Nếu các giải pháp về quản lý hộp đen được triển khai đồng bộ, sẽ hết cảnh xe khách bắt, trả khách vô tội vạ như thế này. Ảnh: Hữu Oanh

Mức phạt được quy định khá nghiêm

Theo quy định tại Thông tư 55 của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) có  hiệu lực từ ngày 1/4/2014, các doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải sẽ bị đình chỉ khai thác tuyến cố định và thu hồi văn bản chấp thuận khai thác tuyến từ 1/3 tháng khi: Thực hiện dưới 70% số chuyến xe theo biểu đồ chạy xe đã được phê duyệt trong 1 tháng; không cung cấp hoặc cung cấp sai lệch các thông tin bắt buộc theo quy định từ thiết bị GPS.

Mức phạt tương tự cũng được áp dụng với các trường hợp khi trích xuất dữ liệu từ thiết bị GPS của toàn bộ các xe thực hiện khai thác trên tuyến trong vòng 3 tháng liên tục cho thấy có từ 5% trở lên số lượng lượt xe hoạt động trên tuyến, người lái vi phạm hành trình hoặc có từ 20% trở lên số lượng lượt xe hoạt động trên tuyến người lái xe vi phạm quy định về tốc độ hoặc vi phạm đón khách, trả khách không đúng nơi quy định...

Các xe chở khách du lịch, xe hợp đồng, chở hàng hóa bằng container khi trích xuất dữ liệu từ hộp đen cho thấy trong 1 tháng có từ 20% số chuyến xe vi phạm quy định về tốc độ trở lên hoặc có từ 10% số chuyến xe có lái xe vi phạm quy định về thời gian lái xe trở lên cũng bị xem xét thu hồi biển hiệu, phù hiệu 1 tháng.

Các chuyên gia đánh giá, mức phạt được quy định như trên là khá nghiêm, sẽ góp phần đắc lực vào việc theo dõi, quản lý đối với các phương tiện vận tải trong thời gian tới.

Quy định là khá nghiêm nhưng lực lượng chức năng chưa thể xử phạt rộng rãi với vi phạm từ theo dõi hộp đen. Ảnh: H.O

Chưa đủ dữ liệu và chưa được xử lý "rộng"

Tổng cục ĐBVN cho biết, từ 1/3/2014, dữ liệu của toàn bộ hộp đen do đơn vị lắp đặt trên các phương tiện vận tải sẽ phải truyền liên tục về máy chủ của Tổng cục ĐBVN. Sau đó, máy chủ sẽ tiếp tục xử lý và tổng hợp thông tin. Mỗi phương tiện chạy trên đường có lắp thiết bị GPS sẽ được giám sát liên tục bằng một biểu đồ riêng, thể hiện rõ 5 thông tin trong toàn bộ thời gian thiết bị hoạt động (gồm: Tốc độ chạy xe, thời gian làm việc của lái xe, hành trình xe, số lần đóng mở cửa xe, thời gian và số lần dừng đỗ xe).

Theo thống kê, hiện có khoảng gần 49.000 các loại xe ô tô chở khách chạy tuyến cố định, xe chở khách theo hợp đồng, xe du lịch, xe buýt, xe chở container thuộc diện phải gắn thiết bị GPS theo quy định. Và như vậy, về lý thuyết, toàn bộ hoạt động của các phương tiện vận tải sẽ cơ bản được theo dõi, tổng hợp thông tin từ hệ thống Trung tâm Dữ liệu GPS của Tổng cục ĐBVN quản lý. Đây là cơ sở để xử phạt những vi phạm.

Thế nhưng, tính đến cuối tháng 2/2014 mới có khoảng 30% các địa phương truyền dữ liệu về. Trong khi đó, hiện sever máy chủ của Tổng cục ĐBVN do thiếu kinh phí nên vẫn là máy đi thuê. Cơ quan này đang đề nghị Bộ GTVT cấp kinh phí đầu tư hệ thống máy chủ để đảm bảo tính khách quan cao hơn.

Thêm vào đó, "mặc dù Nghị định 171 của Chính phủ cũng đã có quy định xử phạt liên quan tới thiết bị GPS, song hiện bước đầu, việc khai thác thông tin từ thiết bị này chỉ nhằm giúp doanh nghiệp vận tải quản lý lái xe, phương tiện, giúp cơ quan chức năng giám sát doanh nghiệp. Việc xử lý cũng chỉ dừng lại ở phạm vi nội bộ" - lãnh đạo Tổng cục ĐBVN cho biết.

Chưa kể, theo kết quả thanh tra, kiểm tra thì thiết bị GPS cũng còn không ít tồn tại như: Không trích xuất được dữ liệu, không có đầy đủ bộ phận như quy định, thiết bị GPS không đạt chuẩn… Do đó, muốn quản lý tốt, nhiệm vụ của Tổng cục ĐBVN và các Sở GTVT phải chỉ đạo, đôn đốc việc khắc phục từ thiết bị hộp đen trước. 

Hữu Oanh