượng quyền sử dụng khu đất cho Công ty Tân Phú là phù hợp với quy định của pháp luật. Ngày 01/3/2017, Văn phòng Đăng ký đất đai đã xác nhận vào trang 3 GCNQSDĐ của TCT Bình Dương với nội dung chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho Công ty Tân Phú. Như vậy, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã hoàn tất theo quy định nên Công ty Tân phú là tổ chức đang quản lý, sử dụng hợp pháp Khu đất 43 ha.
|
 |
| Khu đất 43ha nhìn từ trên cao |
Tại điểm c khoản 1 Điều 90 Bộ Luật Tố tụng hình sự quy định: “Vật chứng không thể đưa về cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để bảo quản thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng giao vật chứng đó cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp đồ vật, tài sản hoặc người thân thích của họ hoặc chính quyền địa phương, cơ quan, tổ chức nơi có vật chứng bảo quản”.
Cần phải hiểu thứ tự được thể hiện trong điều luật là thứ tự ưu tiên mà nhà làm luật thể hiện qua cách hành văn. Như vậy, lẽ ra khu đất 43 ha tại phường Hòa Phú, TP. Thủ Dầu Một được giao cho Công ty Tân Phú đang là tổ chức sử dụng và quản lý hợp pháp khu đất này bảo quản mới phù hợp với quy định nói trên. Hơn nữa, Công ty Kim Oanh – Tân Phú đã đầu tư bằng kinh phí của mình để hình thành những tài sản hiện có trên khu đất, nên là chủ sở hữu hợp pháp các tài sản này. Việc Cơ quan Điều tra đã bàn giao 43 ha tại phường Hòa Phú, TP. Thủ Dầu Một cho UBND phường Hòa Phú và UBND tỉnh Bình Dương là không phù hợp với trình tự quy định trong điều luật đã viện dẫn (Điều 90, BLTTHS). Đồng thời không đảm bảo quyền quản lý tài sản thuộc sở hữu của Công ty Kim Oanh – Tân Phú.
Cũng theo luật sư Thiệp, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, Công ty Tân Phú có thể khiếu nại Cơ quan Điều tra về việc này, yêu cầu họ thực hiện đúng quy định tố tụng hình sự, thay đổi quyết định giao khu đất trên cho Quý Công ty bảo quản theo quy định tại khoản 1 Điều 469 Bộ luật Tố tụng hình sự.
Đồng thời, tại điểm a khoản 3 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định: “Trả lại ngay vật chứng cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp nếu xét thấy không ảnh hưởng đến việc xử lý vụ án và thi hành án”. Như vậy, Công ty Tân Phú có thể được trả lại quyền quản lý, sử dụng khu đất này nếu như thiệt hại do tội phạm gây ra (trong vụ án này được xác định bằng tiền) được khắc phục.
Việc Cơ quan Điều tra ra Quyết định tạm giữ đối với 02 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và bàn giao để bảo quản vật chứng đối với khu đất 43 ha tại phường Hòa Phú, TP. Thủ Dầu Một như diễn biến thực tế là trường hợp hiếm gặp, với xử trí rất quyết liệt của các cơ quan tiến hành tố tụng là Cơ quan Điều tra và Viện Kiểm sát.
Tương tự như vậy, chúng tôi cũng bắt gặp các diễn biến hiếm gặp trong vụ việc này. Bài viết sau, chúng tôi sẽ trở lại với 1 vấn đề mấu chốt khác, theo quy định của pháp luật, Khu đất có phải bán đấu giá hay không?