“Đập nhà thì gia đình tôi chỉ có đi ở bụi”

Theo đơn trình bày của ông Võ Tấn Luyện, nguồn gốc mảnh đất gia đình đang ở và canh tác có diện tích 1.354m2. Sau giải phóng, năm 1975, mảnh đất này không ai sử dụng, bỏ hoang hóa nên ông Trần Đình Hải, người dân địa phương đã xin chính quyền khai hoang, xây dựng nhà ở. Tuy nhiên, không biết vì lý do gì, khi đang xây dựng thì ông Hải đi khỏi địa phương, giao lại mảnh đất cho vợ chồng ông Mai Kim Sơn và bà Võ Thị Định làm nhà ở.

Theo luật sư Hồ Văn Hải, Văn phòng Luật sư Hải Luật Quy Nhơn:

Hộ gia đình, cá nhân SDĐ mà không có các loại giấy tờ về QSDĐ để được cấp GCN QSDĐ (GCNQSDĐ) thì được chia ra nhiều trường hợp như sau:

- Căn cứ khoản 4, Điều 50 Luật Đất đai 2003 được thay thế tại khoản 1, Điều 101 Luật Đất đai năm 2013 thì hộ gia đình, cá nhân đáp ứng đủ điều kiện quy định tại Điều luật này thì được cấp GCNQSDĐ mà không phải nộp tiền SDĐ;

- Căn cứ khoản 6, Điều 50 Luật Đất đai năm 2003 được thay thế tại khoản 2, Điều 101 Luật Đất đai năm 2013 thì hộ gia đình, cá nhân đáp ứng đủ điều kiện quy định tại Điều luật này thì được cấp GCNQSDĐ phải nộp tiền SDĐ.

Hộ gia đình, cá nhân SDĐ có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 1/7/2014 thì Căn cứ khoản 5 Điều 22 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, người SDĐ lấn, chiếm được cấp GCN khi có đủ điều kiện sau:

- Đang sử dụng ổn định trong các trường hợp theo quy định tại khoản 1, điểm a và điểm c khoản 2, điểm b khoản 3 Điều 22 Nghị định 43/2014/NĐ-CP.

- Đất không có tranh chấp.

Áp dụng cụ thể vào trường hợp của ông Võ Tấn Luyện có địa chỉ tại thôn Phú Hậu, xã Cát Tiến, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định là thương binh loại A, hạng 2/4, thương tật 65%, gia đình có quá trình SDĐ từ năm 1984 cho đến nay nên chính quyền địa phương xem xét cấp GCNQSDĐ là phù hợp. 

Ở được một thời gian, ông Sơn thường xuyên đau ốm, bệnh tật nên chuyển đi nơi khác và vợ chồng ông Sơn đã chuyển nhượng mảnh đất này lại cho cho ông Võ Tấn Luyện.

Gia đình ông Võ Tấn Luyện làm đơn xin cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng đất (QSDĐ) nhưng UBND xã Cát Tiến không giải quyết, chỉ đồng ý cho sử dụng mảnh đất này để canh tác.

Do không có chỗ ở nên năm 2006, ông Võ Tấn Luyện xây dựng một lán trại nhỏ, có diện tích 24m2 để vừa có chỗ tá túc, vừa chăm sóc vườn. Đến năm 2009, gia đình ông Luyện tiếp tục xây dựng thêm 70m2 để ở.

UBND xã đã tiến hành lập biên bản, đình chỉ xây dựng. Ông Luyện chấp hành, không tiếp tục xây dựng, đồng thời làm đơn gửi UBND huyện Phù Cát xem xét hoàn cảnh gia đình, tạo điều kiện để được xây nhà.

Sau khi nhận đơn của ông Luyện, Thanh tra huyện Phù Cát đã gửi Phiếu hướng dẫn số 54/PHD-TTr ngày 23/10/2009, về việc gửi đơn đến UBND xã Cát Tiến để được giải quyết theo đúng quy định của pháp luật. Khi đó, ông Luyện đã làm đơn cứu xét gửi cho UBND xã Cát Tiến, xem xét cho phép gia đình được ở trên thửa đất đang canh tác.  

Ông Luyện chia sẻ: Do nhiều lần gửi đơn đến cơ quan chức năng nhưng không thấy trả lời, phần vì gia đình khó khăn, con đông không có chỗ ở nên tôi tiếp tục xây nhà và ở ổn định đến nay đã 11 năm, không ai tranh chấp và chính quyền địa phương cũng không có động thái gì. Thế nhưng, ngày 9/9/2020, gia đình tôi nhận được Quyết định số 01/QĐ-KPHQ về việc áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả và đến ngày 21/9/2020, tiếp tục nhận được Quyết định số 319/QĐ-CCXP về việc cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả do UBND xã Cát Tiến ban hành nhằm tháo dỡ toàn bộ công trình nhà ở của tôi. Từ khi nhận được các quyết định trên, gia đình tôi vô cùng hoang mang, nếu bị đập bỏ nhà cửa thì không biết ở đâu. 

“Lỗi của chính quyền địa phương là rất lớn”

Ông Trần Đình Trực, Chủ tịch UBND xã Cát Tiến cho biết: Diện tích 1.353,4m2, thuộc thửa đất số 429, tờ bản đồ số 07, loại đất chưa sử dụng, do UBND xã Cát Tiến quản lý nhưng cho ông Võ Tấn Luyện sử dụng, canh tác trồng hoa màu. Năm 2006, ông Luyện tập kết vật liệu xây dựng chuẩn bị xây nhà trên thửa đất này, UBND xã đã lập biên bản và ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, buộc di dời vật liệu ra khỏi khu đất. Tuy nhiên, do không có chỗ ở nên ông Luyện tiếp tục xây nhà.

Ông Trực thừa nhận, việc để ông Luyện xây nhà trên mảnh đất này, UBND xã nhận khuyết điểm vì không giải quyết dứt điểm vụ việc từ đầu, nên mới kéo dài đến nay và dẫn đến nhiều hệ luỵ. Về nguồn gốc đất ông Luyện đang ở, UBND xã đã có xác minh cụ thể từng hộ gia đình, sinh sống xung quanh nhà ông Luyện và đều được xác nhận, gia đình ông Luyện sử dụng từ năm 1984 đến nay. Bên cạnh đó, bà Võ Thị Định (vợ ông Mai Kim Sơn), cũng khẳng định đã cho gia đình ông Luyện mảnh đất này nhưng giấy tờ đã bị thất lạc.

Ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ tịch UBND huyện Phù Cát chia sẻ: Việc để xảy ra tình trạng xây dựng trái phép mà không xử lý dứt điểm đó là lỗi của chính quyền địa phương, do hoàn cảnh của ông Luyện khó khăn, lại là người ở địa phương nên “du di”. “Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Bình Định về việc xử lý dứt điểm tình trạng xây dựng trái phép tại xã Cát Tiến, chúng tôi sẽ tiến hành cưỡng chế nhà ông Luyện và một số trường hợp khác tại địa phương. Sau đó sẽ tiến hành họp kiểm điểm và xử lý trách nhiệm cán bộ liên quan. Bên cạnh đó cũng đề xuất UBND tỉnh có hướng hỗ trợ phù hợp”, ông Kiên cho biết thêm.

Việc ông Luyện xây nhà khi chưa được cơ quan chức năng cho phép là không đúng quy định. Tuy nhiên, lỗi và trách nhiệm của chính quyền địa phương là có, khi không xử lý quyết liệt ngay từ đầu, để sự việc kéo dài, gây dư luận không tốt tại địa phương. Hiện nay hoàn cảnh của vợ chồng ông Luyện rất khó khăn, thương tật 64% đã ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, hay ốm đau. Việc bị cưỡng chế nhà ở khiến cuộc sống càng thêm cùng cực. Thiết nghĩ, các ngành chức năng tỉnh Bình Định cần quan tâm, xem xét điều kiện hoàn cảnh gia đình chính sách, thương binh, người có công với cách mạng để giải quyết vụ việc một cách hợp tình, hợp lý, tránh khiếu kiện kéo dài. 

CTV Thanh Hòa