“Không vì tiến độ mà quyết định những cái không đúng với nguyên tắc, tiêu chí của Quốc hội”

Sáng 13/5, tiếp tục phiên họp thứ 11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về tờ trình của Chính phủ về dự kiến phương án phân bổ vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021 - 2025 và năm 2022 cho các bộ, ngành Trung ương và địa phương thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Làm rõ trách nhiệm vì sao chậm, ở đâu, bộ, ngành nào?

Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân bổ tổng số 100.000 tỷ đồng vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 cho các bộ, ngành, địa phương thuộc 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Cụ thể, phân bổ 95.000 tỷ đồng cho 3 chương trình, gồm: Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi 50.000 tỷ đồng; chương trình giảm nghèo bền vững 18.000 tỷ đồng; chương trình xây dựng nông thôn mới 27.000 tỷ đồng.

Còn lại 5.000 tỷ đồng thì đề xuất giao Chính phủ quyết định phân bổ chi tiết cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương sau khi hoàn thiện đủ hồ sơ pháp lý theo định.

Trong năm 2022, tổng nguồn vốn của 3 chương trình mục tiêu quốc gia là 34.049 tỷ đồng. Chính phủ đề xuất chỉ phân bổ 33.384 tỷ đồng kế hoạch vốn ngân sách Trung ương, còn lại 665 tỷ đồng giao Chính phủ quyết định.

Thẩm tra nội dung này, báo cáo của Ủy ban Tài chính Ngân sách nêu, nghị quyết của Quốc hội giao Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 1/3/2022. Tuy nhiên đến ngày 19/4/2022, Chính phủ mới có tờ trình là “quá chậm”.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường. Ảnh: Đ.X

“Sự chậm trễ này làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra của các chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt bố trí kế hoạch vốn sau gần 1,5 năm chưa được phân bổ cụ thể đến các bộ, ngành, địa phương gây lãng phí nguồn lực của quốc gia”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường nói.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ báo cáo làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc chậm triển khai các nghị quyết của Quốc hội. 

Về nội dung cụ thể, Ủy ban Tài chính Ngân sách cũng đề nghị, Chính phủ giải trình, làm rõ ý về việc phân bổ kế hoạch trung hạn 95.000 tỷ đồng cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Với số vốn chưa phân bổ 5.000 tỷ đồng thì hoàn thiện cơ sở pháp lý để sớm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Nêu ý kiến sau đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, các nghị quyết của Quốc hội với 3 chương trình mục tiêu quốc gia đã được ban hành cách đây 1,5 năm nhưng tới nay Chính phủ và các cơ quan, bộ, ngành vẫn loay hoay chưa giải ngân được.

“Chính phủ cần có báo cáo đánh giá giải trình nguyên nhân và trách nhiệm của các cơ quan liên quan liên quan việc này. Chậm ở đâu, bộ ngành nào, phải có báo cáo Quốc hội. Bây giờ không nói chung mà phải có địa chỉ”, ông Mẫn nói.

Chậm rồi thì phải làm nhanh, nhưng nhanh phải đúng nguyên tắc, tiêu chí

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, việc phân bổ chi tiết cho các dự án thuộc chương trình phải trọng tâm, trọng điểm tránh dàn trải. “Dự án có vài tỷ, vài chục tỷ thì không giải quyết vấn đề gì. Chỗ nào thực sự khó khăn, cần thiết phải đầu tư”, ông Trần Thanh Mẫn lưu ý.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Ảnh: Đ.X

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần quán triệt ý thức trách nhiệm của mình với việc thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia có ý nghĩa quan trọng này.

“Bây giờ trình chậm rồi thì phải làm nhanh, nhưng làm nhanh cũng phải đúng mục tiêu, nguyên tắc, tiêu chí, tiêu chuẩn mà Quốc hội đặt ra”, ông Vương Đình Huệ nêu rõ.

Với tinh thần đó, ông Huệ đề nghị Chính phủ trình để Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định số vốn 5.000 tỷ đồng. Ông cũng không đồng tình việc phân bổ 2.942 tỷ cho các bộ, cơ quan Trung ương thuộc chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi vì nội hàm chưa rõ và chưa được giải thích đầy đủ.

“Vốn chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi chủ yếu địa phương, còn các bộ, ngành thì chức năng quản lý Nhà nước đã được bố trí trong kinh phí chi thường xuyên, vốn đầu tư công cũng đã bố trí. Không thể lấy đầu tư công cho chương trình mục tiêu quốc gia này làm đầu tư công cho các bộ, ngành, trừ trường hợp đặc biệt”, ông Huệ phân tích.

Với phân bổ vốn chương trình giảm nghèo bền vững 18.000 tỷ, ông Huệ cũng đề nghị Chính phủ giải trình rõ vì sao việc phân bổ chỉ tập trung vào vào dự án 1 (hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo) và dự án 4 (phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững) trong khi có đến 7 tiểu dự án.

“Nếu chưa rõ cái này đề nghị để lại. Nếu không ai ký nghị quyết chứ tôi không ký nghị quyết đâu”, ông Vương Đình Huệ thẳng thắn nói và nhấn mạnh, “không vì tiến độ mà quyết định những cái không đúng với nguyên tắc, tiêu chí của Quốc hội thì ra Quốc hội sẽ bị phê bình là Ủy ban Thường vụ Quốc hội làm không hết trách nhiệm”.