“Giải quyết lĩnh vực văn hóa mà bỏ kinh tế sang một bên thì không được”
Ngày 30/10, tình trạng xuống cấp của đạo đức xã hội gây "nóng" nghị trường Quốc hội (QH) trong phiên chất vấn khi Bộ trưởng Văn hoá Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện và đại biểu (ĐB) tranh luận.
ĐB Đinh Thị Kiều Trinh (đoàn Nghệ An) đề nghị, Bộ trưởng Văn hoá Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cho biết, các giải pháp để khắc phục tình trạng đạo đức xã hội, gia đình đang xuống cấp nghiêm trọng.
“Đây là câu hỏi rất quan trọng, rất khó, để thực hiện cần lâu dài”, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện trả lời và cho hay, “tại kỳ họp lần trước, tôi đã trả lời câu hỏi này và đến nay sự xuống cấp của đạo đức xã hội vẫn diễn biến phức tạp”.
Theo Bộ trưởng, một số giá trị đạo đức truyền thống, lối sống văn hóa tốt đẹp của dân tộc đang bị mai một.
“Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong xã hội và trong cán bộ đảng viên có chiều hướng gia tăng. Đạo đức nghề nghiệp sa sút, gian lận trong học hành bằng cấp, các thủ đoạn chạy chức, chạy quyền, bạo lực gia đình, bạo lực với người cao tuổi. Đó là một vài biểu hiện, một số nhận diện”, ông Nguyễn Ngọc Thiện nhấn mạnh.
ĐB Đinh Thị Kiều Trinh (đoàn Nghệ An)
Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch đã tham mưu Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết 33 về xây dựng phát triển văn hoá con người, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước.
Bộ cũng trình Chính phủ ban hành Nghị định 110 về quản lý tổ chức lễ hội; Nghị định 122 quy định xét tặng danh hiệu gia đình, thôn, bản, ấp văn hoá...
Cùng với đó, Bộ đề ra nhiều giải pháp để phát huy sứ mệnh của văn học nghệ thuật, vai trò của văn nghệ sĩ; tăng cường phối hợp liên ngành trong giáo dục đạo đức lối sống...
“Bác Hồ có nói một câu, "vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Cho nên, xây dựng con người, khắc phục những biểu hiện xuống cấp của đạo đức lối sống cũng phải làm từng bước. Đương nhiên là phải làm quyết liệt và mạnh mẽ hơn. Chúng tôi đề nghị toàn xã hội phải vào cuộc”, Bộ trưởng nói.
Ông Nguyễn Ngọc Thiện cũng cho rằng, giải quyết vấn đề trên phải có sự đồng hành của các ngành kinh tế, "vì tồn tại xã hội quyết định hình thức xã hội"; nếu giải quyết lĩnh vực văn hoá mà bỏ kinh tế sang một bên thì không được.
“Đây là vấn đề rất khó, rất cấp bách, chúng tôi cũng rất trăn trở. Nhưng để một mình ngành Văn hóa hoặc một số ngành loay hoay thế này thì không ổn. Kinh phí hiện nay cũng rất ít”, Bộ trưởng chia sẻ.
“Tiền không thể mua được văn hóa, mua được đạo đức”
Tranh luận lại, theo ĐB Nguyễn Quang Tuấn (Đoàn TP Hà Nội), "Bộ trưởng nói muốn phát triển văn hóa, đạo đức cần phải có kinh tế. Rõ ràng, phú quý sinh lễ nghĩa nhưng tiền không thể mua được văn hoá, không thể mua được đạo đức xã hội".
ĐB Nguyễn Quang Tuấn (Đoàn TP Hà Nội)
Ông Nguyễn Quang Tuấn đặt vấn đề, tại sao khi xã hội nghèo, khó khăn thì đạo đức được duy trì và văn hoá rất tốt. Bây giờ thoát nghèo, trở thành xã hội có thu nhập trung bình thì nền tảng đạo đức lại xuống cấp trầm trọng.
Theo ĐB đoàn TP Hà Nội, con người có đạo đức, có nhân cách hình thành từ gia đình, bố mẹ là tấm gương cho các con; thầy cô cũng là tấm gương cho học trò.
“Tiên học lễ, hậu học văn. Chúng ta học quá nhiều văn mà chúng ta không quan tâm đến lễ. Chúng ta học quá nhiều chữ trước khi dạy các em, các cháu thành người. Đây chính là điều quan trọng để đạo đức xã hội xuống cấp”, ông Nguyễn Quang Tuấn chốt lại.
Trả lời ý kiến ĐB Nguyễn Quang Tuấn, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện khẳng định "văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển kinh tế xã hội, văn hoá là gốc".
Theo ông Nguyễn Ngọc Thiện, có thể ĐB Tuấn chưa nghe rõ ý của mình.
“Từ trước đến nay, cứ nói đến đạo đức xã hội là giao cho ngành Văn hóa và các ngành xã hội “thôi các anh cứ làm đi, đó là việc của các anh”. Bây giờ vẫn quan điểm đó, xử lý vấn đề bằng cách đó nên việc khắc phục sự xuống cấp về đạo đức xã hội sẽ rất khó”, Bộ trưởng giải thích.
Ông nói lại, “cả xã hội phải vào cuộc. Chính sự xuống cấp đạo đức xuất phát từ các ngành kinh tế, từ lĩnh vực kinh tế. Cho nên, phải xử lý cả ở các lĩnh vực đó, chứ không phải chỉ ngành xã hội. Nếu cứ để mỗi ngành Văn hoá loay hoay thì không giải quyết được vấn đề xuống cấp đạo đức".
Theo Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện, việc phân bổ ngân sách dành cho ngành Văn hoá rất ít; đơn cử trong 3 năm qua, ngân sách cấp cho bảo tồn di sản văn hoá phi vật thể chỉ 7,3 tỷ đồng.
“Nếu không có những giải pháp đồng bộ thì đến nhiệm kỳ sau, ai làm Bộ trưởng cũng sẽ tiếp tục bị chất vấn về vấn đề đạo đức xã hội xuống cấp”, ông Nguyễn Ngọc Thiện khẳng định.
Hương Giang