Xây dựng Cảng HKQT Long Thành: Lấy tiền ở đâu?

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng cho biết, năm 2013, Cảng HKQT Tân Sơn Nhất đạt lưu lượng 20 triệu khách, dự kiến đến năm 2016 - 2017 sẽ đạt công suất thiết kế 25 triệu khách/năm và sẽ trở nên quá tải sau đó (dự kiến đến năm 2025 lượng hành khách là 40,4 triệu/năm). 

Do đó, Chính phủ cho rằng việc đầu tư xây dựng Cảng  HKQT Long Thành là cần thiết và cấp bách.

20 nghìn tỷ để giải phóng mặt bằng

“Đa số ý kiến tán thành với chủ trương đầu tư xây dựng Cảng HKQT Long Thành”, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Phúc cho biết quan điểm của Ủy ban.

Tuy vậy, Ủy ban Kinh tế đề nghị làm rõ hàng loạt vấn đề: “Việc xây dựng Cảng HKQT Long Thành với mục đích trở thành cảng hàng không trung chuyển của khu vực và quốc tế, vì nếu chỉ đơn thuần là để giảm tải cho Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất và đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng không trong tương lai thì hệ thống cảng hàng không hiện tại (7 cảng hàng không quốc tế) hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu”. 

“Có ý kiến cho rằng, chỉ cần mở rộng Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất (với tổng diện tích là 1.500 ha hiện tại) vẫn có thể nâng công

suất khai thác để đáp ứng nhu cầu vì các cảng hàng không trong khu vực với diện tích nhỏ hơn vẫn có thể phục vụ lượng khách rất lớn như: Cảng HKQT Chek Lap Kok (Hong Kong) chỉ với diện tích 1.255 ha có công suất đạt 50 triệu HK/năm, Cảng Hàng không Changi (Singapore) rộng 1.300 ha công suất đạt 42 triệu HK/năm”, ông Phúc nói

Nhưng điều khó nhất là vấn đề tiền đâu để đầu tư. “Đầu tư xây dựng Cảng HKQT Long Thành sử dụng một lượng lớn vốn ngân sách Nhà nước và vốn vay của các tổ chức quốc tế trong bối cảnh nợ công tăng nhanh và ngân sách khó khăn cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Ngoài ra, cũng cần đầu tư một lượng vốn rất lớn cho việc xây dựng hệ thống hạ tầng kết nối với Cảng HKQT Long Thành. Tuy nhiên, báo cáo chưa làm rõ khả năng huy động vốn”.

Một vấn đề khác, báo cáo nêu phương án giải phóng mặt bằng toàn bộ 5.000 ha trong giai đoạn 1 của dự án, chia làm 2 phân kỳ. Phân kỳ 1 là 2.565,4 ha trong hai năm 2014 - 2015, phân kỳ 2 là 2.434,6 ha trong giai đoạn 2015 - 2020. 

“Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng với kinh phí đền bù, hỗ trợ, tái định cư rất lớn dùng vốn ngân sách Nhà nước (khoảng 20.000 tỷ) lại thực hiện trong thời gian ngắn sẽ dẫn đến cân đối vốn rất khó khăn”, ông Phúc cho biết.

Huy động vốn như thế nào?

Ủy ban Kinh tế đề nghị làm rõ hơn trong cơ cấu nguồn vốn sử dụng nêu trên thì từng loại vốn cụ thể như thế nào, dự kiến vốn ngân sách Nhà nước và trái phiếu Chính phủ, vốn ODA cần huy động mỗi năm. 

Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn nhận định, phương án xây mới là hợp lý, nếu mở rộng Sân bay Tân Sơn Nhất chỉ có thể mở rộng đường băng còn hạ tầng sẽ rất khó khăn, không hợp lý. 

“Tôi lo vấn đề tiền, cần giải trình rõ để Quốc hội rõ, đền bù sao cho đầy đủ để dân không khiếu kiện”, Phó Chủ tịch Quốc hội nói và lưu ý thêm, cần nói rõ hơn, việc chọn địa điểm Long Thành có lợi thế gì, khả năng cạnh tranh với các nước khu vực, cũng như tính khả thi của dự án đến đâu.

Đồng quan điểm, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước cũng bày tỏ băn khăn, câu chuyện là vốn ở đâu - giai đoạn 1 chỉ tính riêng phần Nhà nước bỏ ra hơn 84 nghìn tỷ, vậy huy động ở đâu khi mà đến 2015 Quốc hội khóa sổ trái phiếu rồi. 

Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chính phủ cần nói rõ lấy tiền ở đâu? Hay Quốc hội phải ra một nghị quyết đặc biệt? Nếu không dự án có thể bị chậm, kéo dài. 

Quốc hội sẽ quyết định có đầu tư xây dựng Cảng  HKQT Long Thành hay không tại kỳ họp tháng 10 tới đây.

Thảo Nguyên