Quang cảnh hội nghị

Giới thiệu về những điểm mới của Luật Thanh tra năm 2010, Phó Tổng Thanh tra Trần Đức Lượng cho biết: Luật đã tập trung làm rõ địa vị pháp lý của các cơ quan thanh tra (CQTT), bảo đảm tăng tính tập trung, tính thống nhất trong chỉ đạo điều hành chung. Đồng thời, làm tăng tính chủ động, tính tự chịu trách nhiệm của các CQTT, bổ sung các qui định về việc theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận thanh tra; bổ sung những chế tài đối với người đi thanh tra, người chỉ đạo, người ra quyết định thanh tra, đối tượng thanh tra và các cơ quan liên quan.

Về mặt tổ chức, Luật Thanh tra 2004 chỉ qui định đến CQTT Nhà nước và tổ chức thanh tra nhân dân. Nay, Luật qui định rất cụ thể về cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. 

Về mặt chức năng, Luật Thanh tra 2004 và Luật Phòng, chống tham nhũng (PCTN) chưa đề cập đến chức năng quản lý Nhà nước về PCTN của CQTT. Nay, Luật qui định rất rõ, CQTT Nhà nước trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực hiện và giúp cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền thực hiện quản lý Nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và PCTN. Đây là nội dung rất quan trọng vì PCTN đã được xác định là một trong những công tác trọng tâm của Chính phủ và các cấp chính quyền trong những năm gần đây, nhưng chưa được đề cập đến trong các văn bản pháp luật.

Một nội dung cũng rất mới, đó là qui định hoạt động thanh tra không được trùng lắp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra. Ở đây được hiểu gồm các CQTT Nhà nước và cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. 

Qui định về cách phối hợp giữa các CQTT và các cơ quan liên quan cũng rất mới. Luật Thanh tra 2004 chỉ qui định CQTT phải phối hợp với các cơ quan liên quan mà không có qui định về chiều ngược lại. Luật lần này xác định rất rõ mối liên hệ và trách nhiệm của các cơ quan liên quan.

Ngoài ra, Luật Thanh tra 2010 cũng bổ sung các quy định về công khai các kế hoạch thanh tra, kết luận thanh tra để tăng cường tính minh bạch trong hoạt động thanh tra, tạo cơ sở cho việc kiểm tra, giám sát của các cơ quan Nhà nước cũng như của các tổ chức, của xã hội và của nhân dân, tăng cường kỷ cương trong việc thực hiện kết luận thanh tra, đồng thời để bảo đảm sự phù hợp với quy định của Luật PCTN.

Một điểm mới quan trọng nữa được Phó Tổng Thanh tra Trần Đức Lượng nhấn mạnh là, theo quy định của Luật Thanh tra 2010, thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước chỉ được ra quyết định thanh tra trong những vụ việc phức tạp, liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp... còn lại quyết định thanh tra chủ yếu do thủ trưởng CQTT ban hành. Quy định này đề cao và tăng cường tính tích cực, chủ động theo chức năng của các CQTT Nhà nước. Luật Thanh tra lần này cũng bổ sung các quy định về thanh tra doanh nghiệp, theo Phó Tổng Thanh tra đây là một bước để chuẩn bị luật hóa khái niệm về thanh tra kinh tế - xã hội do trước đây khái niệm “thanh tra kinh tế - xã hội” chưa có trong văn bản pháp luật.

Luật Thanh tra có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2011. Hiện nay, TTCP đang khẩn trương soạn thảo nghị định hướng dẫn thi hành Luật Thanh tra.

Khánh Linh