Bộ trưởng Ngoại giao Hungary đón Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm dự hội nghị. (Ảnh: Thanh Hải/TTXVN)

- Xin Phó Thủ tướng cho biết những kết quả và ý nghĩa nổi bật của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Diễn đàn Hợp tác Á-Âu lần thứ 10, tổ chức từ ngày 6 đến ngày 7/6 tại Godollo, Hungary?

Phó Thủ tướng: Năm 2011 đánh dấu 15 năm hình thành và phát triển của Diễn đàn Hợp tác Á-Âu. Bước vào thập niên thứ hai của thế kỷ 21, thế giới nói chung và ASEM nói riêng phải xử lý hàng loạt các thách thức an ninh cả truyền thống và phi truyền thống phức tạp, đan xen nhau.

Đáp ứng mối quan tâm chung đó, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEM lần thứ 10 đã có các cuộc thảo luận sâu sắc về tình hình quốc tế và khu vực cũng như hợp tác ASEM, trong đó tập trung vào chủ đề bao trùm là “Hợp tác cùng ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống.” Với việc thông qua Tuyên bố Chủ tịch đề ra những định hướng lớn về phối hợp chính sách và phương hướng hợp tác, có thể nói rằng Hội nghị đã đạt được những kết quả quan trọng.

Một là, Hội nghị khẳng định nhận thức chung rằng, chưa bao giờ thế giới lại phải đối mặt cùng một lúc với nhiều thách thức toàn cầu truyền thống và phi truyền thống như hiện nay, tác động sâu sắc đến an ninh và phát triển của mỗi quốc gia và cả hai châu lục Á-Âu. Hội nghị đánh giá các vấn đề an ninh phi truyền thống đang diễn biến ngày càng khó lường, với quy mô, tần suất ngày càng gia tăng, tạo ra những hệ quả kinh tế-xã hội sâu rộng.

Hội nghị khẳng định quyết tâm chung triển khai những biện pháp đồng bộ ở cấp quốc gia, khu vực, liên khu vực và quốc tế nhằm giúp giảm thiểu và loại bỏ các nguy cơ tiềm ẩn có thể dẫn tới những cuộc khủng hoảng toàn cầu trong tương lai.

Nhiều thành viên nhấn mạnh cần tăng cường đóng góp của ASEM trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm nguồn cung lương thực an toàn và bền vững, sử dụng bền vững nguồn nước - đặc biệt là nguồn nước đi qua nhiều quốc gia, an toàn hạt nhân, an toàn và an ninh trên biển, an ninh năng lượng.

Thứ hai, hội nghị nhấn mạnh, trong bối cảnh phục hồi của kinh tế thế giới vẫn phải đương đầu với nhiều khó khăn và thách thức lớn, ASEM cần tiếp tục đóng góp thiết thực đối với các nỗ lực toàn cầu trong việc củng cố hệ thống thương mại đa phương, kết thúc Vòng đàm phán Doha với kết quả cân bằng và nhằm mục tiêu phát triển, cải tổ các thể chế tài chính toàn cầu như Ngân hàng thế giới và Quỹ Tiền tệ quốc tế theo hướng bảo đảm vai trò của các nền kinh tế mới nổi và các nước đang phát triển.

Đồng thời, các thành viên ASEM nhất trí tiếp tục cùng nỗ lực phục hồi kinh tế thông qua tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư giữa các thành viên, xóa đói giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội và thực hiện các Mục tiêu Thiên niên kỷ.

Thứ ba, Hội nghị lần này là mốc mới ghi nhận bước phát triển của Diễn đàn ASEM. Đây là Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên của 48 thành viên ASEM, sau đợt mở rộng lần thứ 3 tại Hội nghị Cấp cao ASEM 8 tháng 10 năm 2010.

Các thành viên thỏa thuận sẽ phối hợp chặt chẽ để bảo đảm thành công của Hội nghị Cấp cao ASEM lần thứ 9 sẽ tổ chức tại Lào tháng 11/2012, đồng thời thông qua nhiều sáng kiến và đề xuất mới trong các lĩnh vực lao động và việc làm, giáo dục, giao thông vận tải, quản lý bền vững nguồn nước và rừng, hợp tác tiểu vùng, hợp tác giữa các quốc gia ven sông Danube và Mekong… Đáng chú ý, lần đầu tiên các thành viên ASEM đã nhất trí thông qua việc thành lập “Nhóm hỗ trợ Chủ tịch Hội nghị ASEM” nhằm nâng cao hiệu quả điều phối hợp tác ASEM, đáp ứng với những đòi hỏi của tình hình mới.

- Xin Phó Thủ tướng cho biết Việt Nam, với vai trò là chủ nhà của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEM lần thứ 9 tại Hà Nội năm 2009 đã có những đóng góp gì vào thành công của Hội nghị lần này?

Phó Thủ tướng: Triển khai chủ trương “chủ động và tích cực hội nhập quốc tế” của Đại hội Đảng XI, chúng ta đã có nhiều đóng góp vào việc tăng cường hợp tác ASEM cũng như những nội dung quan trọng của Hội nghị. Với vai trò chủ nhà của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEM lần thứ 9, chúng ta là một trong các thành viên được mời phát biểu chính tại Lễ khai mạc và nhiều phiên thảo luận của Hội nghị lần này.

Chúng ta đã cùng các thành viên ASEAN khẳng định thêm vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, thể hiện rõ ở các nỗ lực mạnh mẽ xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác. Nhiều thành viên chia sẻ đề xuất của Việt Nam về những biện pháp củng cố hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực trước những diễn biến phức tạp gần đây, trong đó có việc bảo đảm an toàn và an ninh trên biển.

Chúng ta cũng đã đề xuất ASEM cần tăng cường hợp tác ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống, đặc biệt về dự báo biến đổi khí hậu và cảnh báo sớm thiên tai, cứu hộ cứu nạn, giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu đối với nông nghiệp và môi trường sinh thái, thiết lập mạng lưới thông tin và phối hợp để bảo đảm an toàn và an ninh trên biển, hỗ trợ hợp tác khu vực và tiểu vùng của các thành viên, nhất là các chương trình phát triển bền vững, xoá đói giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách phát triển…

Nhiều thành viên đánh giá cao đề xuất của chúng ta về tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm về quản lý, khai thác và sử dụng bền vững các con sông đi qua nhiều lãnh thổ, như sông Danube và sông Mekong, trên nguyên tắc bình đẳng giữa các quốc gia tiếp cận tài nguyên nước, cùng nhau hợp tác phát triển kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội, phòng chống bệnh tật cho người dân sinh sống ven sông. Hội nghị hoan nghênh và ủng hộ việc Việt Nam đăng cai “Hội nghị Bộ trưởng lao động và việc làm lần thứ 4” vào năm 2012.

- Được biết trong thời gian tham dự Hội nghị, Phó Thủ tướng đã có các cuộc tiếp xúc song phương với nhiều Trưởng đoàn thành viên ASEM. Xin Phó Thủ tướng cho biết kết quả các cuộc gặp này?

Phó Thủ tướng: Tại hội nghị, Đoàn ta đã có các cuộc trao đổi với nhiều Trưởng đoàn thành viên ASEM, trong đó có Đại diện cao cấp về chính sách đối ngoại và an ninh của Liên minh châu Âu, Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Bỉ và các Ngoại trưởng của nước chủ nhà Hungary, Nhật Bản, Indonesia và Singapore. Các cuộc tiếp xúc tập trung trao đổi các biện pháp thúc đẩy quan hệ song phương cũng như phối hợp về các vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm.

Các thành viên ASEM đều bày tỏ hài lòng về bước phát triển nhanh chóng trong quan hệ hữu nghị và hợp tác với Việt Nam, đánh giá cao vai trò và những đóng góp của Việt Nam trên cương vị là Chủ tịch ASEAN năm 2010 và chủ nhà của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEM lần thứ 9 năm 2009. Các thành viên nhất trí cần tăng cường các chuyến thăm và các cuộc tiếp xúc cấp cao, đẩy mạnh việc triển khai các thỏa thuận đã ký kết và các dự án viện trợ phát triển.

Các thành viên cũng thỏa thuận tiếp tục nỗ lực để sớm ký chính thức Hiệp định quan hệ hợp tác và đối tác toàn diện Việt Nam-EU, tích cực chuẩn bị cho việc khởi động đàm phán FTA Việt Nam-EU, và mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực. Các bên cũng nhất trí tiếp tục phối hợp lập trường chặt chẽ hơn trên các diễn đàn quốc tế và khu vực, chia sẻ quan ngại về những diễn biến phức tạp mới đây ở Biển Đông.

Các kết quả trên góp phần tích cực củng cố nền tảng quan hệ hợp tác dài hạn, cùng có lợi giữa ta với các đối tác ASEM.

(TTXVN/Vietnam+)