D.A Phát triển Toàn diện kinh tế - xã hội TP Thanh Hóa đang bị chậm tiến độ so với kế hoạch. Ảnh: Văn Thanh

>> Kỳ II: Công sở dang dở, trường học bỏ hoang
>> Kỳ I: Công trình nước sinh hoạt “đắp chiếu”

Hiện nay, tiến độ D.A 11 gói thầu xây lắp và mua sắm có giá trị 806,2 tỷ đồng, chủ yếu là đấu thầu quốc tế, nhà thầu trúng thầu tư vấn giám sát là SKM (Cty tư vấn của Australia). Gói thầu khởi công sớm nhất tháng 11/2012, gói thầu dự kiến hoàn thành muộn nhất 15/12/2014, khối lượng thực hiện 476,5 tỷ đồng (đạt 59,1% tổng mức đầu tư), giải ngân 346 tỷ đồng (đạt 43% tổng mức đầu tư)…

Được biết, thời kỳ đầu, do đấu thầu quốc tế, Ban Quản lý (BQL) D.A còn lúng túng về thủ tục. Thêm vào đó, do khối lượng giải phóng mặt bằng (GPMB) lớn (707 hộ bị ảnh hưởng, diện tích bị thu hồi đất 48,8ha) nên tiến độ chậm đã bị ADB báo động khả năng rút vốn của D.A. Tuy nhiên, từ đầu năm 2013, do có sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, TP Thanh Hóa nên công tác GPMB đã có chuyển biến và D.A được ADB xếp loại khá về tiến độ.

Bên cạnh những thuận lợi, việc thi công hệ thống thoát nước nội đô (15 tuyến), hệ thống cấp nước nội đô (13 tuyến), hệ thống cấp nước dọc đường vành đai (5 tuyến), hệ thống cống bao đặt sâu dưới hệ thống thoát nước chung của TP Thanh Hóa để thu gom nước thải về nhà máy xử lý nước thải, cao độ đặt ống cống sâu hơn so với mặt đường từ 1,5 - 5m còn gặp nhiều khó khăn. Việc bố trí hệ thống đường ống thoát nước thải giữa lòng đường các tuyến phố thi công rất khó khăn vì mặt bằng chật hẹp, ảnh hưởng đến giao thông, môi trường đô thị và sinh hoạt bình thường của nhân dân trên các tuyến phố. Quá trình thi công cũng đã ảnh hưởng đến các công trình kiến trúc lân cận (nứt nhà dân), buộc phải bồi thường, chuyển tuyến hoặc điều chỉnh kết cấu vật liệu.

Theo UBND tỉnh Thanh Hóa, để xảy ra yếu kém này là do quy hoạch, bố trí các công trình, nhà thầu thi công chưa thực hiện đầy đủ công tác đảm bảo an toàn giao thông, vệ sinh môi trường trên các tuyến phố, việc hoàn trả mặt bằng đường thi công còn chậm, phần nào ảnh hưởng đến giao thông và sinh hoạt của nhân dân trong vùng D.A. BQL D.A còn thiếu cương quyết trong việc đôn đốc, chỉ đạo các nhà thầu thực hiện các biện pháp thi công hạn chế những tác động xấu đến sinh hoạt của nhà dân trong vùng D.A.

Bên cạnh đó, đối với D.A sử dụng vốn vay của Chính phủ Hàn Quốc, về tiến độ đến nay giá trị gói thầu 674,6 tỷ đồng, khởi công 31/12/2012, thời gian hoàn thành đã gia hạn 31/10/2014. Khối lượng thực hiện đến nay 334,3 tỷ đồng. Tiến độ thi công tuyến đường vành đai bị chậm so với kế hoạch. Nguyên nhân là do công tác GPMB thực hiện chậm do khối lượng lớn, số hộ bị ảnh hưởng nhiều (trong đó có 82 hộ phải tái định cư, diện tích đất bị thu hồi 43,4 ha) nên bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công chậm so với kế hoạch. Nhiều đoạn tuyến không có đường vào thi công như đoạn đầu tuyến tại xã Quảng Hưng, đoạn cuối tuyến tại nút giao Nguyễn Trãi, phường Tân Sơn.

Ngoài ra, nhà thầu Kukdong gặp khó khăn về tài chính, toàn bộ các hoạt động của Kukdong tại Thanh Hóa đều có sự kiểm soát và phê duyệt của tòa án tại Hàn Quốc, dẫn đến chậm trễ trong việc lựa chọn thầu phụ và giải ngân cho D.A. Các nhà thầu phụ Việt Nam đã giảm giá với tỷ lệ lớn từ 20 - 30% để trúng thầu phụ với Kukdong, cộng với giảm giá với Kukdong khi đấu thầu quốc tế nên đơn giá thấp, nhà thầu phụ bị thua lỗ kéo dài làm chậm tiến độ thực hiện D.A. Việc tạm ứng 30% giá trị hợp đồng nhà thầu đã cam kết không tính trượt giá đối với khối lượng tạm ứng, nhưng đến nay, do khó khăn về tài chính nên nhà thầu nhiều lần đề nghị được thanh toán trượt giá cho khối lượng tạm ứng theo quy định của pháp luật và được nhà tài trợ Ngân hàng Keximbank chấp thuận. Tuy nhiên, về phía tỉnh Thanh Hóa chưa chấp thuận thanh toán trượt giá cho khối lượng tạm ứng nên nhà thầu cũng gặp khó khăn, ảnh hưởng đến tiến độ thi công.

Theo giải trình của UBND tỉnh Thanh Hóa, trách nhiệm để D.A phát triển toàn diện kinh tế xã hội TP Thanh Hóa chậm tiến độ so với kế hoạch, ngoài nguyên nhân khách quan còn có nguyên nhân chủ quan thuộc trách nhiệm của chủ đầu tư do không lường hết tính chất phức tạp của D.A nên đưa kế hoạch tiến độ chưa hợp lý. Lựa chọn nhà thầu Kukdong năng lực tài chính yếu, giải quyết các vấn đề phát sinh trong triển khai hợp đồng với nhà thầu còn chậm. Ban GPMB và Tái định cư TP Thanh Hóa là đơn vị chịu trách nhiệm trong GPMB nhưng chưa kịp thời giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quá trình kiểm kê, bồi thường, GPMB, chậm bố trí, xây dựng các khu tái định cư cũng là nguyên nhân dẫn đến tiến độ D.A chậm.

Để đẩy nhanh tiến độ thi công D.A Phát triển Toàn diện kinh tế - xã hội TP Thanh Hóa, UBND tỉnh Thanh Hóa đang chỉ đạo các đơn vị phối hợp giải quyết dứt điểm những tồn đọng trong công tác GPMB, nhanh chóng thi công hoàn thành các công trình hoàn trả, di chuyển các công trình ngầm (đường điện, nước, cáp quang) để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư thi công. Đồng thời, đôn đốc, kiểm tra, giám sát, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc, xử lý nghiêm các nhà thầu vi phạm về tiến độ, chất lượng xây dựng để từng bước tháo gỡ khó khăn, đưa D.A sớm hoàn thành.

Văn Thanh