CLB làm heo đất đã mang lại sức sống cho làng nghề

Vượt khó cho một ước mơ

Cháu Nguyễn Bình An, học sinh lớp 8 trường THCS Bình Thuận, một buổi đi học, một buổi về phụ ba mẹ nặn heo đất bộc bạch: “Cháu chẳng có ước mơ gì cao, chỉ mong sao tháng nào heo đất gia đình làm ra đều bán hết. Mẹ cháu đang bệnh, bố thì suốt ngày rong ruổi ở ngoài đường bán heo đất, nên cháu tự thấy trách nhiệm của mình với các em, với gia đình. Cháu chỉ mong và hy vọng làm sao làng nghề sống mãi, để cháu có điều kiện tự kiếm tiền, theo đuổi việc học hành. Ước mơ của cháu sau này được trở thành một nhà thiết kế mỹ thuật”.

Và, những ước mơ giản dị ấy như của Bình An, của chị Bích Lan đã có những tín hiệu lạc quan khi hiện nay, với sự giúp đỡ của CLB heo đất Thuận An, UBND huyện, Ngân hàng chính sách huyện Thuận An… làng nghề đang có những bước chuyển mình.

Trao đổi với chúng tôi, bà Lê Thị Nghiệm, Chủ nhiệm CLB heo đất Thuận An cho biết: “Hiện nay, chỉ riêng thị trường Campuchia, làng heo đất Bình Dương đã cung cấp hơn 10.000 heo đất mỗi ngày thông qua thương lái đặt hàng trực tiếp cho các lò. Vừa qua, một đoàn khách thương nhân Campuchia đã đến Bình Dương đặt hàng định kỳ gần 20.000 con heo đất mỗi tháng để bỏ mối sỉ, bán lẻ trên thị trường Campuchia”.

Hay như việc một doanh nhân Đài Loan đến thăm các xưởng heo đất ở Thuận An và ngỏ ý muốn hợp tác sản xuất qui mô để cung cấp cho thị trường Đông Nam Á. Những tín hiệu lạc quan trên cho thấy, việc hồi sinh một làng nghề truyền thống là rất lớn.

Tuy nhiên, theo bà Nghiệm, tất cả những tín hiệu trên chỉ mới là bắt đầu. Bởi phía trước vẫn còn rất nhiều khó khăn và hàng loạt vấn đề đặt ra để đưa chú heo đất đến đường “hội nhập”.

Làng nghề đang chuyển mình

Theo tìm hiểu của chúng tôi, nghề làm heo đất lúc đầu xuất hiện ở Thuận Giao này chỉ có một vài hộ sau khi qua học tập cách làm từ các lò heo đất ở thị trấn Lái Thiêu, dần dần theo thời gian nghề này được nhân rộng và thời đỉnh điểm ở Thuận Giao có tới hàng trăm hộ tham gia nghề này.

Ban đầu những hộ tìm đến nghề, phần lớn chỉ gia công những thao tác thủ công, chủ yếu là sử dụng sức lao động của mình bỏ ra kiếm lời. Để có nguồn vốn đầu tư cho việc mua nguyên liệu cũng như mua những chiếc khuôn làm ra những chú heo đất không phải dễ.

Từ việc sản xuất thủ công chỉ dựa vào sức lao động là chủ yếu, do đó nhiều hộ không thoát khỏi cái vòng luẩn quẩn: Khó khăn nối tiếp khó khăn! Thấy được nỗi vất vả ấy, vào tháng 8/2004, Hội Liên hiệp phụ nữ xã Thuận Giao đã tập hợp các chị làm nghề  heo đất và thành lập một CLB với tên gọi là “CLB làm heo đất”, với mục đích nhằm giúp đỡ các chị có thêm nguồn vốn vay đầu tư cho sản xuất mà không phải trả lãi suất cao như trước đây.

Quả như ý định ban đầu, khi CLB được thành lập, được sự giúp đỡ của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện Thuận An, tất cả những thành viên trong CLB đều được vay vốn. Nguồn vốn từ NHCSXH như một luồng gió mát thổi đến. Từ nguồn vốn được vay, các chị đầu tư mua máy, mua ống cho việc trộn hồ. Giờ đây các chị không phải mua hồ làm sẵn hoặc mua đất về trộn thủ công như trước nữa mà chỉ mua đất về cho máy trộn, giảm được chi phí đầu vào, có chị đầu tư thêm cho việc mua khuôn để đổ heo.

Nếu như trước đây mỗi chị có từ 20 đến 30 khuôn đổ thì đến nay số khuôn đó tăng lên gấp 10 lần. Thậm chí, nhiều chị còn đầu tư cho việc xây lò nung. Sản phẩm làm ra không những tiêu thụ ở Bình Dương mà còn được các tỉnh miền Tây và cả thị trường Campuchia ưa chuộng.

“Mô hình CLB heo đất ở xã Thuận Giao là một mô hình xóa đói giảm nghèo có hiệu quả đã giúp cho nhiều hộ thật sự thoát nghèo bền vững. Hiện nay, mô hình này đã giải quyết công ăn việc làm ổn định cho hàng trăm lao động, góp phần cùng địa phương thực hiện tốt công tác xóa đói giảm nghèo.

Nhờ có CLB này mà nhiều hộ nghèo trong CLB đã có cuộc sống ổn định, nhiều chị vươn lên trở thành hộ khá ở địa phương” bà Lê Thị Nghiệm, Chủ nhiệm CLB heo đất Thuận An nói thêm, hiện tại, các hộ thành viên CLB heo đất cung cấp cho thị trường trên 40.000 heo đất mỗi ngày, nhưng vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu đặt hàng thường xuyên, định kỳ của khách do chưa thể mở rộng qui mô sản xuất, vì CLB chưa có tư cách pháp nhân, nên chưa dám đứng ra ký các hợp đồng lớn vì sợ sẽ phải bồi thường cho khách hàng nếu thực hiện sai hợp đồng.

Trong khi khách nước ngoài thì đòi hỏi khá cao về qui trình, tiêu chuẩn, chất lượng trong quá trình hợp tác cũng như giao hàng. Do đó, một thị trường nước ngoài đầy hứa hẹn với heo đất Bình Dương vẫn còn chưa được khai thác đúng mức. Các chú heo trước nay xuất ngoại vẫn chủ yếu là qua con đường thương lái hoặc từ việc ký hợp đồng riêng lẻ của các lò với khách hàng. Chính vì thế, một hướng đi, một sự hỗ trợ thiết thực hơn nữa từ các cấp chính quyền địa phương sẽ là cơ sở cho sự hồi sinh một làng nghề truyền thống.

Anh Nguyễn