Tình hình tham nhũng chưa có dấu hiệu giảm

Theo đánh giá của Chính phủ, tình hình tham nhũng chưa có dấu hiệu giảm, diễn ra ở nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực với những thủ đoạn ngày càng tinh vi, khó phát hiện. Tình trạng sách nhiễu, vòi vĩnh, gây phiền hà ở một bộ phận công chức, viên chức Nhà nước vẫn còn diễn ra trong một số lĩnh vực. Tham nhũng, lãng phí trong quản lý và sử dụng đất đai, tín dụng, ngân hàng, quản lý vốn và tài sản tại một số doanh nghiệp Nhà nước đã gây thiệt hại lớn về kinh tế, gây bất bình trong xã hội.

Để ngăn ngừa, từng bước đẩy lùi tệ nạn tham nhũng, trong năm 2013, công tác PCTN tiếp tục được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và đạt được kết quả tích cực trên một số mặt công tác. Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN đã tập trung chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra các cơ quan kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử đối với các vụ, việc tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm; đã thành lập 7 đoàn công tác tại 4 bộ, ngành và 11 địa phương để kiểm tra, giám sát việc thanh tra vụ việc, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp.

Kết quả, riêng năm 2013, ngành Thanh tra phát hiện 80 vụ, 90 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng với số tiền 117,5 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi 117,5 tỷ đồng; đã thu hồi 59 tỷ đồng, kiến nghị xử lý hành chính đối với 4 tập thể, 28 cá nhân, chuyển cơ quan điều tra hình sự 11 vụ, 34 đối tượng. Lực lượng Cảnh sát điều tra đã thụ lý 371 vụ án, 847 bị can phạm tội về tham nhũng; Viện Kiểm sát các cấp đã truy tố 335 vụ, 803 bị can về tội tham nhũng (tăng 91 vụ, 202 bị can so với cùng kỳ năm 2012); Tòa án các cấp đã xét xử sơ thẩm 278 vụ, 584 bị cáo về các tội danh tham nhũng...

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác PCTN năm 2013 vẫn còn có những hạn chế như việc tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng của một số cơ quan, tổ chức, đơn vị còn yếu. Công tác giám sát, kiểm tra, giữ gìn kỷ cương, kỷ luật ở nhiều nơi, nhiều cấp chưa thường xuyên; công tác kiểm toán, thanh tra, điều tra hiệu quả chưa cao; việc xử lý hành vi tham nhũng trong một số trường hợp còn chưa nghiêm, chưa kịp thời, còn có biểu hiện nương nhẹ; vẫn còn tình trạng lợi dụng các quy định của pháp luật chưa chặt chẽ để xử lý hành vi tham nhũng bằng biện pháp kỷ luật hành chính hoặc áp dụng nhiều tình tiết giảm nhẹ để xử phạt

Có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm

Cơ bản tán thành với nhiều nội dung được nêu trong Báo cáo của Chính phủ, Báo cáo thẩm tra của Quốc hội đã khẳng định những kết quả tích cực trong quá trình thanh, kiểm tra của các cơ quan chức năng của Chính phủ. Tuy nhiên, bên cạnh đó việc đánh giá tình hình tham nhũng tại các địa phương mà đoàn tiến hành giám sát cũng như trên phạm vi cả nước theo tiêu chí mà Chính phủ ban hành còn rất lúng túng, ít được quan tâm thực hiện.

Quá trình giám sát của Ủy ban Tư pháp cũng đã chỉ rõ tình trạng công tác thanh tra phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng ở nhiều địa phương còn rất hạn chế; nhiều tỉnh, thành phố hàng năm tiến hành rất nhiều cuộc thanh tra, phát hiện nhiều sai phạm trong quản lý Nhà nước với thất thoát nhiều tỷ đồng, nhiều ha đất, nhưng lại không phát hiện được tham nhũng hoặc có phát hiện được thì rất ít, phần lớn là các vụ nhỏ lẻ ở cấp xã, thôn.

Một trong những nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình hình tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp như hiện nay, đã được Báo cáo Thẩm tra làm rõ đó là tình trạng suy thoái đạo đức của một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên, trong đó có lãnh đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị. Bên cạnh đó là bệnh quan liêu, thành tích vẫn còn nặng nề nên không ít người đứng đầu vẫn còn bao che, dung túng cho hành vi tham nhũng của cán bộ do mình quản lý. Vẫn còn có biểu hiện xử lý không nghiêm minh, nương nhẹ và có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm như lợi dụng kẽ hở của pháp luật để xử lý hành vi tham nhũng bằng biện pháp kỷ luật, hành chính ….

Ngoài ra, việc chậm ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật PCTN, chậm sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách, pháp luật không còn phù hợp cũng là những nguyên nhân làm cho nhiều biện pháp phòng, chống tham nhũng chậm đi vào cuộc sống. Những nguyên nhân trên đây cần được phân tích, làm rõ và đánh giá nghiêm túc để tìm ra giải pháp khắc phục cụ thể, có hiệu quả.

Từ kết quả giám sát, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đề nghị các cơ quan chuyên trách về chống tham nhũng có biện pháp khắc phục yếu kém trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, nâng cao hiệu quả phát hiện và xử lý nghiêm minh các hành vi tham nhũng; tập trung các giải pháp đột phá để phát hiện và xử lý các vụ án tham nhũng lớn.

Đồng thời, tăng cường chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc thẩm quyền trong công tác thanh tra, kiểm tra tự phát hiện tham nhũng tại cơ quan, tổ chức, đơn vị mình; ban hành tiêu chí cụ thể để xác định và xử lý được trách nhiệm của người đứng đầu, tránh trường hợp người đứng đầu tích cực phát hiện được nhiều tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương mình thì lại bị coi là nơi để xảy ra nhiều hành vi tham nhũng phát sinh; tạo nên phong trào toàn dân tham gia phát hiện và tố giác tham nhũng; đi đôi với đó là việc biểu dương, vinh danh và khen thưởng thích đáng, kịp thời để huy động toàn xã hội cho công tác này.

Ánh Tuyết