Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cam kết, sẽ rà soát lại để hạn chế tối đa các lĩnh vực cấm và có điều kiện. Ảnh: Thảo Nguyên

Chiều ngày 22/4, tiếp tục chương trình làm việc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư Bùi Quang Vinh, Luật Đầu tư hiện hành quy định một số lĩnh vực đầu tư có điều kiện còn thiếu minh bạch, dẫn đến cách hiểu không thống nhất giữa các cơ quan quản lý và nhà đầu tư. 

Những biện pháp bảo đảm đầu tư cũng chưa được cập nhật và phản ánh đầy đủ cam kết của Việt Nam về bảo hộ đầu tư theo các điều ước quốc tế được ký kết trong thời gian qua, trong đó có cam kết trong Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). 

Bên cạnh đó, Luật Đầu tư hiện hành còn tồn tại một số quy định khác biệt giữa nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài trong việc thành lập doanh nghiệp và thực hiện dự án đầu tư, đồng thời chưa xác định rõ hồ sơ, trình tự, thủ tục cấp Giấy chứng nhận đầu tư và triển khai thực hiện dự án. 

Do vậy nhằm bảo đảm tính khả thi và ổn định của hệ thống pháp luật, Bộ trưởng Vinh cho biết, Dự thảo Luật đã sửa đổi theo hướng không liệt kê cụ thể các lĩnh vực đầu tư có điều kiện mà giao Chính phủ quy định chi tiết.

Theo đó, danh mục lĩnh vực đầu tư có điều kiện gồm các lĩnh vực được quy định trong các luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định của Thủ tướng Chính phủ và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. 

Điều kiện đầu tư được áp dụng dưới các hình thức: Lĩnh vực, phạm vi hoạt động đầu tư; hình thức đầu tư; vốn đầu tư; tỷ lệ sở hữu vốn của Nhà đầu tư nước ngoài trong doanh nghiệp hoặc đối tác Việt Nam tham gia dự án.

Trong Dự thảo Luật cũng bãi bỏ yêu cầu cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với tất cả dự án đầu tư, trừ dự án thuộc lĩnh vực đầu tư có điều kiện. 

Chưa minh bạch, vẫn tùy tiện

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, Dự thảo Luật quy định vẫn tùy tiện, chưa minh bạch lĩnh vực đầu tư có điều kiện. Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Luật phải quy định một cách minh bạch, rõ ràng lĩnh vực nào cấm, lĩnh vực nào có điều kiện và điều kiện gì mới được đầu tư. “Chính phủ quy định chi tiết lĩnh vực đầu tư có điều kiện và chỉ đến Chính phủ là hết”.

Đồng ý kiến, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước bày tỏ: "Luật này ra đời để giải phóng mọi tiềm năng, thu hút các nguồn đầu tư từ bên ngoài để thúc đẩy sự phát triển của đất nước, thế nhưng đọc xong 69 Điều thấy vẫn mơ màng, chưa rõ ràng, nhất là các lĩnh vực đầu tư có điều kiện".  

Không chỉ lĩnh vực đầu tư có điều kiện chưa rõ ràng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu còn cho rằng, lĩnh vực cấm đầu tư cũng quá mênh mông, dễ gây khó khăn cho các nhà đầu tư. Để thực hiện mục tiêu nhà đầu tư có quyền tự do kinh doanh những ngành nghề mà pháp luật không cấm và để tạo sự minh bạch trong thực thi, Ủy ban Kinh tế đề nghị Cơ quan soạn thảo quy định chi tiết các lĩnh vực cấm đầu tư ngay trong Dự thảo Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Phùng Quốc Hiển thì cho rằng, đây là dịp để rà soát lại các nghị định, thông tư, kể cả các luật, pháp lệnh để xem trong các ngành nghề có điều kiện nên để cái gì và bỏ cái gì . “Sẽ có một cuộc tranh luận rất gay gắt cái gì để, cái gì không để nhưng là điều cần thiết cần phải làm”, Chủ nhiệm Hiển nói.

Dẫn chứng, các chuyên gia nhận định, nếu không có giải pháp mạnh thì nước ta sẽ rơi vào bẫy trung bình, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhận định, một trong những giải pháp mạnh là tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi để phát triển nhanh, bền vững. 

Theo Phó Chủ tịch, trong bối cảnh đầu tư hiện nay cũng như chỉ số cạnh tranh thấp so với các nước trong khu vực, cần phải rà soát lại, để vướng mắc, cản trở ở đâu, khâu nào, từ đó so sánh để xem Dự thảo Luật có những quy định gì vượt trội, nếu thông qua có thể tạo ra làn sóng đầu tư mới được không?

Giải trình vấn đề được các thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho biết, đã có trong tay danh mục vài chục ngành nghề cấm đầu tư và khoảng hơn 300 ngành nghề kinh doanh có điều kiện, nhưng mới là tập hợp từ các văn bản quy phạm pháp luật trong nhiều lĩnh vực khác nhau, chưa phân tích đầy đủ về tính hợp lý của các quy định này.

“Chúng tôi đang cho rà soát tiếp, đối chiếu để đảm bảo thực hiện đúng tinh thần Hiến pháp, đồng thời làm việc với các cơ quan đã ban hành ra các văn bản cấm và có điều kiện đó. Tôi rất đồng tình với Chủ tịch Quốc hội về yêu cầu hạn chế tối đa các lĩnh vực cấm và có điều kiện để Dự thảo Luật Đầu tư lần này có thể tạo ra một làn sóng đầu tư mới”, Bộ trưởng Vinh cam kết.

Thảo Nguyên