Giao dịch tại Ngân hàng Quốc tế

Sáp nhập, hợp nhất, mua lại TCTD giúp hình thành định chế tài chính lớn hơn

Với vai trò chủ đạo trong hệ thống tài chính, các TCTD đã và đang gánh vác một nhiệm vụ quan trọng trong việc huy động và cung ứng vốn cho nền kinh tế, duy trì tốc độ tăng trưởng GDP cao và ổn định trong nhiều năm qua.

Tuy nhiên, các TCTD hiện phải đối mặt với không ít khó khăn. Nền kinh tế thế giới chưa phục hồi sau khủng hoảng tài chính tiền tệ, lại thêm ảnh hưởng từ khủng hoảng nợ công của các nước châu Âu, nguy cơ tái suy thoái kinh tế thế giới còn tiềm ẩn. Thị trường vốn trong nước có nhiều diễn biến không ổn định.

Trong khi đó, nội tại hệ thống TCTD còn nhiều bất cập, phải củng cố, kiện toàn thường xuyên. Năng lực tài chính còn khiêm tốn, chất lượng quản trị, điều hành còn hạn chế. Sản phẩm, dịch vụ nghèo nàn. Lợi nhuận chủ yếu mới chỉ từ hoạt động tín dụng. Với một số lượng các TCTD không nhỏ kể trên, cùng với mạng lưới hoạt động chủ yếu tập trung tại khu vực thành thị đã và đang tạo ra sự cạnh tranh gay gắt giữa các TCTD, gây áp lực đến lợi nhuận, qua đó tạo sức ép buộc các TCTD chấp nhận mức rủi ro cao, đe dọa đến an toàn hệ thống. 

Mục tiêu nhất quán trong điều hành của Chính phủ cho năm nay cũng như cả nhiệm kỳ 2011 - 2015  là “ổn định vĩ mô, tăng trưởng hợp lý”. Do đó, chính sách tiền tệ tiếp tục được thắt chặt. Mục tiêu hàng đầu được nhấn mạnh đối với chính sách tiền tệ giai đoạn này là ổn định giá trị sức mua của đồng tiền, điều hành tăng trưởng tín dụng không quá 3 lần tốc độ tăng GDP hàng năm, kiểm soát tăng tổng phương tiện thanh toán tương thích với tốc độ tăng trưởng kinh tế theo hướng giữ ở mức thấp để kiềm chế tăng chỉ số giá tiêu dùng CPI.

Vì vậy, theo NHNN, ngay từ bây giờ, các TCTD cần hoạch định cho mình chiến lược phát triển phù hợp, xây dựng và tiến hành các biện pháp tái cấu trúc để có thể nâng cao năng lực cạnh tranh, hoạt động an toàn, lành mạnh và phát triển bền vững. Một trong những giải pháp hữu hiệu có thể lựa chọn là sáp nhập, hợp nhất, mua lại TCTD.

Đầu tiên là vụ sáp nhập lớn chưa từng thấy trong lịch sử ngành NH châu Âu nói riêng và trong ngành công nghiệp tài chính toàn cầu nói chung của NH ABN AMRO (Hà Lan) và Barclays PLC (Anh), hình thành nên tập đoàn NH hàng đầu thế giới tính theo số vốn thị trường.
Kế tiếp là vụ sáp nhập của Bank of America với Merrill Lynch, giúp Bank of America đạt tham vọng đứng đầu ngành NH nội địa của Mỹ xét theo tiêu chí tiền gửi và lượng vốn hóa thị trường.
Vụ sáp nhập của Wells Fargo với Wachovia giúp Wells Fargo nâng tầm, đứng ngang hàng với các đối thủ tên tuổi khác tại Mỹ như JP Morgan Chase và Bank of America.
Hoặc vụ sáp nhập của UFJ Holding với Mitsubishi Tokyo Financial Group để hình thành Mitsubishi UFJ  Financial Gropup hùng mạnh nhất thế giới, vượt qua Citigroup về giá trị tài sản.
 

NHNN khẳng định: Nhìn từ góc độ quản lý Nhà nước, sáp nhập, hợp nhất, mua lại TCTD giúp hình thành nên những định chế tài chính lớn hơn, mạnh hơn, có khả năng trụ vững trong một môi trường cạnh tranh ngày một trở nên khốc liệt, qua đó lành mạnh hóa hệ thống tài chính NH.

Giữa những năm 1990, tại Việt Nam, chúng ta cũng đã chứng kiến các cuộc sáp nhập, hợp nhất, mua lại NH thành công, góp phần tạo dựng một hệ thống TCTD lớn mạnh hơn. Hiện tại, chúng ta đã có một khuôn khổ pháp lý đầy đủ cho hoạt động này (Thông tư số 04/2010/TT-NHNN ngày 11/2/2010 của NHNN). Do đó, NHNN chủ trương khuyến khích các TCTD tự nguyện tìm hiểu lẫn nhau để mua lại, sáp nhập, hợp nhất, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan. Để thực hiện chủ trương này, trường hợp cần thiết, NHNN có thể có cơ chế hỗ trợ thích hợp nhằm bảo đảm việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại TCTD thành công, góp phần từng bước kiện toàn hệ thống các định chế tài chính Việt Nam hoạt động an toàn, ổn định, phát triển bền vững.

Bảo đảm thanh khoản cho từng TCTD và an toàn cả hệ thống 

Cũng liên quan đến hoạt động của các TCTD, NHNN cho biết, đến nay, thị trường tiền tệ đã có chuyển biến tích cực và dần ổn định hơn. Mặt bằng lãi suất giảm, lãi suất huy động vốn bằng VND không quá 14%/năm và lãi suất cho vay bằng VND dưới 19%/năm đối với khu vực sản xuất. Quan hệ huy động vốn, vay mượn giữa các TCTD trở lên minh bạch hơn. Thanh khoản của toàn hệ thống NH bình thường.

Tuy nhiên, một số NH đã tăng trưởng tín dụng nhanh trong thời gian qua dẫn đến mất cân đối  giữa nguồn vốn và sử dụng vốn. Do vậy, khi NHNN thực hiện quyết liệt Nghị quyết số 11/NQ-CP và siết chặt trật tự, kỷ cương trên thị trường tiền tệ, một số ít NH bộc lộ khó khăn thanh khoản tạm thời.
Thời gian tới, NHNN tiếp tục tăng cường giám sát thị trường tiền tệ và hoạt động của từng TCTD cũng như toàn bộ hệ thống để phát hiện kịp thời và có biện pháp hỗ trợ thích hợp các TCTD có khả năng thiếu hụt thanh khoản. NHNN cũng sẽ tăng cường quản lý và sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản khi các TCTD gặp khó khăn để bảo đảm thị trường tiền tệ hoạt động thông suốt, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền, an toàn của từng TCTD cũng như của cả hệ thống.

Ngân An