Với cách làm bài bản, du lịch Hội An là một trong những điểm du lịch di sản hấp dẫn nhất Việt Nam.

Đầu tư, quy hoạch bài bản

Để khôi phục làng nghề truyền thống, ngay từ giai đoạn 2004 - 2007, TP Hội An đã lập quy hoạch, dự án đầu tư khôi phục và phát triển làng nghề mộc truyền thống Kim Bồng với tổng mức đầu tư gần 9,6 tỷ đồng. Bên cạnh đó, kinh phí 2,6 tỷ đồng kết hợp với kinh phí tu bổ đê điều hàng năm đầu tư gần 3 tỷ đồng để kè chống xói lở khu dân cư là những hoạt động xúc tiến việc khôi phục làng gốm Thanh Hà. Nhờ thế, đến nay, cơ sở hạ tầng làng nghề đã cơ bản được hoàn thành. Cùng với đó, chính quyền TP đã vận động nhân dân đầu tư hàng tỷ đồng xây dựng nhà xưởng tại trung tâm làng nghề, trùng tu tôn tạo các di tích…Những việc làm này đã thu hút chính người dân làng nghề và các thành phần kinh tế khác đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh và làm dịch vụ du lịch tại Hội An.

Theo đại diện UBND TP Hội An, cùng với đầu tư, quy hoạch, TP còn tập trung hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động trẻ để có đội ngũ kế thừa phát triển nghề. Cụ thể, đã có 9 lớp đào tạo và nâng cao tay nghề mộc và gốm tại các làng nghề, các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý, khởi sự doanh nghiệp cho các hộ, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ cũng được tổ chức cùng với các hoạt động lễ hội, giỗ tổ nghề, hội chợ, hội thi.

Để phát triển bền vững cho làng nghề gắn với du lịch, TP đã xúc tiến việc đăng ký nhãn hiệu hàng hóa tập thể và được Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận cho sản phầm mộc Kim Bồng và gốm Thanh Hà trong 2 năm 2008 và 2009. Tiếp đó, 8 lò gốm thủ công cải tiến và thủ công truyền thống được đầu tư chuyển giao khoa học công nghệ máy chạm khắc gỗ để nâng cao năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh. Đồng thời, chính sách bù lãi suất vay ưu đãi để các hộ làng nghề yên tâm đầu tư mở rộng quy mô sản xuất.

Không chỉ khuyến công làm nâng cao nhận thức về làng nghề thủ công truyền thống, mà công tác khuyến du cũng được đẩy mạnh. Điều này, thể hiện ở việc hình thành các tổ chức quản lý khai thác làng nghề rất sớm ở Hội An. Hàng loạt tour tham quan 2 làng nghề truyền thống gốm Thanh Hà và mộc Kim Bồng được tổ chức và gần đây các làng nghề này được đưa vào các chương trình như: “Con đường di sản miền Trung”; “Du lịch làng nghề” hay chương trình “một điểm đến 2 di sản thế giới”; hay tổ chức du lịch cộng đồng khám phá 2 điểm đến làng nghề truyền thống…

Những thành công bước đầu

Theo đánh giá của các chuyên gia, những cách đầu tư và quy hoạch bài bản cộng với các cơ chế, chính sách thuận lợi trên đã bắt đầu đem lại hiệu quả cho TP Hội An. Minh chứng là, nếu như năm 2004, làng nghề mộc Kim Bồng chỉ có 17 hộ sản xuất, tổng doanh thu từ tiểu thủ công nghiệp chỉ đạt 2,5 tỷ đồng, thu nhập bình quân khoảng 700 nghìn đồng/người/tháng, thì 5 năm sau, số hộ được tăng lên gần gấp đôi, tổng doanh thu tăng khoảng 2,5 lần (đạt 6,3 tỷ đồng). Trong đó, hoạt động dịch vụ thương mại kèm theo đạt khoảng 5,2 tỷ đồng với hàng chục nghìn lượt hành khách tham quan, đưa tốc độ tăng bình quân từ sản xuất tiểu thủ công nghiệp tại làng nghề tăng trên 20%/năm.

Tương tự, năm 2001, doanh thu từ sản xuất gốm của làng nghề Thanh Hà chỉ đạt 430 triệu đồng với trên 10 hộ sản xuất, thì đến nay doanh thu đạt gần 1 tỷ đồng với gấp đôi số hộ sản xuất. Thêm vào đó, hoạt động bán vé tham quan cũng đem về hàng trăm triệu đồng/năm cho địa phương với trên 10 nghìn lượt khách.

Có thể thấy, các đối tượng lao động trẻ được đào tạo và kế thừa một cách sáng tạo lớp nghệ nhân đi trước, phục vụ đa dạng nhu cầu của du khách. Từ đó, loại hình du lịch làng nghề đến Hội An ngày càng hấp dẫn du khách, đặc biệt là khách nước ngoài.

Hữu Oanh