Sáng 11/3, tại phiên họp thứ 32 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng KTNN Hồ Đức Phớc phản biện lại thông tin 10 vụ doanh nghiệp kiện quyết định truy thu thuế dựa trên kết luận của KTNN thì cơ quan thuế thua cả 10 của Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng.

Theo ông Phớc, khi nghe thông tin này trên báo chí, ông đã “rất bất ngờ” nên đã yêu cầu Vụ Tổng hợp làm việc cụ thể với Tổng cục Thuế để xem tại sao doanh nghiệp kiện cơ quan thuế do kết luận của KTNN, mà KTNN lại không hề hay biết.

Tổng Kiểm toán cho hay, sau khi nghiên cứu 13 vụ doanh nghiệp kiện các cơ quan quản lý thuế, thì 1 vụ là Công ty Khai thác công trình 384 kiện Cục Thuế TP Hồ CHí Minh, toà đã bác đơn khiếu kiện, và giữ nguyên kết luận kiểm toán.

Vụ thứ 2 là vụ Công ty Kinh doanh tổng hợp Phú Hùng kiện Cục Thuế tỉnh Thanh Hóa. Trong vụ này, KTNN chỉ kiến nghị cơ quan quản lý thuế kiểm tra, thanh tra và xử lý theo quy định. Sau đó, Cục Thuế Thanh Hoá ra quyết định thanh tra và thanh tra thuế đã làm.

“Kết quả thanh tra thuế khiến doanh nghiệp không phục và doanh nghiệp kiện ra toà là kiện thanh tra thuế, chứ không phải kiện Kiểm toán”, ông Phớc giải thích.

11 vụ còn lại, theo ông Phớc, KTNN chỉ kiểm toán tại cơ quan thuế, chứ không trực tiếp đối chiếu với doanh nghiệp, mà chỉ kiến nghị cơ quan thuế kiểm tra làm rõ, xử lý.

“Nghĩa là các bằng chứng của kiểm toán không phải từ doanh nghiệp nên nói kết luận kiểm toán sai khiến doanh nghiệp kiện là hoàn toàn không đúng”, Tổng Kiểm toán phản biện.

Với trường hợp được Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng dẫn chứng cụ thể là vụ kiến nghị truy thu thuế Unilever, Tổng Kiếm toán giải thích, kết luận đầu tiên KTNN là đề nghị truy thu 882 tỷ đồng trên cơ sở kiểm tra hồ sơ tại cơ quan thuế. Sau đó, Unilever không cung cấp được bằng chứng và ủy quyền cho công ty kiểm toán quốc tế tư vấn về thuế.

“Chúng tôi đã mời cả công ty tư vấn, Unilever, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh và cả Tổng cục Thuế để đánh giá hồ sơ nhưng các bên không cung cấp được bằng chứng. Sau một thời gian rất dài, Unilever mới cung cấp hồ sơ bổ sung và 3 bên xác nhận lại số tiền thuế còn thiếu là 575 tỷ đồng. Doanh nghiệp chỉ chấp nhận 316 tỷ đồng, nhưng phần còn lại thì không cung cấp được bằng chứng”, ông Phớc cho biết.

Cũng theo Tổng KTNN, tại cuộc làm việc cuối cùng, doanh nghiệp đã xác nhận nộp 316 tỉ đồng, số còn lại bằng chứng doanh nghiệp cung cấp chưa rõ ràng và phải tiếp tục làm rõ.

“Nói như vậy để thấy kết luận của KTNN phải tâm phục khẩu phục và minh bạch”, ông Phớc nói thêm.

Với vụ truy thu thuế Sabeco, theo Tổng KTNN, từ khi phát hiện chuyển giá của doanh nghiệp này, KTNN đã kiến nghị và phối hợp với Thanh tra Chính phủ kiến nghị nộp 4.700 tỷ đồng và doanh nghiệp đã nộp vào ngân sách đầy đủ. Số còn lại là tiền phạt chậm nộp mà cơ quan thuế chưa phạt và bị “treo” lại.

Khi KTNN vào kiểm toán (thời điểm đó chưa bán cho Thái Lan) thì phát hiện khoản chưa chia 2.700 tỷ đồng nên kiểm toán yêu cầu phải chia khoản này. Tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông trước khi Sabeco được bán, cũng không đưa ra quyết định việc chia lại khoản lợi nhuận trước thuế này.

Sau đó Bộ Công Thương có văn bản giải trình, cho rằng đây là khoản dự phòng đề phòng việc Tổng cục thuế ra quyết định phạt chậm nộp của Sabeco hay không. Nếu phạt chậm nộp thì lấy khoản này để nộp.

“KTNN kết luận đúng và đầy đủ bằng chứng tại thời điểm kiểm toán chứ không có gì sai”, ông Hồ Đức Phớc khẳng định.

Trước đó, ngày 21/2, báo cáo giải trình tại phiên họp Uỷ ban Thường vụ Quốc hội liên quan đến Dự án Luật Quản lý thuế sửa đổi, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, từ năm 2013 - 2018, đã phát sinh 14 vụ kiện của doanh nghiệp theo kết luận của KTNN. Trong đó, xử 10 vụ thì cơ quan thuế thua cả 10, còn 3 vụ đang tiếp tục thụ lý và 1 vụ tạm dừng vì có tình tiết mới.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, bên cạnh trường hợp kiểm toán trực tiếp đối tượng nộp thuế, với trường hợp kiểm toán cơ quan thuế, thì cơ quan kiểm toán cũng phải có trách nhiệm, trích lục để cơ quan quản lý thuế căn cứ vào đó ra quyết định hành chính thu thuế. Hiện nay, thực tế nhiều trường hợp khi ra toà, cơ quan thuế đã thua kiện. Ông Dũng ví dụ 2 vụ việc Chính phủ đang giao Bộ Tài chính và các bộ, ngành xử lý hiện nay là Sabeco và Unilever.

Theo ông Dũng, kết luận của kiểm toán có 2 lần ra 2 số khác nhau. Unilever, lần đầu là 882,9 tỷ, lần 2 kết luận là 575,8 tỷ đồng, hiện đối tượng chỉ mới chấp nhận 316 tỷ đồng.

“Nếu cơ quan thuế quyết định truy thu hơn 800 tỷ đồng thì họ kiện, nhưng KTNN lại không chịu trách nhiệm. Dự thảo viết lại cũng được, nhưng tiếp thu ý kiến, phải rõ trách nhiệm, nếu không cơ quan thuế không giải trình được”, ông Dũng nói.

Hương Giang