Trước đó, từ tháng 10/2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành nghị quyết, nêu rõ: "Từ năm 2019, triển khai đồng bộ thu phí dịch vụ không dừng đối với tất cả các tuyến quốc lộ được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT trên cả nước". Nhưng đến nay yêu cầu này vẫn chưa được thực hiện xong.

Nhiều trạm thu phí chưa hoàn thành

Dự án thu phí tự động không dừng được thực hiện theo hình thức đối tác công tư (PPP).

Theo báo cáo, trên toàn quốc có 93 trạm thu phí trên các tuyến quốc lộ và cao tốc, trong đó Bộ Giao thông vận tải quản lý 74 trạm, UBND các tỉnh quản lý 19 trạm.

Tổng số trạm thuộc phạm vi dự án của giai đoạn 1 là 44 trạm, bao gồm 26 trạm trên quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và 18 trạm trên các tuyến cao tốc và các quốc lộ khác.

Với các trạm do Bộ quản lý, hiện đã lắp đặt, vận hành từ 2-6 làn ETC tại 39 trạm. 5 tuyến cao tốc do VEC quản lý chỉ có 1 tuỵến cao tốc cầu Giẽ - Ninh Bình đã lắp đặt thiết bị; 4 tuyến còn lại chưa thể triển khai thực hiện do vướng mắc về về nguồn vốn.

Với các trạm do địa phương quản lý thì có 6/19 trạm đã đầu tư và kết nối và dự án giai đoạn 1. Có 6 trạm đồng thuận kết nối với dự án giai đoạn 2 nên có thể vận hành ngay khi dự án giai đoạn 2 hoàn thành. 7/19 trạm còn lại, địa phương tự tổ chức thực hiện vẫn chưa hoàn thành.

Khẳng định các trạm ETC chậm tiến độ, Bộ trưởng cho biết, số lượng xe dán thẻ chưa đạt được như yêu cầu (mới có khoảng 800 - 900 nghìn xe) dẫn đến chưa phát huy được hiệu quả của hệ thống thu phí tự động không dừng đã lắp đặt.

Bên cạnh các nguyên nhân khách quan, báo cáo nêu một số nguyên nhân chủ quan, trong đó có quy định về trình tự, thủ tục triển khai lựa chọn nhà đầu tư dự án PPP rất phức tạp dẫn đến thời gian tổ chức lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án giai đoạn 2 mất rất nhiều thời gian (10 tháng).

Kinh nghiệm các cá nhân tham gia thực hiện, quản lý, giám sát dự án gần như chưa có nên trong quá trình triển khai thực hiện còn phát sinh các tồn tại, hạn chế làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án.

Phê bình nghiêm khắc và rút kinh nghiệm

“Nhận thức được trách nhiệm trong việc chậm tiến độ hệ thống thu phí tự động không dừng Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan đã nghiêm túc tổ chức kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan”, Bộ trưởng cho biết.

Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải “nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân để chậm tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động trong thời gian qua”.

Theo kết quả kiểm điểm của Bộ Giao thông Vận tải, 8 tập thể có liên quan đều nghiêm túc kiểm điểm, trong đó 4 đơn vị trực tiếp liên quan đến quá trình triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc và rút kinh nghiệm.

Về cá nhân, với vai trò lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện hệ thống thu phí tự động không dừng, Bộ trưởng và Thứ trưởng phụ trách dự án kiểm điểm “tự nhận hình thức nghiêm khắc phê bình, rút kinh nghiệm”.

30 cá nhân thuộc các cơ quan đơn vị có liên quan có bản kiểm điểm trách nhiệm liên quan đến việc chậm tiến độ. Trong đó có 9 cá nhân nhận hình thức rút kinh nghiệm. 6 cá nhân thuộc 4 đơn vị liên quan trực tiếp tới việc triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc, rút kinh nghiệm.

Báo cáo của Chính phủ đặt quyết tâm cơ bản hoàn thành hệ thống thu phí tự động không dừng trong năm 2020.

Hương Giang