Ngày 23/7/2015, TAND huyện Đà Bắc mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự về tội: Tham ô tài sản, cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Các bị cáo là: Xa Thị Son (SN 1984), kế toán; Xa Thanh Xóm (SN 1962), Chủ tịch UBND xã; Xa Trung Hoa (SN 1962), Phó Chủ tịch UBND xã Đồng Chum.

Trong các lần làm thủ tục rút tiền lương, phụ cấp cán bộ xã, Xa Thị Son đều lập chứng từ cao hơn số tiền thực tế. Sau khi giao tiền cho thủ quỹ chi trả cho các đối tượng hưởng chế độ, số "dư" còn lại, Son không nhập quỹ, không lập chứng từ mà để ngoài sổ sách để chi trả các khoản vay trước của xã và chi tiêu sai nguyên tắc với số tiền 497 triệu đồng.

Ngày 5/7/2013, Xa Thị Son cùng chủ tài khoản và thủ quỹ làm thủ tục rút tiền lương, phụ cấp cán bộ xã tại Kho bạc Nhà nước huyện Đà Bắc với số tiền 268.747.400 đồng. Rút được tiền, Son không nhập quỹ mà đem trả nợ 42 triệu đồng, đưa cho thủ quỹ 53 triệu đồng chi trả tiền điện cho hộ nghèo và chi khác của xã. Số tiền còn lại hơn 172 triệu đồng, Son cho một người tên là Hương "vay", nhưng không biết rõ địa chỉ, đến nay chưa thu hồi được?!

Bị cáo Xa Trung Hoa, Phó Chủ tịch UBND xã, chủ tài khoản (2009 - 2010 - 2011), do thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, thiếu giám sát đã để kế toán rút tiền mặt với số lượng lớn, không nhập quỹ, không vào sổ sách, chi tiêu sai nguyên tắc với số tiền 228 triệu đồng.

Bị can Xa Thanh Xóm, Chủ tịch UBND xã, chỉ trong 2 năm 2012 - 2013 làm chủ tài khoản, cũng như Xa Trung Hoa, đã để Xa Thị Son rút tiền lương, phụ cấp cán bộ xã 296 triệu đồng, chi tiêu sai nguyên tắc, gây thiệt hại lớn đến các đối tượng hưởng lương, phụ cấp xã.

Với tội danh trên, Xa Thị Son bị TAND huyện Đà Bắc xử phạt 8 năm tù giam. Xa Thanh Xóm và Xa Trung Hoa, mỗi người 30 tháng tù cho hưởng án treo.

Tại xã Vầy Nưa, kế toán xã Bàn Văn Hồng còn “to gan” hơn, "đục khoét" vào khoản Nhà nước hỗ trợ tiền điện cho hộ nghèo trong xã. Chỉ trong quý III/2014 và quý I, quý II/2015, Bàn Văn Hồng đã rút tiền và để ngoài sổ sách 103 triệu đồng để chi tiêu cá nhân.   

Ngày 26/2/2015, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về quản lý kinh tế và chức vụ (PC46), Công an tỉnh Hòa Bình đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Bàn Văn Hồng về tội tham ô tài sản.

Tại xã Đú Sáng, huyện Kim Bôi, kế toán Bạch Đình Thái, đã dùng nhiều thủ đoạn hợp thức hóa việc nộp tiền vào ngân sách xã. Thái đã đưa ra những thông tin không có thật, lừa dối thủ quỹ để rút tiền mặt từ quỹ của xã để chi tiêu cá nhân. Với thủ đoạn trên, từ năm 2008 - 2012, Bạch Đình Thái đã chiếm đoạt trên 173 triệu đồng tiền ngân sách xã Đú Sáng. Bạch Đình Thái đã phải lĩnh án 48 tháng tù giam.

Trên đây chỉ là một vài vụ việc điển hình cán bộ, công chức xã lợi dụng chức vụ, quyền hạn để "đục khoét" ngân sách xã đã xảy ra ở Hòa Bình. Ngoài ra, còn nhiều vụ, cán bộ công chức xã lợi dụng chính sách giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư các dự án đã cố tình làm trái pháp luật, lách luật nhằm chiếm dụng tiền dự án, tiền tập thể và hộ gia đình được hưởng quyền lợi. Không ít chủ tịch, phó chủ tịch, cán bộ địa chính, kế toán ngân sách xã đã phải lĩnh án, bị kỷ luật. Đây chính là cái "ung nhọt" phát sinh các vụ khiếu nại, tố cáo.

Có phải do trình độ, năng lực công tác quản lý của cán bộ cấp ủy, chính quyền xã còn hạn chế, do chính quyền buông lỏng công tác quản lý ngân sách; hay do công tác phòng ngừa tham nhũng ở các xã vùng sâu, vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số chưa được quan tâm đúng mức; công tác thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh, xử lý các sai phạm còn coi nhẹ, chưa chú trọng, chưa thường xuyên, kịp thời?

Để ngăn chặn không để cơ hội, kẽ hở cho những "con mọt" đục khoét ngân sách xã, ngoài công tác tuyên truyền các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước về quản lý tài chính, cần đưa Luật Ngân sách, Luật Kế toán, Luật Phòng, chống tham nhũng đến cán bộ, công chức xã. Đồng thời, phải rà soát lại đội ngũ kế toán xã đảm bảo đủ trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức. Thực hiện tốt quy chế dân chủ, công khai minh bạch trong thu, chi tài chính. Phát huy vai trò của ban thanh tra nhân dân và sự giám sát của cộng đồng, làm tốt công tác ngăn chặn, phòng ngừa vi phạm...

Hồng Bài