Theo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2015 phát triển ổn định, đạt kết quả tích cực trên nhiều lĩnh vực. Tăng trưởng GDP quý sau cao hơn quý trước và 6 tháng đầu năm đạt mức 6,28%, cao nhất so với cùng kỳ 5 năm trở lại đây. Số doanh nghiệp (DN) và vốn đăng ký thành lập mới tăng cao, số DN gặp khó khăn, tạm ngừng hoạt động và giải thể đều giảm so với cùng kỳ. Dự báo trong giai đoạn 2015 - 2017, chỉ số giá tiêu dùng tăng khoảng 5%/năm; tăng trưởng kinh tế khoảng 6,5%/năm; năng suất lao động xã hội tăng khoảng 3 - 3,5%/năm.

Bên cạnh đó, báo cáo của các cấp công đoàn cho thấy, năm 2015 có 85 - 90% số DN (có công đoàn) thuộc diện đã điều chỉnh tiền lương tối thiểu vùng trong năm 2015. Dù tỉ lệ tăng tiền lương tối thiểu vùng năm 2015 bình quân là 14,3% nhưng tỉ lệ tăng lương thực tế của người lao động trong các DN mới đạt khoảng 12% và không gây đột biến về chi phí cho các DN. Các DN Nhà nước đã trả lương cho người lao động cao hơn mức lương tối thiểu. Khoảng 70 - 80% số người lao động tại các DN FDI được điều chỉnh lương tối thiểu tăng từ 250.000 - 400.000 đồng. Qua khảo sát tại 60 DN cho thấy, các DN (nhất là DN FDI hạch toán từ công ty mẹ ở nước ngoài) việc tăng lương tối thiểu năm 2015 không ảnh hưởng nhiều đến sản xuất kinh doanh và các công ty này sẽ chấp hành nghiêm nếu Nhà nước điều chỉnh lương tối thiểu vùng năm 2016.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhận định, với mức tăng lương tối thiểu năm 2015 là 14,3% (trung bình 3.817.000 đồng/người/tháng) vẫn chưa bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động (mới đáp ứng 78 - 83%). Do đó, việc điều chỉnh lương tối thiểu giúp người lao động, nhất là DN khu vực tư nhân và FDI được hưởng lợi, góp phần ổn định cuộc sống, tăng năng suất lao động và đảm bảo an sinh xã hội.

Chính vì vậy, mức lương tối thiểu vùng năm 2016 được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề xuất tăng từ 350.000 - 550.000 đồng/tháng. Cụ thể: Vùng 1 tăng 550.000 đồng, từ 3,1 triệu đồng lên 3,65 triệu đồng. Vùng 2, từ 2,75 triệu đồng lên 3,2 triệu đồng (tăng 450.000 đồng); vùng 3, tăng 400.000 đồng, từ 2,4 triệu tăng lên 2,8 triệu đồng; vùng 4 từ 2,15 triệu đồng lên 2,5 triệu đồng (tăng 350.000 đồng). Theo tính toán, mức tăng kể trên tương ứng khoảng 16,28 - 17,74%, đáp ứng được khoảng 87 - 89% nhu cầu sống tối thiểu của người lao động.

Ngoài ra, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng đề xuất mức tăng lương cho năm 2017 từ 500.000 - 650.000 đồng so với năm 2016, tùy theo vùng, tương đương tăng bình quân hơn 19%. Cụ thể: Mức lương tối thiểu vùng 1 sẽ là 4,3 triệu đồng; vùng 2 là 3,8 triệu đồng; vùng 3 là 3,35 triệu đồng; vùng 4 là 3 triệu đồng.

Ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, việc tăng lương tối thiểu vùng dựa vào nguyên tắc xác định như sau: Căn cứ vào quy định của pháp luật để điều chỉnh: Điều 91 của Bộ luật Lao động quy định, mức lương tối thiểu vùng được điều chỉnh căn cứ vào nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ; điều kiện kinh tế - xã hội và mức tiền lương trên thị trường lao động. Tăng thêm ở mức hợp lý để thực hiện lộ trình đến năm 2017, mức lương tối thiểu phải bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ.

Cũng theo đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, theo Điều 89, Luật Bảo hiểm xã hội 2014, từ đầu năm 2018 trở đi, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của người lao động là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động. Do đó, lộ trình tăng mức lương tối thiểu mà Tổng Liên đoàn Lao động đưa ra sẽ tránh gây đột biến về chi phí của doanh nghiệp nhưng phải bù đủ trượt giá (dự kiến khoảng 5%/năm); tăng theo mức tăng năng suất lao động khoảng 3 - 3,5%/năm để cải thiện tiền lương của người lao động.

Ngọc Diệp