CTCP May xuất khẩu Sông Đà, đơn vị còn nợ đọng BHXH trên 4,605 tỷ đồng. Ảnh: Đức Long

Theo số liệu do ông Nguyễn Mạnh Cường, Trưởng phòng thu BHXH Hòa Bình cung cấp, năm 2014, nợ đọng tiền BHXH trên địa bàn tỉnh còn 5,9%, giảm 0,9% so với năm 2014. Tuy nhiên, số đơn vị nợ đọng với thời gian kéo dài, trong nhiều tháng, nhiều năm vẫn còn 162/419 đơn vị, với số tiền là 51.714.254.088/68.767.849.413 đồng. Số đơn vị nợ đọng BHXH chủ yếu là DN, chiếm trên 63,427 tỷ đồng.

Công ty Cổ phần (CTCP) May xuất khẩu Sông Đà (phường Tân Thịnh, TP Hòa Bình) có 287 lao động, mỗi tháng phải đóng trên 308 triệu đồng BHXH. Tuy nhiên, đến hết tháng 2/2015, CTCP May xuất khẩu Sông Đà còn nợ đọng BHXH 17 tháng với số tiền là 4.603.172.974 đồng.

Ông Cường cho biết: CTCP May xuất khẩu Sông Đà là một trong những đơn vị đang hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhưng cố tình trốn, chây ì không đóng BHXH, dẫn đến nợ đọng kéo dài. Đây cũng là hành vi cố tình chiếm dụng tiền BHXH để kinh doanh. Hậu quả là, hơn 1 năm nay (9/2013 - 3/2015), gần 300 lao động, phần đông là lao động nữ, gặp nhiều khó khăn khi ốm đau, thai sản, một số công nhân muốn chuyển sang đơn vị khác nhưng không chuyển được.

Cty Liên doanh Chế biến Nông lâm sản xuất khẩu Hữu Nghị có 28 lao động, nhưng đã 36 tháng không đóng BHXH, số tiền nợ hơn 1 tỷ đồng.

CTCP Sông Đà 12 (tầng 12, nhà A, tòa nhà Sông Đà, đường Phạm Hùng, phường Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) đã 33 tháng không đóng BHXH số tiền trên 4,265 tỷ đồng.

Kỷ lục về nợ đọng BHXH phải kể đến Xí nghiệp Sông Đà 12-11 - Chi nhánh CTCP Sông Đà 12 tại Hà Nội, đã 50 tháng không đóng BHXH, số tiền gần 2 tỷ đồng.

Chi nhánh CTCP SOMECO Sông Đà tại miền Bắc còn 38 tháng chưa đóng BHXH cho người lao động với số tiền trên 10,213 tỷ đồng.

CTCP Xây dựng 565 có 152 lao động nhưng đã 33 tháng không đóng BHXH, số tiền đọng là 5,174 tỷ đồng...

Ngoài ra, còn hàng chục đơn vị, DN nợ đọng BHXH 30 - 40 tháng với số tiền, ít thì 1 tỷ đồng, nhiều thì 3 - 4 tỷ đồng.

Những đơn vị nợ đọng kéo dài với số tiền lớn, có phải do khó khăn trong sản xuất kinh doanh? Ông Nguyễn Mạnh Cường khẳng định không hoàn toàn gặp khó khăn. Ngược lại, nhiều DN vẫn hoạt động rất hiệu quả, đời sống sinh hoạt của lãnh đạo Cty rất đàng hoàng. Họ rất hiểu trách nhiệm và quyền lợi tham gia BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) cho người lao động nhưng lại cố tình không đóng.

“Lãnh đạo các đơn vị đó cố tình bỏ rơi, bỏ quên quyền lợi cơ bản về BHXH, BHYT của người lao động. Cố tình chiếm dụng quỹ BHXH, BHYT. Trong khi đó, người lao động do chưa hiểu hết, hiểu rõ quyền lợi khi tham gia BHXH, BHYT, hoặc biết nhưng vì mưu cầu việc làm nên "làm ngơ". Mặt khác, hoạt động của tổ chức công đoàn cơ sở chưa thật hiệu quả, chưa làm tốt chức năng đại diện, bảo vệ quyền lợi của người lao động”, ông Nguyễn Mạnh Cường nói.

Tháng 9/2014, BHXH Hòa Bình đã phối hợp với Công an tỉnh thành lập đoàn kiểm tra liên ngành thực hiện kiểm tra và đôn đốc thu BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp tại 69 đơn vị. Ngay sau khi nhận được lịch kiểm tra, 21/69 đơn vị đã tự nguyện chấp hành nộp số tiền nợ đọng BHXH vào tài khoản chuyên thu của BHXH với số tiền trên 4,715 tỷ đồng. Kết quả trên cho thấy, những đơn vị có nợ đọng BHXH không phải không có tiền để nộp, mà cái chính là người sử dụng lao động không muốn nộp.

Giải quyết nợ đọng BHXH ở Hòa Bình là bài toán nan giải. Ông Lưu Viết Tĩnh, Giám đốc BHXH Hòa Bình cho biết: Nguyên nhân chính vẫn còn tình trạng nợ đọng BHXH là do cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ. Chẳng hạn, quy định mức lãi suất chậm đóng BHXH thấp hơn mức lãi suất vay ngân hàng, đã vô tình khuyến khích DN cố tình nợ BHXH để chiếm dụng quỹ BHXH. Nguyên nhân nữa là, chế tài xử phạt chưa đủ mạnh, trong khi đó, cơ quan BHXH lại không được quyền xử phạt, nên hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, xử lý không cao.

Để đảm bảo quyền và lợi ích cơ bản của người lao động, đồng thời bảo đảm tính bình đẳng về chính sách BHXH, BHYT trong cơ chế thị trường, BHXH Hòa Bình sẽ tăng cường các giải pháp, phối hợp với lực lượng công an, công đoàn, kiểm tra và đôn đốc thu BHXH, BHYT, cùng với sự vào cuộc của các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là tổ chức công đoàn các cấp, làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về quyền lợi và nghĩa vụ tham gia BHXH, BHYT cho người lao động. “BHXH Hòa Bình sẽ làm "rắn" hơn, khởi kiện ra tòa án với những đơn vị cố tình chây ì, trốn tránh nộp BHXH, BHYT, chiếm dụng quỹ BHXH”, lãnh đạo BHXH Hòa Bình nhấn mạnh.

Đức Long