Tỉnh lộ 725 nếu không được nâng cấp sẽ ảnh hưởng xấu đến vấn đề dân sinh khi xe vận chuyển alumin và nguyên liệu phục vụ Nhà máy alumin Tân Rai - Lâm Đồng hoạt động

Mới chỉ là chuẩn bị… bàn thảo

Theo đó, tỉnh Lâm Đồng sẽ bàn thảo với Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) tìm giải pháp hữu hiệu nhất cho việc làm đường tuyến 725 từ nhà máy Tân Rai thuộc huyện Bảo Lâm đến Quốc lộ 20 và nâng cấp tuyến Quốc lộ 20 đoạn đi qua Lâm Đồng về Đồng Nai để cập cảng Gò Dầu trong vận chuyển bauxite của TKV.

Quan điểm của tỉnh Lâm Đồng là sản phẩm bauxite được làm ra phải bán được; muốn bán được, phải có đường vận chuyển; và muốn vận chuyển sản phẩm của TKV thì phải nâng cấp đường giao thông. Được biết, Sở GTVT Lâm Đồng đã lên phương án xây dựng mới một tuyến đường chạy dọc theo Tỉnh lộ 725 (Tân Rai - QL 20) tránh khu dân cư dài 24km với tổng vốn khoảng 1.000 tỷ đồng. Đồng thời, nâng cấp Tỉnh lộ 725 hiện có để phục vụ tạm thời việc vận chuyển bauxite trong những năm trước mắt với tổng vốn 340 tỷ đồng. Hiện tại, vấn đề vốn để làm mới và nâng cấp đường khi Nhà máy alumin Tân Rai chính thức đi vào hoạt động (dự kiến trong tháng 9 tới đây) vẫn chưa được sự thống nhất giữa TKV với Bộ GTVT và hai địa phương Lâm Đồng, Đồng Nai.

“Tuyến giao thông 725 (tỉnh lộ) từ Nhà máy alumin Tân Rai qua địa bàn TP. Bảo Lộc đến Quốc lộ 20, xuôi ngã ba Dầu Giây để về điểm tập kết cảng Gò Dầu (Đồng Nai) dài hơn 200km hiện đang xuống cấp nghiêm trọng, nhất là tuyến Tỉnh lộ 725. Sở chúng tôi đang tính toán các phương án để hạn chế đến mức thấp nhất những tổn thất”, ông Trương Hữu Hiệp, Giám đốc Sở GTVT Lâm Đồng, cho biết.

Phương án giao thông cho nhu cầu vận chuyển sản phẩm và vật tư của Nhà máy alumin Tân Rai ở Lâm Đồng của TKV trong những năm qua đã bị “ngó lơ” để đến bây giờ, khi các địa phương “kêu ca” thì vấn đề mới được đặt ra.

Lờ chuyện xây dựng đường giao thông

Theo tính toán của Ban quản lý Dự án (DA) Tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng (thuộc TKV), mỗi năm, Nhà máy alumin Tân Rai sản xuất không dưới 650.000 tấn alumin và có khoảng 600.000 tấn vật tư được vận chuyển đến nhà máy phục vụ cho sản xuất. Để đưa khối lượng sản phẩm alumin này về cảng Gò Dầu và đưa vật tư vào nhà máy phục vụ sản xuất, tính bình quân, cứ khoảng 7 - 10 phút sẽ có một chuyến xe có trọng tải 40 tấn từ nhà máy (nằm trên địa bàn huyện Bảo Lâm) theo Tỉnh lộ 725 ra QL 20 (Đà Lạt - TP. Hồ Chí Minh) qua đèo Bảo Lộc rồi xuôi về Dầu Giây để đến cảng Gò Dầu (Đồng Nai), và ngược lại.

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại, đây là tuyến đường dân sinh, mà theo số liệu của Sở GTVT Lâm Đồng là mỗi ngày có cả ngàn lượt xe lưu hành. “Suốt từ ngày triển khai DA sản xuất alumin đến nay, TKV chưa một lần bàn bạc với cơ quan quản lý Nhà nước về giao thông của tỉnh Lâm Đồng trong việc vận chuyển alumin và vật tư phục vụ sản xuất alumin của nhà máy”, ông Trương Hữu Hiệp khẳng định.

Trong khi đó, theo thông tin mà chúng tôi có được, trước đây, trong quá trình xây dựng tuyến giao thông phục vụ sản xuất alumin của Nhà máy alumin Tân Rai, Bộ GTVT đã đưa ra phương án tạm thời sử dụng tuyến đường nói trên để vận chuyển sản phẩm và vật tư với điều kiện TKV phải “vào cuộc” cùng với ngành chức năng địa phương. Cụ thể hơn, do chưa thể xây dựng ngay tuyến giao thông mới từ Nhà máy alumin Tân Rai (Bảo Lâm, Lâm Đồng) đến cảng Kê Gà (Bình Thuận), Bộ GTVT tạm thời chấp nhận tuyến vận chuyển từ nhà máy đi theo các con đường hiện có, và đã có văn bản yêu cầu TKV phối hợp với ngành Giao thông địa phương tiến hành rà soát, nâng cấp, cải tạo các tuyến lộ 725 và 20 để đảm bảo giao thông thông suốt, chống xuống cấp, hạn chế tai nạn…

Mới đây, TKV đã đưa ra “phương án” hạ tải xe vận chuyển bauxite từ 40 tấn xuống còn 25 tấn như các xe vận tải thông thường lưu thông trên tuyến đường này(!).

Cũng theo Ban Quản lý DA Tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng, tính đến đầu tháng 7/2011, đã có trên 20.000 tấn nguyên liệu đến nhà máy để phục vụ cho việc sản xuất alumin. Và vấn đề cần đặc biệt lưu ý khác: Nếu không có gì thay đổi thì ngay trong tháng 9/2011, khi Nhà máy alumin Tân Rai chính thức đi vào hoạt động, việc vận chuyển alumin từ nhà máy sẽ bắt đầu tiến hành với khối lượng mỗi năm theo thiết kế là 650.000 tấn. Lãnh đạo hai địa phương Bảo Lâm và Bảo Lộc lên tiếng phàn nàn: Nếu tuyến đường dân sinh 725 không được nâng cấp thì chắc chắn khi vận chuyển alumin, không chỉ tỉnh lộ này nát bươm mà rất nhiều hệ lụy khác càng gia tăng như tai nạn giao thông, cảnh “nắng bụi mưa bùn” mà người dân phải hứng lấy…
 
Chữa cháy

Không thể nói rằng khi xây dựng DA khai thác bauxite và sản xuất alumin  tại huyện Bảo Lâm (Lâm Đồng), TKV không tính đến giải pháp giao thông. Có điều lạ là trong suốt mấy năm triển khai dự án, đơn vị chủ đầu tư lại tỏ ra phớt lờ chuyện nâng cấp các tuyến giao thông hiện có để tạm thời vận chuyển sản phẩm và nguyên liệu phục vụ sản xuất, trước khi xây dựng “con đường riêng” từ Tân Rai đi Kê Gà.

“Với mật độ khá dày, từ vài phút đến mươi phút có một chuyến xe có trọng tải trên dưới 30 tấn đi qua, tuyến đường 725 từ Bảo Lâm ra Quốc lộ 20 không tài nào đủ sức để “gánh” nổi. Tương tự, Quốc lộ 20 trong tương lai gần cũng sẽ phải oằn mình chống đỡ không chỉ hàng ngàn chuyến xe dân sinh mà cả vài trăm chuyến xe chở alumin mỗi ngày thì chắc chắn con đường sẽ càng xuống cấp nghiêm trọng” ông Trương Hữu Hiệp tỏ ra bức xúc.

Cũng theo ông Hiệp, trong lúc sản phẩm alumin của DA bauxite nhôm Lâm Đồng đã bắt đầu có và khâu vận chuyển cũng đã bắt đầu được triển khai, trong khi hạng mục giao thông riêng của DA này - tuyến Bảo Lâm đến cảng Kê Gà - chưa được triển khai thì ở phạm vi địa phương, Lâm Đồng không thể không tính đến các giải pháp tình thế nhằm vừa đảm bảo việc vận chuyển alumin từ nhà máy về cảng Gò Dầu và vừa đảm bảo phần nào vấn đề an sinh trước sức ép của DA bauxite nhôm Lâm Đồng tạo ra.

Theo thông tin mới đây nhất, Sở GTVT Lâm Đồng hiện đang lập phương án xây dựng một tuyến đường hoàn toàn mới dọc theo Tỉnh lộ 725 từ Nhà máy alumin Tân Rai đến Quốc lộ 20 dài 24km. Dự toán, công trình này có tổng vốn đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.

“Mãi đến bây giờ mới lập DA, cứ cho là được phê duyệt và khởi công xây dựng ngay trong tương lai gần nhất thì đến lúc nào con đường vận chuyển alumin từ Tân Rai ra Quốc lộ 20 - đường dọc theo tuyến 725 - sẽ được hoàn thành, thưa ông giám đốc?” chúng tôi nêu câu hỏi. Ông Trương Hữu Hiệp trả lời: “Sớm nhất cũng phải mất đến hai năm!”. Câu hỏi tiếp theo: “Vậy, trong hai năm thi công tuyến đường mới, dưới góc độ giao thông, Sở sẽ làm gì khi những mẻ alumin của Nhà máy alumin Tân Rai chính thức được ra lò vào tháng 9 này và buộc phải được vận chuyển trên các tuyến đường hiện có của Lâm Đồng?”. Ông Trương Hữu Hiệp: “Cùng với việc xây dựng tuyến đường mới hoàn toàn song song với tuyến 725, trước mắt, theo chỉ đạo của UBND tỉnh Lâm Đồng, Sở chúng tôi đang lập kế hoạch nâng cấp Tỉnh lộ 725 từ Bảo Lâm ra Bảo Lộc đến Quốc lộ 20 có tổng chiều dài khoảng 20km với tổng vốn dự kiến khoảng 340 tỷ đồng. Có thể xem việc nâng cấp Quốc lộ 725 là công việc trước mắt để chờ làm tuyến đường hoàn toàn mới song song với đường 725 và tuyến đường mới này cũng chỉ là giải pháp tạm thời để chờ tuyến giao thông chuyên dụng từ mỏ Tân Rai đi Kê Gà được khởi công”.

Xem ra, sự bài bản, quy củ trên lĩnh vực giao thông trong quá trình hình thành và triển khai DA bauxite nhôm Lâm Đồng vẫn còn nhiều điều đáng bàn. Tuy nhiên, 1.340 tỷ đồng cần bỏ ra để giải quyết việc nâng cấp và xây mới tuyến đường 725 và đường song song 725 giúp cho việc vận chuyển sản phẩm và vật tư phục vụ Nhà máy alumin Tân Rai được thuận tiện hẳn chỉ là giải pháp tình thế nhưng đó lại là việc chẳng đặng đừng!

Kim Chánh