Ông Trần Văn Long (Viện Khoa học thanh tra, Thanh tra Chính phủ) cho biết, cách hiểu về xã hội dân sự ở Việt Nam còn hẹp so với thế giới, bao gồm hệ thống Mặt trận Tổ quốc, giới doanh nghiệp, báo chí, Ban Thanh tra nhân dân các cấp và công dân nói chung.

Bên cạnh đó, còn nhiều tổ chức cấu thành của xã hội như các tổ chức phi Chính phủ, các đoàn thể xã hội, các tổ chức cộng đồng… cũng có vai trò quan trọng trong công tác này.

Tuy nhiên, ông Lê Quang Bình, Chủ tịch Nhóm Công tác về sự tham gia của người dân chia sẻ, các tổ chức này chưa được quy định chi tiết trong các văn bản pháp luật hiện hành, hay nói cách khác là chưa được pháp luật thừa nhận.

Tổ chức Hướng tới Minh bạch (TT) cho biết, đã tiến hành nhiều khảo sát, điều tra về tình hình tham nhũng trong khu vực dịch vụ công, trong lĩnh vực lâm nghiệp, các dự án tăng cường tính liêm chính cho thanh niên, tính minh bạch trong khu vực tư, cũng như giới thiệu kinh nghiệm PCTN quốc tế vào Việt Nam và tham gia các cuộc đối thoại chống tham nhũng.

Theo bà Đào Thị Nga, quyền Giám đốc TT, thời gian tới đây, TT sẽ giới thiệu mô hình “chính quyền minh bạch cấp địa phương” của Slovakia cho Việt Nam và tiến hành thử nghiệm mô hình trung tâm tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho các nạn nhân, nhân chứng và người tố cáo tham nhũng, đã được áp dụng thành công ở hơn 55 nước trên thế giới.
 

Toàn cảnh hội thảo

Tổ chức Live&Learn từ năm 2009 đã triển khai Dự án “Xã hội minh bạch và bền vững trong tay thế hệ trẻ”, nhắm đến đối tượng là giới trẻ để xây dựng một xã hội minh bạch và bền vững. Dự án đã thu hút nhiều bạn trẻ vào các cuộc đối thoại, biến tham nhũng từ một chủ đề "to” thành một nhận thức thiết thân, khuyến khích họ chủ động xác định lập trường và thái độ trước tham nhũng, đặc biệt là tham nhũng vặt ngay trong môi trường học đường.

Viện Tư vấn phát triển (CODE) lại đi vào lĩnh vực khai khoáng và bước đầu đã có đề xuất thiết thực tới các cơ quan quản lý Nhà nước nhằm tăng cường minh bạch trong ngành công nghiệp khai khoáng với hy vọng Việt Nam sẽ sớm tham gia sáng kiến toàn cầu này.

Các tổ chức phi Chính phủ tham gia vào lĩnh vực PCTN đều khẳng định, những hoạt động của họ được ghi nhận và ít nhiều thay đổi nhận thức của người tham gia về PCTN.

Ông Phạm Quang Tú, Viện phó Viện CODE mong muốn "có một cơ chế để Nhà nước, chính quyền phản hồi những ý kiến đóng góp mang tính phản biện của các tổ chức phi Chính phủ nói riêng và xã hội dân sự nói chung".

Tại hội thảo, các đại biểu tham dự đều nhấn mạnh, nguy cơ tham nhũng đang đặt ra những thách thức lớn cho Việt Nam và muốn PCTN hiệu quả thì cần có sự vào cuộc quyết liệt của toàn dân. Tuy nhiên, lực lượng này vẫn chưa có thể thúc giục chính quyền và tạo ra những thay đổi trong chính sách.

Các đại biểu cho rằng, các tổ chức phi Chính phủ cần phải đi sâu vào nội dung cụ thể trong PCTN, chủ động, mạnh dạn đưa ra những khuyến nghị chính sách nhằm hoàn thiện luật pháp về PCTN. Bên cạnh đó, có những hành động để nâng cao nhận thức cho nhân dân, giúp người dân hoàn thiện nhận thức và thái độ PCTN.

Hồng Hà