Sửa luật phải tạo “cú huých” cho thị trường bảo hiểm phát triển

Ngày 13/9, tại phiên họp thứ 3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào Dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi).

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc đề cập đến sự cần thiết ban hành luật. Theo ông, Luật Kinh doanh bảo hiểm ra đời cách đây 20 năm khi thị trường bảo hiểm còn non trẻ, cơ quan quản lý cũng mới thành lập, quy mô thị trường còn nhỏ, các sản phẩm, kênh phân phối chưa đa dạng.

Sau 20 năm, thị trường và nhiều quy định pháp luật liên quan đã có nhiều thay đổi, luật bộc lộ một số bất cập nhất định.

“Một số quy định tại Luật Kinh doanh bảo hiểm chưa theo kịp với quốc tế như: Quy định về phòng chống trục lợi bảo hiểm, rửa tiền, tài trợ khủng bố chưa đầy đủ; điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài còn hạn chế; mô hình quản lý tài chính lạc hậu; chưa có yêu cầu về quản trị rủi ro...”, Bộ trưởng nêu.

Hợp đồng bảo hiểm còn “nặng” bảo vệ quyền lợi người bán

Dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) gồm 8 chương, 156 điều, trong đó mở rộng đối tượng nhà đầu tư nước ngoài, cho phép các tập đoàn tài chính có hoạt động kinh doanh bảo hiểm; đơn giản điều kiện cho các doanh nghiệp bảo hiểm đã được cấp giấy phép tại Việt Nam muốn thành lập doanh nghiệp bảo hiểm mới; cho phép doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp sản phẩm thuộc lĩnh vực bảo hiểm khác.

Với hợp đồng bảo hiểm, dự luật bổ sung thêm các quy định “đề phòng hạn chế tổn thất, phòng chống gian lận và giải quyết tranh chấp”.

Nêu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, tiếp tục rà soát quy định về hợp đồng bảo hiểm bởi quy định còn nặng bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp bảo hiểm, còn người mua bảo hiểm chưa được quan tâm đúng mức.

“Ban soạn thảo phải rà soát, tính toán để cân bằng lợi ích giữa người cung cấp và sử dụng dịch vụ, đảm bảo minh bạch, công khai. Phải xem lại tính tương thích với hợp đồng dân sự, hài hoà lợi ích các bên”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách Nguyễn Phú Cường. Ảnh: Đ.X

Trong khi đó, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách Nguyễn Phú Cường lưu ý, quy định của luật về hợp đồng bảo hiểm phải bảo đảm chặt chẽ quyền lợi của khách hàng tham gia bảo hiểm.

Ông lấy ví dụ tại Đồng Nai, nơi ông từng công tác trước đây, xảy ra tình trạng tranh chấp phải ra tòa án, bởi nhiều trường hợp người tham gia bảo hiểm bị từ chối chi trả bảo hiểm do một số câu chữ mà khi ký hợp đồng họ không nhận thức hết được.

“Đồng Nai có vụ cháy nhà gỗ đã 5 năm rồi mà vẫn chưa đền bù được”, ông Cường nói và đề nghị quy định hợp đồng mẫu.

Ở góc độ cơ quan thẩm tra dự luật, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, một số quy định về hợp đồng bảo hiểm chưa tương thích với các luật liên quan.

Ông Thanh dẫn chứng, điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm quy định, doanh nghiệp bảo hiểm phải giải thích rõ và có bằng chứng xác nhận việc bên mua bảo hiểm đã được giải thích đầy đủ, hiểu rõ các nội dung khi ký kết hợp đồng.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: Đ.X

“Quy định “phải giải thích rõ và có bằng chứng xác nhận...” là chưa hợp lý, không khả thi và gây khó cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và người mua bảo hiểm, nhất là các hình thức bán bảo hiểm trực tuyến, các sản phẩm bảo hiểm đơn giản như bảo hiểm tai nạn, sức khỏe, du lịch, xe máy...”, ông Thanh trình bày báo cáo thẩm tra.

Cung cấp thông tin phải đảm bảo bí mật đời tư

Vấn đề đáng lưu ý nữa liên quan đến công khai thông tin. Dự thảo lần này bổ sung yêu cầu “công khai một cách toàn diện”, bao gồm thông tin định tính và định lượng theo định kỳ, thường xuyên, bất thường nhằm tăng cường tính minh bạch và cạnh tranh lành mạnh của thị trường. 

Dự thảo cũng bổ sung nội dung, nguyên tắc khuyến khích các doanh nghiệp bảo hiểm ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm; yêu cầu về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm, đối tượng và hình thức cung cấp dịch vụ bảo hiểm trên môi trường mạng

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị phải rà soát cho đảm bảo thống nhất với Luật Doanh nghiệp, Luật Chứng khoán, Luật Phá sản, Bộ luật Dân sự. 

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Đ.X

Ông Tùng đặc biệt lưu ý việc cung cấp thông tin cũng như cơ sở dữ liệu cung cấp ra. Theo ông, phải làm sao để đảm bảo không trái quy định, đảm bảo bí mật đời tư, thông tin cá nhân, gia đình.

“Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân nếu công khai phải được người đó đồng ý. Cung cấp thông tin gì, cho ai cần phải đảm bảo bí mật đời tư”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh cũng đề nghị rà soát lại các nội dung cho đảm bảo thống nhất với các luật khác. Điển hình, Bộ luật Dân sự, vấn đề hậu quả pháp lý khi ký kết hợp đồng bảo hiểm…

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, tư duy khi sửa luật này là có tạo ra “cú huých” cho thị trường phát triển hơn, chứ không phải chỉ sửa một số điểm bất cập. “Tư duy kiến tạo phát triển là phải xem xét thị trường kinh doanh bảo hiểm trong mối tương quan với thị trường chứng khoán và các thị trường khác", ông Huệ nêu rõ.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh: Đ.X

Giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, với quy định về công nghệ thông tin phải đúng theo quy định Luật An ninh mạng, đảm bảo bí mật cá nhân, bí mật đời tư.

Về vấn đề hợp đồng, ông Phớc tiếp thu các ý kiến và khẳng định sẽ quy định chặt chẽ theo hướng bảo vệ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm, doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm. “Các quy định về hợp đồng sẽ chặt chẽ, không gây khó khăn, thiệt thòi cho người tham gia bảo hiểm”, ông nói.

Theo chương trình, dự án luật này sẽ được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 2 dự kiến diễn ra cuối tháng 10 tới.