Ông Khúc Mạnh Kiên - Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nam Định cho biết: Sắp tới, lễ đón nhận bằng công nhận của UNESCO là dịp để quảng bá, tôn vinh các giá trị đặc sắc của di sản văn hóa “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” nói chung và hình ảnh quê hương Nam Định giàu truyền thống văn hóa với nhân dân cả nước, bạn bè quốc tế. 

Tỉnh Nam Định sẽ tổ chức lễ đón bằng trang trọng, tiết kiệm, thể hiện được bản sắc và giá trị của di sản mà Nam Định là trung tâm. 

Tiếp theo là chương trình nghệ thuật tập trung thể hiện rõ các giá trị tiêu biểu của tín ngưỡng thờ mẫu, nhất là hát văn. Tỉnh không tổ chức các giá hầu trên sân khấu trong lễ đón bằng công nhận.

Theo hồ sơ, tài liệu hiện có, thờ Mẫu là tín ngưỡng có từ lâu đời của cư dân bách Việt. Đối tượng thờ phụng gồm những nhân vật nữ có công đức được dân gian sùng bái là Thánh Mẫu - người mẹ của trăm họ như: Mẫu Thoải, Mẫu Âu Cơ, Bà chúa Thượng Ngàn, Bà Liễu Hạnh, Bà chúa Kho… Mỗi vị Thánh có hiệu linh riêng. 

Tỉnh Nam Định được coi là địa phương có các trung tâm thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh (nhân dân ta thường gọi bà Liễu Hạnh) tiêu biểu với những nơi lưu giữ sự tích về sự giáng thế của Mẫu như Phủ Dầy, Phủ Nấp và gần 400 nơi thờ cúng thánh Mẫu. 

Thánh mẫu Liễu Hạnh còn được thờ cúng tại các đền, phủ lớn khác gắn với huyện thoại về bà như Phủ Tây Hồ (Hà Nội), đền Sòng (Thanh Hóa), đền Bắc Lệ (Lạng Sơn)… Từ trước đến nay, tín ngưỡng thờ Mẫu được thực hiện ở nhiều địa phương và có sức hấp dẫn lớn đối với nhân dân.

Theo các nhà nghiên cứu về văn hóa dân gian, văn hóa tâm linh, tín ngưỡng: Nghi lễ lên đồng thực chất là một hình thức diễn xướng dân gian, thể hiện đức tin về sự giáng/nhập của các vị thần. Các giá đồng bao gồm hát văn, trang phục, múa thiêng được kết hợp hài hòa. Do vậy, để tránh sự biến tướng, lãng phí do mua sắm các đồ lễ đắt tiền trong thực hành nghi lễ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị cần có quy định thống nhất về trang phục hầu đồng, đồ cung tiến, vàng mã… Để đạt mục tiêu này các đơn vị chức năng cần tuyên truyền, phổ biến để các thầy đồng hiểu được giá trị nhân văn và bản sắc văn hóa trong “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”. Việc này để đảm bảo việc thực hành nghi lễ đúng theo bản sắc tín ngưỡng dân gian, loại bỏ các hành vi lợi dụng đức tin để trục lợi…

Lộc Nga