Cần đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng khu vực tư

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Phó Tổng Thanh tra Trần Ngọc Liêm cho biết, nạn tham nhũng đã và đang là vấn đề nhức nhối, gây bức xúc trong nhân dân. Từ nhiều năm nay, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn chú trọng công tác PCTN với việc ban hành các Nghị quyết của Trung ương Đảng, Luật PCTN, Chiến lược quốc gia về PCTN và nhiều quyết sách khác, đã tiến hành nhiều biện pháp PCTN cụ thể với những kết quả nhất định.

Nỗ lực PCTN của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận trong khuôn khổ thực thi Công ước Liên Hợp quốc về chống tham nhũng mà Việt Nam là thành viên, cũng như tại các diễn đàn quốc tế song phương và đa phương khác.

Nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm đã được điều tra, xử lý nghiêm minh, được dư luận xã hội đồng tình ủng hộ, đã thể hiện rõ quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước trong PCTN.

“Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang đứng trước nguy cơ, thách thức lớn về tham nhũng; tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp, nghiêm trọng ở nhiều nơi, ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều mặt của đời sống xã hội, đặc biệt là hoạt động sản xuất kinh doanh và tác động xấu đến môi trường đầu tư”, Phó Tổng Thanh tra Trần Ngọc Liêm nhấn mạnh.

Thực tiễn hiện nay, tham nhũng là một vấn nạn và thách thức đối với hoạt động kinh doanh ở Việt Nam. Trong bối cảnh tham nhũng trong khu vực tư đang ngày càng phát triển và có nguy cơ gây ra hệ luỵ nghiêm trọng đối với sự ổn định, phát triển kinh tế xã hội, một yêu cầu tất yếu đặt ra đó là PCTN trong khu vực tư.

Xuất phát từ đòi hỏi của cuộc đấu tranh PCTN, để hoàn thiện thể chế, chính sách trong đấu tranh PCTN, ngày 20/11/2018, Quốc hội đã ban hành Luật PCTN năm 2018 và ngày 1/7/2019, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 59/2019-CP quy định chi tiết một số điều của Luật PCTN năm 2018.

Một trong những nội dung mới của Luật và Nghị định trên được dư luận rất quan tâm, đó là đã mở rộng phạm vi điều chỉnh ra khu vực ngoài Nhà nước. Theo đó, các quy định về công khai, minh bạch trong tổ chức và hoạt động, kiểm soát xung đột lợi ích và chế độ trách nhiệm của người đứng đầu được áp dụng đối với các công ty đại chúng, tổ chức tín dụng và một số tổ chức xã hội.

Đồng thời, luật cũng khuyến nghị các DN và các tổ chức kinh tế khác ban hành, thực hiện quy tắc ứng xứ, cơ chế kiểm soát nội bộ nhằm phòng ngừa xung đột lợi ích, ngăn chặn hành vi tham nhũng và xây dựng văn hoá kinh doanh lành mạnh, không tham nhũng. Hiệp hội DN, hiệp hội ngành nghề có trách nhiệm tổ chức, động viên, khuyến khích hội viên xây xựng môi trường kinh doanh lành mạnh, không tham nhũng, giám sát việc chấp hành pháp luật về PCTN của các hội viên, tích cực tham gia vào việc hoàn thiện chính sách pháp luật.

Tại diễn đàn, các đại biểu tham dự đã thảo luận về thực trạng thi hành quy định pháp luật về PCTN trong DN và tổ chức khu vực ngoài Nhà nước. Diễn đàn còn đề cập đến sự cần thiết, phù hợp của việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật PCTN đối với khu vực này.

Bên cạnh đó, diễn đàn cũng chia sẻ kinh nghiệm trong việc thúc đẩy kinh doanh liêm chính của DN, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước ở cả thị trường trong nước và quốc tế, cụ thể là những quy định nội bộ của DN, khu vực ngoài Nhà nước về các biện pháp PCTN. Tham gia diễn đàn, các chuyên gia trong và ngoài nước đã có nhiều chia sẻ hữu ích về cơ chế kiểm soát nội bộ và thanh tra từ bên ngoài, nhằm đảm bảo liêm chính trong hoạt động kinh doanh, cũng như cách thức xây dựng văn hoá kinh doanh lành mạnh, không tham nhũng.

Chia sẻ tại diễn đàn, bà Catherine Phương, Trợ lý Đại diện Thường trú UNDP tại Việt Nam khẳng định, tham nhũng, hối lộ sẽ làm tăng chi phí kinh doanh, góp phần tăng bất bình đẳng xã hội. Trong khi đó, liêm chính trong kinh doanh sẽ dẫn tới nhiều kết quả tích cực, các DN liêm chính trong kinh doanh sẽ thu hút được nhiều nhân tài hơn. 

Do đó, việc thực hiện pháp luật đòi hỏi nỗ lực không chỉ từ phía Chính phủ mà còn từ phía DN. DN cần đóng vai trò chủ động và tích cực trong việc thực hiện pháp luật và quy định. Đồng thời, phải đảm bảo thúc đẩy công bằng, bao trùm, liêm chính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong chính hoạt động kinh doanh của mình...

Theo bà Catherine Phương, DN liêm chính sẽ thu hút được nhiều nhân tài hơn. Thực tiễn, nhiều nhân viên của công ty đa quốc gia là người Việt Nam có năng lực cho biết, họ muốn làm việc tại các công ty đa quốc gia vì họ không muốn phải đối mặt với những “khúc mắc” làm giảm tính liêm chính trong hoạt động của doang nghiệp.

Tại diễn đàn, ông Nguyễn Quang Vinh, Tổng Thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng cho biết, thông qua nỗ lực tuyên truyền của VCCI, nhận thức của DN, nhất là DN vừa và nhỏ, về tác hại của tham nhũng đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh đã được nâng cao rất nhiều, góp phần cải thiện nhiều chỉ số trong việc đảm bảo liêm chính, minh bạch ở khu vực tư.

Diễn đàn DN thi hành quy định pháp luật về PCTN trong DN, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước là một trong các hoạt động trọng tâm của dự án vùng UNDP về “Thúc đẩy Môi trường kinh doanh Công bằng ở ASEAN” do Chính phủ Anh tài trợ. Dự án nhằm hỗ trợ thúc đẩy kinh doanh liêm chính trong DN, tăng cường các chiến lược, chính sách, pháp luật về PCTN, cải thiện cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại.

Phương Anh