Sông Ka Long là tuyến đường thủy nội địa quốc gia, có chiều dài 17km, điểm đầu là từ cầu Ka Long, TP Móng Cái, điểm cuối là vị trí đèn Vạn Tâm gần đảo Vĩnh Thực. Hiện luồng tuyến chạy tàu do Cục Đường thủy nội địa Việt Nam quản lý, còn hệ thống cảng, bến hàng hóa lại do cơ quan cảng vụ địa phương quản. Từ đầu năm đến nay, tình hình trật tự an toàn giao thông trên sông Móng Cái rất phức tạp, thường xuyên xảy ra tình trạng ùn tắc giao thông cục bộ và va chạm giữa các phương tiện, nhất là đoạn từ cầu Ka Long đến Thác Hạn, ô nhiễm môi trường, làm hư hại công trình thuộc kết cấu hạ tầng giao thông đường thủy.

Thống kê của Cty Cổ phần Quản lý đường sông số 3 (đơn vị quản lý tuyến), từ năm 2010 đến nay, tháng nào trên tuyến này cũng xảy ra 10 - 15 ngày ùn tắc giao thông. Tình trạng ùn tắc trầm trọng nhất là khi có nhiều tàu chở container, sà lan tự vào bốc xếp hàng.

Theo ông Nguyễn Hoài Nhơn, Phó Giám đốc Cty Cổ phần Quản lý đường sông số 3, nguyên nhân khách quan dẫn đến thực trạng này là sông Móng Cái có chiều dài ngắn, luồng tuyến chỉ đạt cấp IV (đáp ứng phương tiện dưới 100 tấn); mùa mưa lượng nước từ thượng nguồn đổ về lớn làm dòng sông bị bồi lắng; trong khi mật độ phương tiện quá lớn và hoạt động tập trung. Song cũng thấy rằng, nguyên nhân chủ quan là do trên tuyến này có tới khoảng 2.000 chiếc đò chở hàng, chủ yếu là loại trọng tải từ 10 - 20 tấn hoạt động, đậu đỗ lấn chiếm hết luồng; và có tới 15 cảng bến hàng hóa, nhưng chỉ trong đoạn 3km từ khu vực cầu Ka Long đến Thác Hàn lại tập trung tới 12 cảng, bến ở cả hai bên bờ, với hoạt động bốc xếp chồng lên luồng chạy tàu.

Mặt khác, từ đầu năm 2010 đến nay, khi tuyến quốc lộ 18 trong thời gian nâng cấp, sửa chữa, có khoảng 300 chiếc tàu chở hàng khô thông thường, có trọng tải vài trăm tấn, được hoán cải thành chở container xuất hiện trên tuyến, gây áp lực lên luồng sông Móng Cái. Luồng nhỏ, tàu chở container nhiều, đường ra vào lại độc đạo nên các tàu đậu đỗ chuyển tải hàng ngay trên luồng, kéo theo ùn tắc và va chạm giao thông.

Sự xuất hiện của những chiếc tàu chở container được hoán cải (từ tàu chở như than, xi măng, cát, sỏi…) bằng cách nâng cao buồng lái thêm 2 - 3m, không chỉ gây ùn tắc mà còn gây ra các vụ tai nạn đâm đổ cột báo hiệu đường thủy, hoặc tự chìm đắm. Từ năm 2010 đến nay, ước tính loại phương tiện này đã đâm va làm mất 2 phao giới hạn luồng, 3 báo hiệu vật chướng ngại, phá hỏng 8 đèn báo hiệu đêm, 10 ắc quy, 6 cột thép…

 Trước tình trạng này, được biết Phòng Cảnh sát đường thủy, Công an tỉnh Quảng Ninh từng nhiều lần có văn bản kiến nghị cơ quan quản lý phương tiện khắc phục việc phần lớn tàu hoán cải chở container đều không bảo đảm độ cân bằng và tầm nhìn người lái (về phía trước, hai bên mạn); và container xếp trên mặt sàn tàu nhưng lại không có giá đỡ cố định để chống xô lệch khi gặp sóng gió, dẫn đến tàu dễ bị nghiêng lệch, tự gây tai nạn.

Nam San