Hà Ngọc Lương (án tử hình) có chị gái và mẹ đang thụ án về tội ma túy. Ảnh: Hồng Bài

Trong mấy năm gần đây, số người nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Hòa Bình có chiều hướng tăng mạnh. Tính đến đầu năm 2014, số người nghiện ma túy là 2.235, tăng 537 người so với năm 2012. Theo số liệu báo cáo của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS Hòa Bình, đến hết năm 2013, lũy tích số người nhiễm HIV là 2.043 người, trong đó 799 người đã chết do AIDS.

Hiện nay, số người có hồ sơ quản lý, trong đó đối tượng HIV là 586 người, AIDS là 658 người. Tất cả 11 huyện, thành phố, 154/214 xã, phường, thị trấn có người nghiện ma túy và người nhiễm HIV. Địa bàn có người nghiện ma túy, HIV nhiều nhất là TP Hòa Bình 882 người, Mai Châu 560 người, Lương Sơn 276 người, Lạc Sơn 134 người.

Tệ nạn ma túy, căn bệnh HIV/AIDS đã len lỏi về các xóm bản vùng sâu, vùng cao, vùng kinh tế đặc biệt khó khăn, dân trí thấp. Ma túy, HIV như con thuồng luồng, quấy đảo, làm tan cửa nát nhà, không ít người đã khuynh gia, bại sản, con có cha không mẹ, có mẹ thì không cha. Thậm chí con cái mất cả cha lẫn mẹ, bố mẹ gieo cả cái chết cho con.

Mai Châu là địa bàn "nóng" về nạn buôn bán ma túy, chích hút, nghiện ngập ma túy và hệ lụy là mang trong mình căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS. Hiện nay trên địa bàn huyện có 560 người nghiện ma túy, trên 1.000 đối tượng nghi nghiện. 17/23 xã có người nhiễm HIV, trong đó 155 người đã chết vì AIDS. Xã Mai Hạ có 650 hộ thì có 13 người nhiễm HIV, hơn 10 người đã chết vì AIDS. Có gia đình 2 - 3 người chết vì AIDS. Xã Tân Sơn, vừa là điểm "nóng" về buôn bán, vận chuyển ma túy, vừa là nơi căn bệnh HIV/AIDS hoành hành. Một xã chưa đầy 2.000 khẩu mà có gần 20 người mang án về ma túy và 3 án tử hình về tội vận chuyển ma túy. 

Những đứa trẻ này ở xã Tân Sơn, huyện Mai Châu, đều mồ côi bố vì AIDS và ma túy. Ảnh: Hồng Bài TP Hòa Bình dẫn đầu toàn tỉnh về số người nghiện ma túy và HIV. Đối tượng nghiện ma túy phần lớn là lứa tuổi thanh thiếu niên. Đặc biệt, nhiều vụ án hình sự đều xuất phát từ ma túy, đối tượng là con nghiện. Đối tượng này không chỉ gây án ngoài xã hội mà còn gây án (trộm cắp tài sản) ngay trong gia đình, anh em ruột thịt.

Hàng năm Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS Hòa Bình xét nghiệm từ 5.000 - 7.000 trường hợp, phát hiện 5 - 7% ca dương tính HIV. Song, tỷ lệ giới thiệu điều trị chỉ chiếm trên dưới 15%, còn lại trên 80% là "mất dấu". Năm 2013, Trung tâm đã xét nghiệm cho trên 4.000 người, phát hiện 346 người dương tính với HIV. Trong số này có hơn 200 đối tượng không để lại tên, địa chỉ, không đến điều trị tại cơ sở y tế. Phần nhiều đối tượng đến xét nghiệm không khai tên, địa chỉ thật của mình vì vậy công tác quản lý, theo rõi rất khó khăn. Số đối tượng HIV "mất dấu" sẽ là thảm họa khôn lường cho xã hội. 

Kiểm tra sức khỏe cho đối tượng nghiện ma túy và HIV. Ảnh: Hồng Bài Để ngăn chặn tệ nạn ma túy, căn bệnh HIV/AIDS, tỉnh Hòa Bình đã có nhiều giải pháp như tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, truyền thông trực tiếp cho đối tượng HIV, nghiện ma túy, mại dâm; xây dựng mạng lưới tuyên truyền viên đến từng xóm bản trọng điểm, phát bao cao su cho đối tượng nghiện, nghi nghiện ma túy... Tuy nhiên, hiệu quả của công tác tuyên tuyền chưa cao, do đối tượng nghiện ma túy, HIV/AIDS ít khi tham gia sinh hoạt cộng đồng, luôn bị các đối tượng khác lôi kéo, dụ giỗ.

Một thực tế cho thấy, khi cơn lốc ma túy tràn vào thôn, bản nào thì làng quê ấy gần như tiêu điều, người dân lâm cảnh nghèo túng, an ninh trật tự không đảm bảo. Nghiện ma túy sẽ "đẻ" ra HIV/AIDS. Và, con đường đưa đối tượng nghiện ma túy vào tù, "về" âm phủ chỉ là gang tấc.