Cách đây hơn 85 năm, tại Hội nghị thành lập Đảng họp từ ngày 3/2 đến ngày 7/2/1930 dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, đã quyết định xuất bản một Tạp chí lý luận chung cho toàn Đảng và ba tờ báo tuyên truyền ở ba xứ. Thực hiện quyết định đó, Tạp chí Đỏ - tiền thân của Tạp chí Cộng sản, mà người sáng lập và chủ bút đầu tiên là đồng chí Nguyễn Ái Quốc, ra số đầu tiên và ngày 5-8-1930.

Từ đó đến nay, qua các giai đoạn cách mạng, Tạp chí lý luận của Đảng đã nối tiếp nhau ra mắt bạn đọc. Từ năm 1930 đến 1945, sau Tạp chí Đỏ là Tạp chí Cộng sản (năm 1931), Tạp chí Bôn –sơ-vic, rồi đến Tạp chí Cộng sản (năm 1941, 1943). Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, Tạp chí có tên là Sinh hoạt nội bộ (năm 1947-1950) và Tạp chí Cộng sản (năm 1950). 

Sau khi hòa bình lập lại ở miền Bắc, tạp chí Học tập ra đời tháng 12-1955 và xuất bản đều kỳ hằng tháng. Từ ngày 5-1-1977, Tạp chí Họp tập được đổi tên là Tạp chí Cộng sản, và tiếp tục ra đều kỳ hằng tháng.

Ở miền Nam, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Trung ương Cục miền Nam đã xuất bản Tạp chí Nghiên cứu và trong những năm chống Mỹ cứu nước, đã xuất bản Tạp chí Tiền Phong. 

Từ tháng 7-1995, Tạp chí Cộng sản ra mỗi tháng 2 kỳ, và từ tháng 1-2002 đến tháng 12-2003 mỗi tháng ra 3 kỳ. Từ 1-1-2007 đến tháng 1-2014, hằng tháng Tạp chí Cộng sản xuất bản 3 ấn phẩm in: Tạp chí Cộng sản ra ngày 1; Tạp chí Cộng sản – Chuyên đề cơ sở ra ngày 15; Chuyên san Hồ sơ sự kiện xuất bản 2 kỳ/tháng, từ đầu quý II – 2009 xuất bản hằng tuần, và từ quý III năm 2012 đến nay, trở lại xuất bản 2 kỳ/tháng. Từ tháng 1-2014, hệ thống ấn phẩm in cả Tạp chí Cộng sản bổ sung thêm 01 ấn phẩm mới chuyên đề Đoàn kết và phát triển, xuất bản 2 kỳ/tháng.

Sau thời gian phát thử nghiệm,ngày 3/2/2003, Tạp chí Cộng sản điện tử đã chính thức phát trên mạng thông tin toàn cầu Inernet. Như vậy,Tạp chí Cộng sản trở thành một trong những cơ quan báo chí đầu tiên ở Việt Nam có trang điện tử.Từ đó đến nay,Tạp chí Cộng sản điện tử không ngừng phát triển,đổi mới cả về nội dung và hình thức.

Đến nay, bên cạnh trang tiếng Việt,Tạp chí Cộng sản điện tử đã phát tin,bài thường xuyên trên trang tiếng Anh, trang tiếng Lào,trang tiếng Trung Quốc.Thực hiện nhiệm vụ do Thường trực Ban Bí thư giao, tạp chí đã xuất bản bài bằng tiếng Anh để phát trên SolidNet- Trang thông tin điện tử của các Đảng Cộng sản,công nhân thế giới.

Tuy tên gọi của tạp chí có lúc khác nhau, trong đó tên Tạp chí Cộng sản được dùng đến năm lần,nhưng xét về mặt nội dung,Tạp chí luôn hoàn thành xuất sắc chức năng, nhiệm vụ của Cơ quan lý luận và chính trị của Trung ương Đảng. Qua những chặng đường phát triển,Tạp chí Cộng sản không ngừng trưởng thành, có những đóng góp tích cực vào việc tuyên truyền và phát triển chủ nghĩa Mác – Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; vào công tác giáo dục chính trị tư tưởng, công tác nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn của Đảng.

Đặc biệt, trong gần 30 năm cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân tiến hành công cuộc đổi mới,Tạp chí Cộng sản nỗ lực đổi mới công tác nghiên cứu lý luận, tích cực tham gia tổng kết thực tiễn,góp phần phát triển lý luận, quán triệt và tổ chức thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách,pháp luật của Nhà nước, thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; góp phần nâng cao trình độ lý luận, bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên và cổ vũ phong trào cách mạng của Nhân dân; cùng các cơ quan nghiên cứu, tuyên truyền lý luận khác của Đảng, tiếp tục làm rõ những cống hiến về lý luận và thực tiễn của Đảng ta vào sự phát triển lý luận cách mạng thế giới. Bên cạnh đó,Tạp chí Cộng sản luôn chủ động kiên trì đấu tranh không khoan nhượng phản bác các quan điểm sai trái,các luận điệu thù địch; bảo vệ và góp phần phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối chính trị của Đảng ta.

Ghi nhận những đóng góp của Tạp chí Cộng sản đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc trong gần 85 năm qua, Đảng, Nhà nước đã tặng thưởng Tạp chí Cộng sản các phần thưởng cao quý:

- Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới (năm 2010);

- Huân chương Sao Vàng (năm 2003);

- Huân Chương Hồ Chí Minh (lần I) (năm 1985);

- Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba (năm: 1967,1965,1962);

- Ghi nhận đóng góp của Tạp chí Cộng sản đối với sự phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống đặc biệt giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Lào-Việt Nam, Đảng, Nhà nước Lào đã tặng Tạp chí Cộng sản Huân chương Itsala (năm 2007).

- Nhân dịp Kỷ niệm 85 năm ngày TCCS ra số đầu ( 5/8/1930 – 5/8/2015), Chủ tịch nước quyết định tặng thưởng Tạp chí Huân chương Hồ Chí Minh (lần II).


Ngọc Hoàng