Hoa quả nhập khẩu từ nước ngoài Việt Nam hoàn toàn có thể thanh tra, kiểm tra nguồn gốc xuất sứ

* Thông tư 25 và 13 (Bộ NN&PTNT) cho phép thanh tra lại sản phẩm nước XK.

Nhiều “nút thắt”

Bộ Công thương cho biết, hiện các cơ quan hữu quan tại Nga và Ucraina đang quy định về việc hạn chế số lượng với doanh nghiệp (DN) được XK cá tra vào 2 thị trường này. Còn EU cho biết, một số lô hàng như rau thơm được Việt Nam kiểm dịch, nhưng khi sang đến thị trường EU vẫn phát hiện vi khuẩn và hoạt chất không cho phép. Trong khi đó, việc đưa cá tra, ba sa của Việt Nam vào định nghĩa mới của catfish và việc áp đặt thuế chống bán phá giá đối với mặt hàng này của Việt Nam ở thị trường Hoa Kỳ đang là một “nút thắt” cho các DN XK. Còn ở Argentina, từ trước tới nay, DN nước này muốn nhập khẩu các mặt hàng thực phẩm tươi sống của Việt Nam đều đặt câu hỏi, thương vụ là cơ quan nào của Việt Nam để có thể làm việc với Tổng Cục kiểm tra chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm Argentina cho phép nhập khẩu các mặt hàng này vào nước họ.

Thực tế, Bộ NN&PTNT đang thiếu thông tin về Trung tâm giới thiệu sản phẩm của Việt Nam tại New York (Hoa Kỳ) cũng như cơ chế phối hợp và tham gia của các DN Việt Nam. Hiệp hội cà phê, cacao và các DN Việt Nam hàng năm rất quan tâm đến tình hình thời tiết niên vụ cà phê của Brazil, tuy nhiên, việc cung cấp thông tin về chính sách thu mua, cơ chế XK của Brazil chưa được nhiều…

“Việt Nam đã đưa ra một số vấn đề kiểm soát nhập khẩu tương đối chặt chẽ, hài hòa với các nước như Thông tư 25 và Thông tư 13 về kiểm soát sản phẩm nguồn gốc động vật và thực vật. Trong đó, cho phép các cơ quan có thẩm quyền Việt Nam do Bộ NN&PTNT cử sang kiểm tra, thanh tra từ gốc các điều kiện an toàn thực phẩm của nước XK. Lâu nay, các nước sang kiểm tra chúng ta, giờ ta kiểm tra lại họ và nếu có những vi phạm, quy chuẩn, tiêu chuẩn theo quy định sẽ được các cục chức năng xử lý”, bà Trần Bích Nga, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản nhấn mạnh.

Còn thị trường Việt Nam XK lớn nhất mặt hàng động vật, thực vật hoang dã (70%) thuộc các phụ lục của CITES gồm cả mẫu vật sống là Trung Quốc. Song, việc cấp giấy phép CITES của Cơ quan quản lý CITES Trung Quốc thường mất từ 1 - 3 tháng (Việt Nam tối đa là 10 ngày). Do đó, gây khó khăn cho các DN Việt Nam xuất, nhập khẩu các mặt hàng này…

Nhiều ý kiến nhận định, việc XK nông sản Việt Nam sang các thị trường trên thế giới đang gặp phải nhiều “nút thắt” về cơ chế thông tin, cách tiếp cận thị trường… dẫn đến hạn chế việc đẩy mạnh XK nông sản. Thậm chí, có những vụ việc, nông sản Việt Nam bị các thị trường cho rằng vi phạm các quy định, tiêu chuẩn của nước họ, trong khi ta có đầy đủ chứng lí chứng minh không vi phạm nhưng vẫn chịu thua thiệt vì không biết liên hệ với cơ quan nào để giải quyết.
 
Cần một “nhạc trưởng”

Từ những yêu cầu bức thiết đặt ra, đã đến lúc vấn đề XK nông sản cần một “nhạc trưởng” có đủ khả năng để quy tụ các ngành nghề, DN XK cũng như có đủ thẩm quyền để giải quyết các vấn đề liên quan.

Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Bộ NN&PTNT) kiến nghị các tham tán thương mại ở các nước cung cấp thông tin cho cơ quan thẩm quyền quản lý an toàn thực phẩm nước sở tại các qui định pháp lý, thông tin về chức năng, nhiệm vụ, năng lực quản lý chất lượng an toàn thực phẩm nông lâm sản thủy sản của NAFIQAD và đề xuất ký kết thỏa thuận công nhận lẫn nhau về kiểm tra, chứng nhận an toàn thực phẩm đối với nông lâm thủy sản xuất nhập khẩu. Đồng thời, thông báo cho cơ quan thẩm quyền quản lý an toàn thực phẩm nước sở tại liên hệ trực tiếp với NAFIQAD khi có vướng mắc về chất lượng thực phẩm nông sản xuất nhập khẩu: Đăng ký xuất nhập khẩu, thông tin lô hàng không bảo đảm chất lượng an toàn thực phẩm theo yêu cầu của nước nhập khẩu… Tiếp đó, cập nhật cung cấp thông tin kịp thời về Bộ NN&PTNT qua NAFIQAD với các quy định mới của nước nhập khẩu về kiểm soát chất lượng, thủ tục kiểm soát nhập khẩu.

Các Hiệp hội ngành hàng kiến nghị, Bộ Công thương và các đơn vị tham tán tại các thị trường tiếp tục duy trì hỗ trợ DN công tác quảng bá thông qua hình thức hội thảo, hội nghị chất lượng, tuyên truyền các sản phẩm nông sản Việt Nam tại các thị trường truyền thống lẫn thị trường tiềm năng mới. Các cơ quan tham tán phải giữ liên hệ chặt chẽ với hiệp hội các ngành hàng cung cấp thông tin cập nhật về tình hình tiêu thụ sản phẩm, những quy định mới để DN thực hiện. Đồng thời, các vụ thị trường, Cục Xúc tiến thương mại cần phối hợp tốt hơn công tác thị trường, nắm bắt được tình hình diễn biến thị trường, thương nhân, xúc tiến thương mại ở nước ngoài kịp thời hơn và có cơ chế cung cấp tóm tắt thông tin qua thư điện tử.

Bài và ảnh: Hữu Oanh