Hội thảo “Phát triển thị trường quyền sử dụng đất và bất động sản trên đất” nhằm trao đổi, thảo luận về những thành tựu đã đạt được và những mặt tồn tại, hạn chế, trong quá trình triển khai thi hành Nghị quyết 19-NQ/TW về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới; tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại và tìm ra những định hướng phát triển mới cho thị trường quyền sử dụng đất và bất động sản trên đất.
Theo PGS. TS Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách TN&MT, thể chế hóa Nghị quyết số 19-NQ/TW, các quan điểm, định huớng chỉ đạo, đặc biệt là liên quan đến sở hữu đất đai, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất... đã được chế định cụ thể trong Hiến pháp năm 2013 (sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992) tại Điều 53 và Điều 54.
Mặt khác, Luật Đất đai năm 2013 đã có nhiều đổi mới nhằm tạo điều kiện thúc đẩy và hỗ trợ thị trường bất động sản phát triển như: Hoàn thiện thể chế cho thị trường sơ cấp giữa Nhà nước và các bên có liên quan thông qua quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để cung đất ra thị trường; quy định điều kiện giao đất, cho thuê đất để lựa chọn nhà đầu tư; việc giao đất theo hình thức đấu giá công khai minh bạch; quy định xác định giá đất cụ thể khi Nhà nuớc giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.
Hoàn thiện thể chế cho thị truờng thứ cấp giữa các chủ thể tham gia là hoàn thiện quy định về các quyền của nguời sử dụng đất; cải cách thủ tục hành chính trong thực hiện các quyền; đẩy mạnh việc cấp giấy chứng nhận để tạo điều kiện cho đất đai tham gia vào thị truờng; thiết lập cơ chế tư vấn định giá đất, hoàn thiện các tổ chức dịch vụ công để hỗ trợ cho hoạt động của thị trường.
Pháp luật về đầu tư, nhà ở, pháp luật về kinh doanh bất động sản, pháp luật về giao dịch bảo đảm, đặc biệt là việc thế chấp tài sản hình thành trong tương lai, việc xử lý nợ của các công ty mua bán nợ... đã được quan tâm quy định cụ thể nhằm tạo khung pháp lý đầy đủ cho thị trường bất động sản.
Tuy nhiên, còn một số tồn tại, hạn chế sự phát triển của thị trường giao dịch quyền sử dụng đất như nhiều giao dịch chưa được đăng ký, giá giao dịch chưa phản ánh chính xác giá chuyển nhượng thực tế, còn tình trạng đầu cơ, bao chiếm đất đai, chậm đưa đất vào sử dụng, xử lý tài sản thế chấp gặp khó khăn.
Tại hội nghị, các đại biểu đã tập trung thảo luận về những vướng mắc trong việc phát triển thị trường quyền sử dụng đất và bất động sản trên đất và đưa ra các giải pháp nhằm phát triển các thị trường này hoàn thiện hơn.
Đồng thời cho rằng, thị trường bất động sản ngày càng phát triển, tuy nhiên còn sự phát triển chưa thực sự bền vững, còn tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định. Do đó, cần có những rà soát thẩm quyền, phân cấp, phân quyền, trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước từ Trung ương tới địa phương; hoàn thiện hệ thống định giá đất…
Về đề xuất một số định hướng phát triển thị trường quyền sử dụng đất trong thời gian tới, theo các đại biểu, cần làm rõ chế độ quản lý và sử dụng đất đai, quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất đối với đất đai theo không gian sử dụng.
Cần rà soát thẩm quyền, phân cấp, phân quyền, quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước từ Trung uơng tới địa phương trong công tác quy hoạch, kế hoạch, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyết định giá đất, chính sách điều tiết phần giá trị tăng thêm từ đất để điều chỉnh cho phù hợp với năng lực thực hiện của đối tuợng được phân cấp đáp ứng yêu cầu quản lý thống nhất của nhà nước về quyền đối với đất đai và nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh, quốc phòng của đất nuớc.
Tăng cường đầu tư nguồn lực để đo đạc, lập bản đồ, hồ sơ địa chính, xây dựng cơ sở dữ liệu, cải cách thủ tục hành chính, đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, quyền sử dụng đối với đất có chế độ sử dụng đất hỗn hợp đáp ứng nhu cầu của nguời sử dụng đất, thiết lập khung khổ pháp lý cho các quyền đối với đất đai chưa đuợc quy định.
Xây dựng hệ thống đăng ký giao dịch quyền đối với đất đai, bất động sản, đăng ký tài sản thế chấp, đăng ký giá giao dịch, đăng ký quyền sử dụng hạn chế.
Hoàn thiện cơ chế tạo quỹ đất, thông qua mô hình ngân hàng đất đai, huy động các nguồn vốn xây dựng các khu dân cư có hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ để bố trí chỗ ở mới cho nguời có đất bị thu hồi trước khi bồi thường, giải tỏa, đảm bảo phuơng thức chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ để bảo đảm ổn định đời sống lâu dài cho nguời có đất bị thu hồi. Cá nhân đang sử dụng được chuyển nhượng, cho thuê, góp vốn bằng quyền sử dụng đất với nhà đầu tư để thực hiện dự án.